دانشی به نام نقد روان کاوی وجود دارد که گاهی به بررسی و تحلیل روحیه ی نویسندگان، شاعران و گاهی به تحلیل شخصیت-های داستانی می پردازد. غلامحسین ساعدی نویسنده ی برجسته و صاحب نام دهه ی 50 - 40 آثار شاخصی با زمینه های روان شناسی نگاشته است که نگارنده در طی این پژوهش تلاش کرده با این فرض که آثار وی متأثّر از جنبه های روان شناسی می-باشند، به نقد و بررسی آن ها بپردازد. از آن جهت که داستان ها و نمایش نامه ها بازتابی از روان نویسنده هستنند، نمایش نامه ها و داستان های ساعدی نیز بر اساس معیارهای نقد روان کاوی و نظریات روان شناسی مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفته اند.این پژوهش که در دو بخش تنظیم شده، در بخش اوّل نخست به شیوه های نقد روان کاوی و نظریات روان شناسان و چگونگی تأثیر مفهوم های روان شناسی بر نوشته های ساعدی پرداخته شده است و در بخش دوم، آثار ساعدی با توجه به روش ها و شیوه های نقد روان کاوی تحلیل و بررسی شده اند. وی با توجه به نابسامانی های روانی رواج یافته در جامعه ی خود از تئاتر درمانی در نمایش نامه هایش بهره برده و در داستان هایش نیز به ترسیم روان نژندی ها و آسیب های روانی پرداخته است و در این زمینه بین نویسندگان هم عصر و پیش از خود و حتی پس از خود نیز شاخص است.