رمان نوع ادبی جدیدی است که از قرن هفدهم م. وارد دنیای ادبیات شد و به تدریج گونه های مختلفی یافت. محمد محمدعلی که از نویسندگان مطرح ادبیات داستانی پس از انقلاب اسلامی به شمار می رود، در سال 1382.ش نوع تازه ای از رمان را با نام رمان پژوهشی مطرح کرده است. «آدم و حوا»، «مشی و مشیانه»، «جمشید و جمک» سه رمان اخیر اوست که بدان ها سه گانه ی روز اول عشق گفته و آن ها را رمان پژوهشی خوانده است. رمان های سه گانه ی روز اول عشق، چنانکه از نام آن ها پیداست به زندگی نخستین انسان ها و نخستین پادشاهان از نگاه روایت های اسلامی، سامی و آریایی می پردازد. رمان های سه گانه با رمان های تاریخی و اسطوره ای پیوند یافته، اما برخی ویژگیهای آن مختص همین رمان هاست. محمدعلی در نوشتن این رمان ها ضمن حفظ عناصر رمان، به استفاده از بن مایه ها و ابزارهایی همچون اسطوره، خواب و رویا، عشق و شعر روی آورده است. از مهم ترین ویژگی های این رمان ها استفاده ی نویسنده از منابع پژوهشی مشخص و ذکر این منابع در پایان رمان است. استفاده از زبان سنتی کتابهای منبع و تلفیق آن با زبان محاوره و نیز درج پانوشت و پی نوشت از دیگر خصوصیات این رمان هاست. محمدعلی با استفاده از چنین ویژگی هایی برآن است تا رمان را با پژوهش تلفیق کند و به قول خودش نوع تازه ای به نام رمان پژوهشی بیافریند. البته نوشتن چنین رمانی علاوه بر دشواری های امر پژوهش، قدرت تخیل نویسنده را محدود می کند. نویسنده باید تخیلش را در مسیری که از قبل در پژوهش خود تعیین کرده به کار گیرد.