نام پژوهشگر: رضا لحمیان

بررسی توزیع فضایی خدمات و امکانات شهری با تأکبد برعدالت اجتماعی (نمونه:محلات صددستگاه-خورشیدکلا و موزیرج)شهرستان بابل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1391
  میثم حسن زاده   رضا لحمیان

چکیده : وجود بسیار بارز بی عدالتی در تمام عرصه های زندگی در عصر حاضر، باعث شده بیش از پیش عدالت و مهمتر از آن عدالت اجتماعی در دهه های اخیر به یکی از رویکردهای مهم در مطالعات جغرافیایی توسط محققان تبدیل شود. چرا که در نظر داشتن عدالت اجتماعی در برنامه های ساماندهی فضایی و محیطی نه تنها می تواند به بالندگی و توسعه پایدار منجر شده، بلکه باعث شکل گیری محیط زیست سالم و پرنشاط برای انسانها و عاملی برای رشد و تعالی جوامع انسانی شده و همچنین مانعی برای تداوم فقر، تخریب محیط زیست و نابه هنجاری های اجتماعی باشد. در عدالت اجتماعی و شهر که عمدتاَ توسط « هاروی و اسمیت » شروع شد بر سه محور؛ 1) توزیع امکانات و خدمات شهری 2) رعایت حداقل ها در امکانات 3) خدمات شهری و رانت زمین، تاکید میگردد. علیرغم این که در سال های اخیر در ادبیات علمی دنیا، تحلیل فضایی « عدالت اجتماعی» در ارتباط با درآمدها و هزینه های نهادهای دولتی بسیار تاکید می شود. اما تاکنون در سطح جهانی، پژوهشی با این رویکرد به صورت جدی انجام نشده است. در کشور ما نیز متأسفانه، به طور کلی «عدالت اجتماعی» و تحلیل فضایی آن بسیار کم، موضوع پژوهش های دانشگاهی و علمی بوده است. پژوهش حاضر نیز با هدف شناسایی و بررسی میزان رعایت عدالت اجتماعی وتوزیع فضایی خدمات و امکانات و تدوین راهکارهای اجرایی آن به صورت موردی، در 3 محله ( صددستگاه ، خورشیدکلا و موزیرج) شهرستان بابل انجام شده است. این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سوألات می باشد : 1) آیا توزیع خدمات و امکانات در شهر بابل تحت تأثیر معیارهای اقتصادی بوده است؟(سوأل اصلی) 2) آیا ارزش زمین در محلات مورد مطالعه شهر بابل، تأثیری بر میزان و نحوه ی استقرار خدمات و امکانات شهری داشته است؟(سوأل فرعی) در پاسخ به این سوألات فرضیات زیر بیان شده است: 1) تفاوت معناداری میان توزیع و استقرارخدمات و امکانات در شهر بابل با قدرت اقتصادی ساکنان وجود دارد.(ف. اصلی) 2)میان ارزش زمین و میزان بهره مندی از خدمات و امکانات شهری در شهر بابل تفاوت معناداری وجود دارد.(فرضیه فرعی ) در این تحقیق محلات صددستگاه وخورشیدکلا از محلات مرفه نشین شهر بابل می باشد و محله موزیرج که از محلات سطح پایین شهر می باشد به صورت مقایسه از منظر توزیع فضایی خدمات و امکانات شهری در آنها مورد کنکاش قرار گرفته است. شاخص های مورد نظر از طریق پرسشنامه، مشاهدات میدانی و جمع آوری اطلاعات از ساکنین محلات هدف و بعضی نهادهای مدیریت شهری و نیز در تهیه نقشه ها از نرم افزار (gis ) و تحلیل کمی از نرم افزار (spss) استفاده شده است. شاخص های مورد نظر در این تحقیق عبارتند از؛ « امکانات آموزشی، بهداشتی و درمانی، مراکز اداری، انتظامی، فرهنگی، ورزشی، فضای سبز، تاسیسات و تجهیزات شهری، مراکز مذهبی، تجاری، کاربری مسکونی و مراکز جهانگردی و پذیرایی » بودند. همچنین ارزش زمین را نیز در این پژوهش مورد بررسی قرار داده ایم. بر اساس نتایج بدست آمده از تحقیقات، سرانه ی کاربریهای مورد نظر ما در محدوده محله موزیرج به نسبت محلات صددستگاه و خورشیدکلا در سطح بسیار پایینی بوده است و این وضعیت و توجه پایین مدیران شهری به محله موزیرج سبب توسعه نیافتگی و عدم توزیع عادلانه امکانات در این محله به نسبت محلات صددستگاه وخورشیدکلا گردیده است. همچنین ارتباط مستقیم و نسبتاَ محکمی بین وجود امکانات و ارزش زمین وجود دارد. یافته های این پژوهش نشان دهنده اینست که؛ محله موزیرج نیازمند حمایت و توجه بیشتر مدیران شهری و نیز استقرار خدمات و امکانات ورزشی، فضای سبز، انتظامی، فرهنگی و... در این محله می باشد. و نیز ارزش بالای زمین در محلات صددستگاه وخورشیدکلا به نسبت محله موزیرج از همان ابتدای شکل گیری محله توجه بیشتر مسئولان را در استقرار خدمات گوناگون در این محله به خود جلب کرده و این محله را در شرایط بسیار مطلوبتری از منظر تخصیص وتوزیع فضایی خدمات و امکانات مختلف قرار داده است.

بررسی تطبیقی بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی شهروندان و کیفیت مبلمان و فضای شهری با تاکید بر عدالت اجتماعی(نمونه موردی:شهر بابل)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1391
  مارال فیروزمند   اسدالله دیوسالار

هر یک از شهرها و سکونتگاهها، گنجینه فرهنگی با ارزشی به شمار می آیند که نمایانگر روند تاریخ حیات اجتماعی جاری در آن است و هر یک از عناصر و فضاهای آن گویای بخشی از ویژگی های اجتماعی– فرهنگی جامعه است که با بررسی و شناخت آن می توان به زوایا و ابعاد غیرمدون و ناشناخته ای از تاریخ اجتماعی سرزمینها پی برد. امروزه یکی از مهم ترین مباحث شهرنشینی مبحث عدالت اجتماعی و جدایی گزینی اکولوژیک در شهر ها می باشد که تاثیر مستقیم و غیر مستقیم آن بر مبلمان و چیدمان شهری و در ابعاد وسیعتر، بر فضای کالبدی شهر، بوضوح مشهود است. تجهیزات مورد استفاده در خیابان های شهر یا همان مبلمان شهری یکی از اجزای ضروری و جدایی ناپذیر شهرها به شمار می رود که از بدو بوجود آمدن شهرها تا کنون بوده است و در سالهای اخیر تعداد و تنوع آن افزایش چشمگیری داشته است.این تجهیزات اگر بر اساس استانداردها و مطابق با فاکتور های هر ناحیه شهری طراحی شوند، میتوانند علاوه بر کاربرد اصلی خود، موجب حفظ هویت شهر شده و به شهر انسجام دهند. از طرف دیگر جدایی گزینی های اجتماعی و نابرابری های اقتصادی – اجتماعی در سطح شهر ها رو به افزایش است و از دیدگاه های گوناگون مورد بحث قرار گرفته است که یکی از پیامدهای آن عدم مکانیابی صحیح و ناهماهنگی در طراحی مبلمان شهری، انواع کاربری ها و بی توجهی به سیمای شهر و البته بی بهره بودن بعضی از ساکنان شهر از این مواهب می باشد. برای حل این مشکلات نیاز به برنامه ریزی، طراحی، اجرا و مدیریت است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی شهروندان و کیفیت مبلمان و فضای شهری با تاکید بر عدالت اجتماعی در شهر بابل می باشد. لذا ضمن بررسی دیدگاه های نظری و روند عملی فضایابی و چیدمان های شهری بر اساس عدالت اجتماعی در ایران و جهان و به طور اخص در شهر بابل به روش تحلیلی_توصیفی و روش مصاحبه و بازدید میدانی جهت بررسی نحوه عملکرد مبلمان شهری پرداخته شده است. با توجه به پیامد های گوناگون جدایی گزینی اکولوژیکی بر آنیم که در این پایان نامه ارتباطی را که میان عدالت اجتماعی و توسعه فضای کالبدی و مبلمانهای شهری موجود است را در شهر بابل مورد ارزیابی قرار دهیم، نقاط ضعف و قوت آنرا بررسی کنیم و راهکارهایی جهت ارتقا شرایط محیطی و چیدمان شهر بابل بیابیم.

مکان یابی و ساماندهی کاربری های آموزشی ( مورد مطالعه : شهر آشخانه )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - دانشکده جغرافیا 1392
  مصطفی رستگار   رضا لحمیان

روند مهاجرت و شهرنشینی شتابان موجب افزایش بی رویه جمعیت در شهرها شده و به تبع باعث عدم تعادل در نظام برنامه ریزی، توزیع خدمات و به طور کلی نارسایی در سیستم خدمات شهری می شود. از آنجا که کاربری های آموزشی از ضروری ترین و پر تقاضاترین کاربری های شهری هستند؛ لذا نیازمند یک برنامه ریزی اصولی و علمی جهت مکان-یابی و پراکندگی در سطح نواحی مختلف شهر هستند. توجه به شرایط نواحی مختلف، نوع نیاز دانش آموزان و نیز بهرمندی یکسان شهروندان از خدمات آموزشی از جمله مواردی هستند که در مکان گزینی کاربری های آموزشی باید به آنها توجه داشت.محدوده مورد مطالعه در این تحقیق کاربری های آموزشی (ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان) سطح شهر آشخانه در سال تحصیلی 1391 – 1390 است. در این تحقیق از روش توصیفی و تحلیلی برای شناخت کامل محدوده و نگرش سیستمی در ارزیابی وضع موجود کاربری های آموزشی استفاده شده است؛ و در پایان با استفاده از تکنیک ها و مدل های رایج در مکان یابی و برنامه ریزی(مدل ahp و سیستم اطلاعات جغرافیایی) الگوئی مناسب برای مکان گزینی کاربری های آموزشی ارائه شده است.

تحلیل اثرات ساخت ایستگاه های خط 5 متروی تهران بر تغییرات کاربری اراضی مجاور (نمونه مورد مطالعه : ایستگاه های صادقیه - کرج و گلشهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1392
  بیژن یعقوبی   رضا لحمیان

هدف ازاین پژوهش تحلیل اثرات ساخت ایستگاه های خط 5 متروی تهران بر تغییرات کاربری اراضی مجاور اطراف ایستگاه های صادقیه ، کرج و گلشهر میباشد.

بررسی ساختارفضایی شهری با تأکیدبروضعیت دسترسی ها و سفرهای درون شهری (نمونه موردی: شهر بابل)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - دانشکده جغرافیا 1393
  فرزانه عباس زاده کاشی کلایی   رضا لحمیان

انقلاب صنعتی به موازات مزایای بسیار ، به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات شده است. با رشد روز افزون شهرها و افزایش جمعیت شهر نشین، معضلاتی چون مهاجرت ، کمبود فضا ، آپارتمان سازی بی ضابطه و.....بوجود آمد. مهمترین اثر رشد روز افزون شهرها و جمعیت واقع در آن ، ناهمگونی نظام توزیع خدمات و نیز نارسایی سیستمهای خدماتی شهرها و مشکلات ناشی از سهولت دسترسی شهروندان به آنها است. بنابراین توجه ویژه به ساختار فضایی شهرها و مکانیابی مراکز خدمات رسانی و چگونگی آرایش فضایی آنها در قالب برنامه ریزی شهری مورد توجه بوده است و برنامه ریزان با الویت بندی زمین جهت کاربری های مورد نیاز در شهرها و مکانگزینی مناسب آنها و ساختار شهر، کمک بی شائبه ای به افزایش رفاه و بهره وری شهرنشینان کرده. شهر بابل به عنوان شهری میانه اندام که با مشکلات مذکور در تماس است و تحقیق حاضر تلاش دارد وضیعت و سهولت دسترسی ها و سفرهای درون شهری را تحت تاثیر ساختار فضایی شهر بررسی نماید.

بررسی تاثیر منظر شهری بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی :شهر قائمشهر)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور استان مازندران - دانشکده جغرافیا 1393
  فاطمه شاکری   رضا لحمیان

نواحی شهری مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشوری هستند که خود را به عنوان جذاب ترین نقاط برای ایجاد ثروت، کار، خلاقیت و نوآوری اثبات کرده اند.ظهور معماری منظر بر اساس رابطه ای متقابل میان انسان و محیط است که بر اساس مجموعه ای از اصول و منطق شکل گرفته و تداوم پیدا کرده است و بر پایه زیبایی، خوانایی، عملکرد و هویت می یابند.دراین میان تاثیر منظر برکیفیت زندگی شهری یکی از مهمترین حوزه های مطالعات شهری در کشورهای مختلف است که به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات کیفیت زندگی در پایش سیاست های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و منظر شهری کیفیت زندگی شهروندان بسیار مهم و نقش آن دو چندان شده است و معمولاً از طریق شاخص های ذهنی حاصل از پیمایش و ارزیابی ادراکات و رضایت شهروندان از زندگی شهری مورد سنجش قرار می گیرد.هدف از تحقیق بررسی تاثیر منظر شهری بر کیفیت زندگی شهروندان شهر قائمشهرمی باشد، روش تحقیق بصورت توصیفی و تحلیلی- پیمایشی است و حجم نمونه مورد بررسی 381نفر خانوارساکن شهرقائمشهر بوده اند که نتایج بدست آمده با توجه به مقایسه حد متوسط گویه های مورد ارزیابی شاخص منظر شهری و شرایط وضع موجود از دیدگاه ساکنان منطقه می توان استنباط کرد که( sig بدست آمده بالاتر از سطح آلفا 05/0بوده)و به نظر میرسد بین منظر شهری و کیفیت زندگی شهری در قائمشهر رابطه معناداری وجود ندارد .

بررسی تأثیر مهاجرت بر توسعه پایدار شهر بابل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور 1389
  جعفر اکبری لنگوری   رحیم بردی آنا مراد نژاد

چکیده ندارد.