نام پژوهشگر: سیده حمیرا نیک بخت

بررسی زبان تصویر در اشعار مفتون امینی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان قزوین - پژوهشکده ادبیات 1389
  سیده حمیرا نیک بخت   قدسیه رضوانیان

شاعر به کمک زبان و تصویر با اطراف خود رابطه برقرار می کند، و به بیان افکار و احساسات خود می پردازد. با بررسی زبان و تصویر در شعر هر شاعری می توان تحوّل و پیشرفت و حتّی رکود هنر شاعری او را بررسی کرد. زبان وتصویر دو ویژگی بارز شعری محسوب می شوند که هنرمند با بهره گرفتن از آن ها برای رسیدن به آرمان های بلند خود سود می جوید. ‍‍‍‍‍‍‍‍ مفتون امینی شاعری است که به طور پیگیر در عرصه ی شعر معاصر حضوری موثّر داشته امّا کمتر شناخته شده و هیچ نقد و تحلیل بایسته ای از اشعارش صورت نگرفته است. این پژوهش به معرّفی و شناخت بهتر این شاعر کمک می کند و به تحلیل اشعارش می پردازد. در مجموعه های شعر امینی دو گونه زبان و تصویر به چشم می خورد. در مجموعه های« دریاچه، کولاک، انارستان» شاهد زبانی کلاسیک و قدیمی هستیم. امّا در مجموعه های بعدی مانند« عصرانه در باغ رصدخانه » و «من و خزان وتو » شاعر به زبانی ویژه، نگاهی مستقل و خلّا قیّت تازه ای دست پیدا می کند. او در ابتدا به اشعار کلاسیک گرایش دارد. تازگی و تنوّع در مجموعه های ابتدایی شاعر مشاهده نمی شود بلکه اشعاری است که در ادبیات منثور و منظوم ما بسیار پرسابقه است. امّا اشعار دوره ی دوم شاعر تغییر، حرکت و تحوّل شاعر را به خوبی نشان می دهد. زبانی نرم و بااستقلال که از کلمات کهنه در آن خبری نیست و نه در استعاره و ابهام غوطه ور است. این پژوهش به روش بلاغی و زبان شناختی صورت می گیرد و هم چنین داده هایی به صورت آماری ارائه می گردد و از لحاظ زبان و تصویر مورد تحلیل قرار می گیرد. در فصل اوّل کلیّات و تحلیل هایی درباره ی زبان و تصویر، مطرح شده، در فصل دوّم، اشعار مفتون از مقوله ی زبانی بررسی شده و ویژگی های آوایی، دستوری و واژگانی آن بیان گردیده و هم چنین داده های آماری نیز ذکر شده است، در فصل سوّم، شعرها از نظر تصویری بررسی شده اند، در این بخش به مقاصد اصلی علم بیان توجّه شده است و تشخیص و تشبیه دو آرایه ی پرکاربرد شاعر معرّفی شده اند. فصل چهارم نتیجه گیری است. بر اساس نتایج به دست آمده مفتون شاعری معرّفی می شود که گام های تازه ای در مسیر شاعری اش برداشته و تغییر و تحوّلاتی را چه در حوزه ی زبان و چه در حوزه ی تصویر پشت سر گذاشته است. او با برقراری نظم در زبان معیار و خلق تصاویر شاعرانه توانسته است از زبان معیار حدّاکثر استفاده را ببرد.