نام پژوهشگر: حسین شیرزادی

بررسی جامعه شناسی آثار شاخص نمایشی اجرا شده در دهه 70 و 80 ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده سینما و تئاتر 1388
  حسین شیرزادی   حمیدرضا افشار

در این تحقیق مبانی نظری نگارنده بر سه اثر یعنی کوکوی کبوتران حرم، پچپچه های پشت خط نبرد از علیرضا نادری و نوشتن در تاریکی اثر محمد یعقوبی پیاده شده اند، با بررسی آثار این دو نمایشنامه نویس/ کارگردان مطرح حوزه اجتماعی رفته رفته به این نتیجه نزدیک می شدم که این دو نفر به عنوان دو تن از کسانی که در حوزه های اجتماعی و احیانا حساسیت زا قلم می زنند نه تنها در برابر سانسور ها و ممیزی ها از قدرت آثار خود نکاسته اند بلکه به نحوی با این مشکلات برخورد کرده اند که بتوانند همچنان به زندگی تئاتری خود ادامه بدهند. به عبارت بهتر این دو درام نویس تهدیدی به نام سانسور را با خلاقیت خود به یک فرصت دراماتیک تبدیل کرده اند و از آن نهایت استفاده را برده اند. راه حلی پیدا کرده اند برای آنکه هم بتوانند همچنان بر حضور خود در عرضه تئاتر صحه بگذارند و هم بتوانند آنچه را که می خواهند بگویند. در این میان بررسی آثار این دو نفر و دریافتن فوت و فن کارشان ضروری به نظر می رسد. علیرضا نادری که در این تحقیق به دو اثر او پرداخته شده در زمینه جنگ هشت ساله بین ایران و عراق دست به ارائه نگاهی مخالف خوان با نگاه رسمی و مجاز می زند و در بسیاری از آثار خود این نگاه را دنبال نموده است و محمد یعقوبی که به یک اثر از آثار او پرداخته شده است در اقدامی بسیار عجیب توانسته نمایشی را ارائه کند که در آن به صورت مستقیم و بدون هیچ گونه گوشه و کنایه ای به فضای ملتعب جامعه ایران پس از انتخابات 1388 می پردازد و نگاهی کاملا بر خلاف نگاه مجاز دانسته شده از آن دوران ارائه می دهد. جالب اینکه تمام آثار مذکور با هوشمندی صاحبان آن آثار یعنی محمد یعقوبی و علیرضا نادری تواسنته اند به اجرای عمومی برسند و هر کدام به فراخور شرایط مدتی را بر روی صحنه باشند و تماشاگران بسیاری را به خود جذب کنند. این خلاقیت درام نویس ایرانی که با در نظر گرفتن محدودیت های بسیار می تواند اثری غیر از آثار حنثی و بی خاصیت یا آثار مطنطن تاریخی را با رویکردی در تقابل با رویکرد مورد تایید حاکمیت به اجرا نزدیک کند و شیوه هایی که این دو درام نویس در این راه به کار بسته اند از مهمنرین مواردی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است.