در این مطالعه تنوع ژنتیکی جمعیت های شیر ماهی (sccomberomorus commerson) در خلیج فارس با استفاده از نشانگر های میکروستلایت بررسی گردید. تعداد 115 عدد شیر ماهی طی اسفند87 تا اردیبهشت 88 از مناطق صیادی بندر دیر ، بندر بوشهر و بندر چوئبده صید و قطعه ای از باله دمی آن برای انجام مطالعات ژنتیکی به آزمایشگاه بیوتکنولوژی مرکز مطالعات و پژوهشهای خلیج فارس بوشهر منتقل گردید. dna ژنومی نمونه ها از بافت نرم باله دمی ماهی به روش استات آمونیوم استخراج و سپس کمیت و کیفیت dna استخراج شده با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و الکتروفورز ژل آگارز 7/0 درصد تعیین شد. واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از 5 جفت آغازگر میکروستلایتی بر روی 115 نمونه شیر ماهی صورت گرفت. محصولات تکثیر شده آن با استفاده از ژل پلی آکریل آمید 8% الکتروفورز و با نیترات نقره رنگ آمیزی شد. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان می دهد که تمام 5 جفت آغازگر میکروستلایت بررسی شده در شیر ماهی پلی مورف بوده و 25 آلل پلی مورف را تولید نمودند. میانگین تعداد آللی واقعی و موثر به ترتیب 267/5 و 628/3 می باشد همچنین میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 988/0 و 708/0 محاسبه شد. در بررسی تعادل هاردی - واینبرگ جمعیت های دیر، بوشهر و چوئبده در تمامی جایگاه های ژنی مورد بررسی خارج از تعادل هاردی- واینبرگ بودند (001/0 > p). بر اساس آزمون amova حداکثر fst (057/0) بین نمونه های بندر دیر با نمونه های چوئبده که دارای کمترین میزان جریان ژنی (164/4) است مشاهده شد. حداقل fst (025/0) بین نمونه های بندر دیر با نمونه های بندر بوشهر که دارای بیشترین میزان جریان ژنی (818/9) است مشاهده گردید. میزان rst بر اساس آزمون amova برای پارامتر rst بیشترین میزان rst میان جمعیت دیر و چوئبده برابر با032/0 بود و میزان جریان ژنی محاسبه شده نیز برای این دو جمعیت برابر با287/13بدست آمد (01/0 > p). بیشترین فاصله ژنتیکی (163/0) و کمترین شباهت ژنتیکی (850/0) میان نمونه های مناطق دیر و چوئبده وجود دارد. همچنین کمترین فاصله ژنتیکی (088/0) و بیشترین شباهت ژنتیکی (915/0) میان نمونه های مناطق دیر و بوشهر وجود دارد که با فاصله جغرافیایی، کاملاً هماهنگی دارد. نتایج حاکی از آن است که احتمالاً یک جمعیت شیر ماهی در خلیج فارس وجود دارد و یک مدیریت یکپارچه ژنتیکی و منطقه ای برای استفاده پایدار از این منبع با ارزش لازم و ضروری است.

این تحقیق بر روی اجتماعات پلانکتونیک میگوشکلان در منطقه زیستگاه های مصنوعی سواحل خوزستان(منطقه بحرکان) به مدت یکسال از اردیبهشت 1390 تا فروردین1391 به صورت ماهانه انجام گردید. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتون با چشمه 300 میکرومتر انجام شد. در مجموع دو فوق خانواده penaeoidea ،sergestoidea ، زیر راسته caridea و چهار خانواده sergestidae، luciferidae، penaeidae، alpheidae شناسایی گردید. از خانواده penaeidae گونه های metapenaeus affinis ، penaeus indicus، parapenaeus stylifera ، از خانواده luciferidae گونه lucifer hanseni ، از خانواده alpheidae گونه alpheus sp و از خانواده sergestidae گونهacetes sp شناسایی و معرفی گردیدند. درصد فراوانی هر یک از سه گروه اصلی و گونه ها طی دوره مطالعاتی محاسبه گردید که درصد فراوانی فوق خانواده penaeoidea برابر با 54 درصد، فوق خانواده sergestidae برابر با 28 درصد و زیر راسته caridea برابر با 18 درصد می باشد. در کل دوره مطالعه، فراوان ترین گونه metapenaeus affinis با فراوانی نسبی 32 درصد از خانواده penaeidae بود. در مجموع دو پیک فراوانی مشاهده شد که پیک اول در شهریور ماه و پیک دوم در آبان ماه بود. آنالیز خوشه ای بر اساس میانگین فراوانی گونه های شناسایی شده برای ایستگاه ها و ماه های مختلف محاسبه شد. نتایج آنالیز خوشه ای ایستگاه ها، تقریبا هیچ گونه اختلافی بین ایستگاه ها نشان نداد و در آنالیز خوشه ای ماه ها،آنها در دو دسته مجزا قرار گرفتند. سه شاخص غنای گونه ای مارگالف ، تنوع زیستی شانون و غالبیت سیمپسون در ایستگاه های مختلف و ماههای مختلف اندازه گیری شدند. روند تغییرات شاخص غالبیت سیمپسون کاملا بر عکس شاخص تنوع شانون است. در واقع مقایسه شاخص های شانون و سیمپسون نشان می دهد که این دو همدیگر را تایید می کنند. در این تحقیق همچنین ارتباط بین فاکتورهای محیطی و تراکم موجودات نیز از طریق آزمون تحلیل مولفه اصلی و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام گردید و نتایج حاصل نشان داد که تراکم لاروها با افزایش دما نسبت مستقیم و با شوری هیچ رابطه ای ندارد. کلید واژه ها: منطقه بحرکان، زیستگاه های مصنوعی، میگوشکلان ،penaeoidea، sergestoidea، caridea

ساختار ژنتیکی و ریخت شناختی ماهی شورت sillago sp. در شمال خلیج فارس با بکارگیری آنالیز چند متغیره ویژگی های ریختی و نشانگر ریزماهواره ای و توالی یابی ژن 16sr rna بررسی شد. در بررسی ریختی ، 175 نمونه، از ایستگاه های آبادان، گناوه، دیر، لنگه و میناب گرداوری و 21 ویژگی ریخت سنجی با دقت 1/0 میلی متر و 5 ویژگی شمارشی، سنجیده شد. نتایج نشان داد که بیشتر متغیرهای ریخت سنجی و شمارشی دارای تفاوت های معنی دار، در بین ایستگاه ها بودند. نمونه های میناب دارای بیشترین ضریب تغییرات ریخت سنجی (98/8%) و همچنین شمارشی (61/5% ) و نمونه های گناوه کمترین ضریب تغییرات ریخت سنجی (04/5%) و شمارشی (92/3% ) را داشتند، که در مجموع نشان دهنده اختلافات درون جمعیتی کم بود. آنالیز مولفه های اصلی متغیر های ریخت سنجی نشان داد بیشتر تفاوتهای دیده شده متاثر از ویژگیهای شکل سر ماهیان بود. بر این پایه، نمونه های دیر از گناوه، آبادان از دیر و لنگه از گناوه متمایز شده اند. ویژگی های شمارشی، توان کمی در تفکیک افراد از خود نشان دادند. نمونه برداری ژنتیکی از باله دمی 175 نمونه و استخراج دی ان ای به روش بهبود یافته ctab انجام شد. در بررسی ریزماهواره ای ، 15 آغازگر بکار رفت که 5 جفت از آنها تکثیر مناسبی داشتند. محصولات pcr بر روی ژل پلی اکریلامید 8% الکتروفورز شد و پس از آن نوارها وزن دهی و آنالیز شدند. میانگین آللی 60/10، میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده (ho) 34/0 و میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار (he) 73/0 به دست آمد. نمونه های گناوه دارای بیشترین میزان هتروزیگوسیتی مشاهده شده (41/0) و مورد انتظار (80/0) و نمونه های دیر کمترین میزان هتروزیگوسیتی مشاهده شده (22/0) را دارا بودند. بیشتر جایگاه ها از تراز هاردی-واینبرگ انحراف معنی داری داشتند. بیشترین میزان fst (159/0) بر پایه آزمون واریانس ملکولی ، میان نمونه های آبادان و میناب برآورد شد. کمترین آن بین نمونه های لنگه و گناوه (049/0) برآورد شد. نتایج نشان داد بیشتر تنوع ریزماهواره ای دیده شده در میان افراد درون جمعیت ها وجود دارد. همبستگی معنی داری میان فاصله ژنتیکی و فاصله جغرافیایی مشاهده نشد. بر پایه درخت واره های فرگشتی ترسیم شده، نمونه ها به دو شاخه اصلی تقسیم شدند: نمونه های لنگه در یک شاخه جدا و بقیه نمونه ها در یک شاخه دیگر انشعاب یافته اند که نمونه های آبادان و گناوه در یک زیر شاخه و نمونه های دیر و میناب در زیر شاخه دیگری جای گرفتند. بررسی ژن 16s rrna با بکارگیری آغازگرهای جهانی 16sar و 16sbr و توالی یابی خودکار محصولات pcr انجام شد. نتایج نشان دهنده میانگین تنوع هاپلوتایپی و نوکلئوتیدی به ترتیب 94/0 و 075/0 بود. در مجموع 10 هاپلوتایپ شناسایی شد. نتایج نشان دهنده تمایز بالا میان شورت ماهیان منطقه می باشد . فواصل و واگرایی ژنتیکی نیز در حد جنس بود. نتایج جستجوی برهم نهی های موضعی (blast) و ترسیم درخت واره های فرگشتی نشان داد نمونه های بررسی شده متعلق به گونه sillago sihama نبودند و احتمالاً شورت ماهیان خلیج فارس به صورت همتافت و آمیخته ای از چند آرایه می باشند .