مبانی نظری این رساله با اساسی ترین پرسش در زمینه معماری با محتوای «چرایی معماری» آغاز می شود و پاسخ آن این گونه عنوان می شود که انسان می سازد ، چون ساختن یکی از شیوه های هستی و « باشیدن» آدمیان بر روی زمین است. ذات ساختن با هستی انسان در تعامل است. پس از بررسی ذات پرسش گونه ساختن ، پرسش اساسی دیگری پیرامون «چیستی ساخته » مطرح می شود. در بحث چیستی ساخته هدف شناختن ماهیت آن ساخته ای است که بتواند به بهترین نحو بودن آدمیان بر روی زمین را تحقق بخشد. این ماهیت و این ذات گوهرین فضاها از «مکان» ها به دست می آید. مکان کلیتی است از ترکیب نظم طبیعی( محیط طبیع بستر طرح)، نظم بشری( معماری) و رویدادهای انسانی جاری در ان به واسطه موضوع طرح ( اهداف کاربر طرح). این تعریف پرسش اساسی سوم را در روند تحقیق با محتوای « چگونگی معماری» مطرح می کند: کیفیتی که منجر به ظهور مکان در معماری می شود، به چگونه می تواند در کالبد ساخته احراز شود؟ در راستای فهم شرایط بروز مکان در معماری، شناخت مولفه های مکان حائز اهمیت است و برای کلیت بخشیدن بدانها بررسی تعامل صحیح این مولفه ها با یکدیگر گام بعدی است. در این گام تعاملات سه گانه ای مطرح می شود: 1. تعامل محیط طبیعی بستر طرح با معماری به عنوان یک پدیده قرارگیرنده در محیط 2. تعامل انسان در جایگاه کاربر طرح با معماری (رفتارهای موضوعی کاربر در معماری) 3. تعامل انسان با محیط طبیعی به واسطه معماری (رفتارهای محیطی کاربر در معماری) رفتارهای موضوعی کاربر در معماری را می توان به لحاظ جنس و ماهیت به دو سطح تفکیک کرد: در حالی که در سطح اول رفتارهای کاربر در معماری، تأکید بر چیستی رفتارها و هدف غایی قابلیت انجام پذیرفتن آنهاست، با صعود به سطح دوم، تأکید بر کیفیت این رفتارهاست و هدف غایی غنا بخشیدن به چگونگی انجام شدن رفتارهاست. سطح سوم رفتارها که از سومین بند تعاملات سه گانه حاصل می شود، زمانی امکان بروز می یابد که رفتارهای سطح اول و دوم، چگونگی انجام پذیری خود را از امکانات محیط طبیعی بستر گرفته و به عبارت دیگر کیفیات محیطی پیدا کنند. بدین سان آخرین گام مبانی نظری در راستای این تعاملات برداشته می شود و «مکان» در معماری ظهور می یابد. پس از دست یابی به مبانی ای که بر اساس آن می توان ساخته ای با ویژگی های مذکور طرح کرد، باید آن را در قالب یک مصداق مشخص طراحی و در یک بستر طبیعی معلوم به عنوان تمرینی در طراحی بازخوانی کرد. جهت انجام این کار مصداقی جهت طراحی انتخاب گردید که رفتارهای موضوعی آن پایه ای ترین و در عین حال اصیل ترین رفتارهای مرتبط با بودن انسان بر روی زمین است. هم چنین بستری در نظر گرفته شد که به لحاظ ویژگی های طبیعی غنی باشد تا به بهترین نحو بتوان قابلیت های محیط طبیعی بستر را در تعاملات سه گانه بررسی کرد. بر این اساس این تمرین طراحی تحت عنوان «طراحی مجموعه اقامتی – تفریحی در منطقه طالقان» انجام گردید. فرایند طراحی در حقیقت باز خوانی مجدد مبانی نظری مطرح شده در رساله با معلوم بودن موضوع و بستر طرح است. بدین سان تلاش شده است تا روند کار از آغاز مبانی نظری تا پایان طراحی، روندی منسجم بوده و فقدانی در حلقه های این زنجیر پدیدار نگردد.