بندر امام به عنوان بزرگترین بندر ایران، دارای بالاترین رکورد تخلیه و بارگیری در کشور بوده، بنابراین با تردد و ترافیک سنگین کشتی ها روبروست. ضایعات حاصل از صادرات انواع کالاها، آلودگی های وارده از سوخت کشتی ها و پساب صنایع پتروشیمی، از جمله منابع آلاینده بالقوه منطقه محسوب می گردند. از جمله آلاینده های موجود در منطقه، می توان به هیدروکربن های نفتی و فلزات اشاره کرد. به علت خطرات بالایی که این آلاینده ها برای سلامت اکوسیستم منطقه دارند و با توجه به انتقال آلودگی در طول زنجیره غذایی بواسطه مصرف آبزیان آلوده، مطالعه سطح ناپاکی اینگونه آلاینده ها در محیط زیست و محیط های آبی بسیار حائز اهمیت می باشد. بطور کلی در پایش محیط های آبی از دوکفه ای ها به دلیل پراکنش وسیع، صافی خواری، تحرک کم و فقدان سیستم متابولیکی پیشرفته استفاده می شود. به منظور مطالعه آلودگی نفتی، غلظت tph، وانادیوم و نیکل به عنوان شاخص آلودگی نفتی در رسوب و دوکفه ای crassostrea gigas مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از رسوبات و صدف های 5 ایستگاه در بندر امام در بهمن 1388 و تیر ماه 1389 صورت گرفت. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه و آماده سازی آنها، میزان tphبا استفاده از دستگاه اسپکتروفلورومتر و میزان فلز نیکل با استفاده از دستگاه جذب اتمی و سنجش وانادیوم نیز به کمک کوره گرافیتی صورت گرفت. کربن آلی کل و دانه بندی رسوبات و فاکتورهای محیطی نیز در هر ایستگاه سنجیده شدند. نتایج نشان داد که غلظت tph، وانادیوم و نیکل در رسوبات به ترتیب 6/36-53/0، 2/48-35 و 4/79-3/59 میکروگرم بر گرم وزن خشک بوده و همچنین در بافت صدف ها نیز به ترتیب 502-1/24، 2-4/1 و 5/7-3 میکروگرم بر گرم وزن خشک بودند. دوکفه ای های منطقه از نظر tph در مقایسه با استاندارد who آلوده بوده اما رسوبات منطقه در مقایسه با استاندارد خلیج فارس غیر آلوده و کمی آلوده ارزیابی شد. رسوبات منطقه از نظر نیکل و وانادیوم می توانند اثرات زیان آوری بر روی جوامع بیولوژیک داشته باشد. دوکفه ای مورد مطالعه، از نظر دو فلز آلوده بوده و برای مصرف انسان مناسب نمی باشد. بین مقادیر tph در رسوب و بافت دوکفه ای همبستگی معنی دار و مستقیم مشاهده شد. بین میزان tph رسوبات و مقادیر رس و کربن آلی رسوبات همبستگی معنی داری ملاحظه نشد. همبستگی بین مقادیر وانادیوم در رسوب و بافت، معنی دار و مثبت بوده در حالیکه همبستگی بین مقادیر نیکل در رسوب و بافت معنی دار و منفی بود. نسبت وانادیوم به نیکل در رسوب و بافت دوکفه ای به ترتیب 81/0-46/0 و 66/0-26/0 بدست آمد که با مقدار این نسبت در هیچ یک از پایه های نفتی موجود در خلیج فارس مطابقت نداشت. بین غلظت هیدروکربن های نفتی با فلزات وانادیوم و نیکل در رسوب و بافت، همبستگی معنی داری مشاهده نشد. عدم وجود همبستگی بین مقادیر فلزات و tph در رسوب و دوکفه ای احتمالاً به دلیل لایروبی مکرر منطقه می باشد. با توجه به جابجایی مکرر رسوبات در این منطقه و پراکنش نسبتاً بالای دوکفه ای c. gigas به نظر می رسد پایش زیستی ترکیبات فوق به کمک c. gigas نسبت به سنجش و آنالیز شیمیایی رسوب از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.

هدف از این تحقیق، بررسی شرایط سلامت اکوسیستم در خور گوبان و دورق واقع در شمال غرب خلیج فارس بود.. نمونه برداری در 20 ایستگاه، در ماه های آبان و اسفند 1391، با استفاده از گرب انجام گردید. فاکتورهای محیطی مانند شوری، اسیدیته، دمای آب، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، درصد کل مواد آلی و دانه بندی رسوبات مورد سنجش قرار گرفت. در پژوهش حاضر، 27 گونه ماکروبنتوز شناسایی گردید. بیشترین و کمترین میزان تراکم و توده زنده ماکروبنتوزها به ترتیب در خور گوبان و دورق ثبت گردید. گروه های پرتاران و شکم پایان به عنوان گروههای غالب و مقاوم ماکروبنتوزی معرفی گردیدند. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان داد، درصد کل مواد آلی بیشترین همبستگی را با تراکم و توده زنده ماکروبنتوزها دارد. با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه، اثر فصول مختلف بر تراکم ماکروبنتوزها، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در فصل پاییز و زمستان، فراوانی ماکروبنتوزها به طور معنی داری با یکدیگر تفاوت دارند. دامنه تغییرات شاخص شانون بین 48/2-96/0 بود. بیشترین میزان آن در خور گوبان ثبت شد. بر اساس منحنی های مقایسه ای توده زنده- فراوانی، خور گوبان و دورق به ترتیب، آلودگی متوسط و شدید را نشان دادند.

در برخی از شهرهای جنوبی ایران، به علت بارش کم باران، تبخیر زیاد و نبود آب کافی برای مصرف مردم، کارخانه های تولید آب شیرین احداث شده است. با توجه به استفاده گسترده از آب شیرین کن، نگرانی هایی درباره مواد سمی ضد جرم و ضد رسوب مورد استفاده در واحدهای آب شیرین کن و تنش حرارتی منتشره از سیستم ها وجود دارد. به همین دلیل مطالعه حاضر به بررسی تاثیرات فیزیکوشیمیایی تخلیه های کارخانه آب شیرین کن جزیره قشم از قبیل: شوری، حرارت، ph، فلزات سنگین و تاثیر این کارخانه ها بر تنوع و پراکنش مایوفون ها با تاکید بر روزنه داران انجام شده است. برای این منظور، نمونه برداری در مجاورت آب شیرین کن قشم از 9 ایستگاه با موقعیت های جغرافیایی مختلف در دو فصل سرد و گرم صورت گرفت. در هر نوبت نمونه برداری، فاکتورهای محیطی (شوری، دما، ph و...) اندازه گیری شدند. نمونه ها پس از انجام روش های معمول شست و شو و جداسازی شدند. جهت بررسی دقیق تر با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (sem) از نمونه ها عکس گرفته شد. دانه بندی،tom ، tocو مقدار فلزات سنگین رسوبات سنجیده شد. در این مطالعه 36 گونه، متعلق به 21 خانواده از 7 راسته شناسایی شد. بطور کلی در فصل تابستان تنوع و فراوانی گونه های مایوفون بیشتر از فصل زمستان محاسبه شد. و همچنین شاخص های تنوع و غنای گونه ای و یکنواختی در فصل گرم بیشتر بودند. فراوان ترین گونه ها در کل دوره مطالعاتی متعلق به خانواده های hauerinidae، elphidiidae،loxoconchidae بودند. میزان مواد آلی و کربن آلی بیشتر تحت تاثیر دانه بندی تشخیص داده شدند. بین تراکم مایوفون ها با درصد سیلت و رس در هر دو فصل همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت و در فصل تابستان بین تراکم مایوفون ها و شوری همبستگی منفی و معنی داری وجود داشت. غلظت فلزات مس، کادمیوم و سرب در هر دو فصل در ایستگاه های نزدیک به آب شیرین کن مقدار بیشتری داشت. همچنین طبق مشاهدات، پسآب آب شیرین کن بر تغییر مورفولوژیکی مایوفون ها تاثیری نداشت.