نام پژوهشگر: مرتضی اسفرم

ژئوشیمی و توالی پاراژنزی کانی های موجود در کانسار پلی متال ماهور، غرب نهبندان (شرق ایران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم 1390
  مرتضی اسفرم   محمد بومری

کانسار ماهور در 130 کیلومتری غرب نهبندان در استان خراسان جنوبی واقع شده است و بخشی از چهارگوش چاه وک(دهسلم) می باشد. منطقه مورد مطالعه از لحاظ تقسیمات زمین شناسی در بلوک لوت واقع می شود. سنگ شناسی منطقه اساساً ترکیبی از سنگ های آذرآواری و آتشفشانی ائوسن مثل داسیت، آندزیت، ریولیت، آندزی بازالت، توف و لیتیک توف می باشد. سنگ های نام برده دارای بافت پورفیری هستند و حاوی پلاژیوکلاز، کوارتز، پیروکسن، آمفیبول، بیوتیت و فلدسپات آلکالن می باشند. سنگ های آتشفشانی در سری ماگمایی کالک آلکالن می باشند و در قوس های آتشفشانی تشکیل شده اند. اگر چه درجه بالای کانی زایی در چند رگه طویل در سنگ های آتشفشانی دگرسان شده در امتداد گسل ها اتفاق افتاده است، کانی زایی سولفیدی در یک منطقه وسیع در اطراف رگه ها رخ داده است. انواع دگرسانی در کانسار ماهور پروپلیتیک، سیلیسی، فیلیک و آرژیلیک می باشد کانی زایی به صورت هیپوژن و سوپرژن رخ داده است. کانی های هیپوژن شامل مگنتیت، کالکوپیریت، پیریت، گالن و اسفالریت و کانی های سوپرژن اکثراً اکسید و هیدروکسید آهن، مالاکیت، آزوریت، آتاکامیت، کالکوسیت، کوولیت، لیناریت، آنگلزیت، سروسیت و سیدریت هستند. بافت های کانسنگ اکثراً پر کننده فضای خالی و پراکنده و به ندرت جدایش، کلوفرم و گل کلمی می باشد. نسبت s/se ، در پیریت، گالن و اسفالریت برابر با 5500، 1362 و 18/3009 می باشد که نشان دهنده منشا گرمابی برای کانی زایی هیپوژن است، همچنین نسبت sb/bi در گالن 15/0 می باشد که مشابه منشا گرمابی است. با توجه به زمین شناسی، انواع دگرسانی، نوع کانی زایی، پاراژنز، ژئوشیمی کانی ها، کانی زایی رگه ای ماهور را یک کانسار اپی ترمال تلقی کرد.