چکیده در این پژوهش سعی بر آنست که تبا رشناسی روش شناختی نظام های سیاسی و علمی را در تمدن اسلامی ایرانی مورد توجه، ارزیابی و تحلیل قرار داده تا از این طریق به استخراج انواع روش های آن عصر تمدنی دست یافته و در زمان حاضر مورد استفاده قرار داده و ازطرف دیگر روش های موجود در عصر حاضر را در متن تمدن اسلامی- ایرانی آن دوره تمدنی مورد ریشه یابی قرار دهیم . لذا پیرامون این موضوع سوالاتی مطرح گردیده که این رساله به دنبال پاسخ گویی به این سوالات است؛ 1 - تمدن چیست؟ 2 - شاخصه های یک تمدن و علل و عوامل ظهور،تکامل و افول و سقوط یک تمدن چیست؟ 3 - آیا می توان در سیر تاریخ اصول مشترکی از تمدن ها برای تمدن سازی بدست آوریم؟ 4 - تمدن اسلامی متحقق در قرن 3 تا 7 به چه میزان منطبق بر روش و بینش معصومین علیهم السلام بوده است؟ 5- روش شناسی گذار از تمدن شناسی به تمدن سازی چیست و چگونه میتوان از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب رسید؟ 6 - مفاهیم و حوزه های ارزش ،بینش،روش،دانش و کنش و ساختار چه نسبتی با هم داشته و چه نقش و تأثیری در تمدن سازی دارند؟ 7– نقش متقابل نظام سیاسی و نظام علمی در تمدن ها چیست؟ و چه تأثیری بر تمدن سازی دارند؟