نام پژوهشگر: سمانه قایدی

آثار اقتصادی- اجتماعی فقر در ایران طی سال های 1363-1388
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1390
  سمانه قایدی   منیژه نخعی

علیرغم حضور دائمی فقر در جوامع انسانی، به دلیل آسیب های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، رفع آن همواره از دغدغه های دولت های جوامع مختلف بوده است. از اینرو مطالعه ابعاد مختلف فقر، ارزیابی تأثیر سیاست های کاهش فقر، و بازبینی سیاست ها از هدف های اصلی مطالعه فقر است. مطالعه فقر، علل و روند آن می تواند به دولت ها برای کاهش فقر و آسیب های آن کمک کند.هدف اصلی این پژوهش اندازه گیری خط فقر و شاخص های فقر در ایران در سال های1388 -1363می باشد. در این پژوهش خط فقر با توجه به رویکرد نیازهای اساسی و برآورد هزینه سبد2080 کیلو کالری به ازای هر نفر در هر روز و با استفاده از متوسط قیمت آن در بین استانها و مناطق جغرافیایی بدست آمده است. شاخص های فقر با استفاده از شاخص فوستر، گریر و توربک (1984) برای سالهای مورد مطالعه به تفکیک مناطق شهری و روستایی محاسبه شده است. سپس خط فقر شدید برای مناطق مختلف کشور محاسبه شده است. همچنین به دلیل اهمیت آثار اقتصادی- اجتماعی فقر ابتدا با استفاده از روش الگوی تصحیح خطای برداری به بررسی رابطه بلند مدت رابطه فقر و رشد اقتصادی، تورم و نابرابری پرداختیم. سپس رابطه میان فقر و جرائم اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. خط فقر مطلق، به عنوان حداقل نیازهای اساسی، وابسته به سطح قیمت ها در مناطق مختلف است. براساس نتایج تحقیق شاخص های فقر شهری و روستایی از سال 1363 تا سال 1384 کاهشی و پس از آن تا سال 1388افزایشی بوده است. فقر در خانوارهای زن سرپرست بیش از خانوارهای مرد سرپرست در جامعه شهری و روستایی می باشد. هر چه سواد سرپرست خانوار افزایش یابد؛ به علت افزایش درآمدها، فقر کلی خانوار کاهش می یابد. در مورد وقوع پدیده تغذیه ناکافی و سوء تغذیه در بین کودکان کشور روند عمومی از سال 1363 تا 1384 همراه با نوسانات شدید، روندی کاهشی است و از سال 1384 تا 1388 این روند صعودی است. با مشاهده نتایج دریافتیم، نابرابری و تورم با فقر رابطه مستقیم دارد. اما رابطه رشد با فقر رابطه منفی است. جرم و فقر رابطه مثبت دارد.