ظهور و تثبیت اسلام به عنوان آخرین کیش آسمانی پیروان دیگر ادیان مورد تأئید را در حوزه ی اقلّیّت و تحت عنوان اهل ذمّه مستحق پرداخت جزیه نمود. در این میان با ورود اسلام به ایران گرچه بازماندگان دیانت یهودی با صراحت بیشتری در ردیف اهل کتاب جای داشتند، امّا زرتشتی گری به عنوان برترین جلوه ی باوری عصر باستان با تسامح مورد پذیرش قرار گرفت. در واقع گذار این دو اقلّیّت تا روزگار صفوی کمتر در منابع انعکاس یافته و تنها تحت مقررات جاری در جامعه ی اسلامی می توان به ترسیم نمایی مبهم از حیات اجتماعی آنها دست یافت. با این همه با رسمیت یافتن تشیع امامیّه در عصر صفوی و استقلال ایران از مابقی مناطق جهان اسلام نحوه ی رفتار با ایشان بیش از پیش برگرفته از شرایط ذهنی و اجتماعی ناشی از فضای سیاسی جدید بود. از اینرو واکاوی حیات این دو اقلّیّت را می توان از سه منظر محلّ توجّه قرار داد: فراز و فرود قدرت در سلاطین صفوی، نگرش فقهای شیعی و بافت درونی اجتماع زرتشتی و یهودی. چنانکه اگر کارآمدی و یا عدم کفایت سلاطین بر نحوه ی رفتار با آنها _ مبتنی بر رویکردی سیاسی _ تأثیرگذار بود، در عرصه ی باوری نیز تفوّق فقهای شیعی به ساخت هرم باوری جامعه در تعیین رویه ی حکومت و توده ی مردم نسبت به ایشان از اهمّیّتی ویژه برخوردار گردیده. این همه منجر به تعریف اقلّیّت بنا به معیارهای اکثریت شد. حاصل آنکه دو مورد مذکور در نحوه ی شکل دهی به بروز آداب و مناسک درونی این دو اقلّیّت نیز تأثیری خاص نهاد. بر این اساس پژوهش حاضر که متکی بر روش کتابخانه ای است، به کنکاش در منابع دست اوّل و تحقیقات نوین پرداخته، ضمن آن با مطالعه در آثار و ابنیه ی بازمانده از ایشان در راستای اهداف زیر به تبیین و تحلیل داده های تاریخی می پردازد: _ رهیافت به تلقّی و رفتار سلاطین نسبت به اهل ذمّه _ واکاوی در نگرش فقهای شیعی نسبت به اقلّیّتهای دینی و بازتاب آن در رویکرد جامعه به ایشان. _ تدقیق در مناسک و بافت درونی زرتشتیان و یهودیان مطابق با چنین اهدافی، حائز اهمّیّت می نماید که در توزیع جمعیتی این دو اقلّیّت، زرتشتیان با تمرکز سنّتی در دو ولایت یزد و کرمان با بهره گیری از فضای نسبتاً آرام و عاری از شورشهای معمول، همزیستی عمدتاً یکسویه ی خود را حفظ نموده و خاصّه با اسکان در یزد آن را به مهم-ترین کانون زرتشتی گری ایران برجستگی بخشیدند و یهودیان که اسکانشان در در مناطق داخلی ایران به روزگار کوروش هخامنشی باز می گشت، با سکونت در شهرهایی چون: اصفهان، کاشان و همدان متأثر از عوامل یادشده حیات خود هر چند به صعویت تداوم بخشیدند. کلمات کلیدی: صفویه، اقلّیّتهای دینی، یهودیان، زرتشتیان.

شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی در بین سال های 1210-1264 هـ ق/ 1796-1848م گسترش یافت. این پژوهش سعی بر آن داشته است تا پیشینه این شناخت در ادوار قبل از حکومت قاجار، و همچنین زمینه ها و دلایل گسترش آن را در بین سال های مزبور بدست دهد. سرانجام بر اساس سیاحت نامه های این دوره کمیّت و کیفیت شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی در این برهه زمانی مورد کنکاش قرار گرفته است. بر اساس مطالعه منابع گوناگون می توان چنین گفت که جنگ های ایران و روس، افزایش حضور اروپاییان در هند و مشاهده و گزارش وضعیت ایشان توسط مهاجران و مسافران ایرانی به آن سرزمین، افزایش توجّه کشورهای اروپایی به ایران، توسعه روابط ایران با کشورهای اروپایی و ترجمه آثار اروپایی از جمله مهم ترین زمینه ها و عللی بود که در شناخت ایرانیان از اروپا تأثیر گذار بود. این شناخت که در درجه نخست در سیاحت نامه های این عصر نمودار شد، از طرقی مختلف حاصل گردید. مشاهده مستقیم با سفر به اروپا و نیز هندوستان که تحت سیطره اروپاییان بود و نیز پرسش از اروپاییان و ترجمه از جملهاین طرق بود. در ذکر سیاحت نامه هایی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت باید به آثار عبداللّطیف شوشتری، آقا احمد بهبهانی، سیّد ابوالفتح حسنی حسینی، میرزا ابوالحسن خان ایلچی، میرزا صالح شیرازی، خسرو میرزا، رضا قلی میرزا و میرزا حسین خان آجودانباشی اشاره کرد. یافته های این پژوهش بیانگر این است که این دوره یکی از مهم ترین ادوار در شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی بوده است. شناختی که به دنبال خود اندیشه هایی نو را به همراه داشت.

این پژوهش به دنبال بررسی تاریخ شفاهی حیات آموزشی مهاجران افغان در اصفهان بود. پژوهش پیش رو از نوع کاربردی و برای اجرای آن از "روش کیفی" استفاده شده است. در این پژوهش از چهار ابزار اسناد و مدارک، مشاهده، مصاحبه حضوری و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان، طلاب، معلمان و مدیران مدارس خود گردان مهاجرین افغان در اصفهان می باشند که جهت انجام این پژوهش تعداد 39 نفر از دانشجویان، طلاب، مدیران و معلمان مدارس خودگردان مهاجران افغان در شهر اصفهان به صورت تصادفی انتخاب شده اند. جمعیت هدف این مطالعه را مهاجرینی تشکیل داده است که در فاصله زمانی یک دهه گذشته ) 1931 1931 ( در شهر اصفهان ساکن بوده اند؛ گرچه محور مصاحبه ها عمدتاً بر روی تجارب - آنان در سالهای 1931 1931 متمرکز بوده است. - یافته های پژوهش نشان داد که تامین هزینه های تحصیلی دانشجویان و طلاب افغانی یکی از مشکلات اساسی مهاجران است. عدم آشنایی کارکنان نظام اداری ایران با قوانین مرتبط با مهاجرین، موجب برخی مشکلات و عدم رضایتمندی مهاجران از نظام اداری ایران شده است. موازی کاری برخی نهادها و سازمان های اداری ایران در قبال مهاجرین افغان، بورکراسی اداری را سنگین تر و موجب ضعف در تصمیم گیری در قبال مهاجرین شده است. همچنین ضعف در قانون گذاری و نگاه کارگر محور به نخبگان افغان موجب رنجش آنان در سالهای اخیر شده است. کلید

چکیده تأسیس سلسله صفوی نه تنها ایران را از هرج و مرج ناشی از قدرت نمایی پانزده قدرت ریز و درشت به تثبیتی دیگر باره رهنمون ساخت که پس از نه قرن، مبادی استقلال آن را فراهم نمود.استقلالی که مبتنی بر شعایر صوفی ـ شیعی شاه اسماعیل برای نخستین بار نهادینگی تشیع را به ارمغان آورد.با اینهمه تثبیت تشیع امامیه با رویکردی دو سویه همراه بود:برقراری انتظام و تمرکز داخلی و حفظ جزیر? شیعی ایران که در اقیانوسی از تسنن سر بر آورده و همزمان از طرف عثمانی در غرب و هم پیمان او یعنی ازبکان که هر از چند گاهی مناطق عراق عجم را عرص? تاخت خود قرار می دادند در محل آسیب پذیری قرار داشت.در این میان روابط ایران با عثمانی درمقطع مورد بررسی عصر صفوی از تقابل تا تعامل فراز و فرود داشت.چنانکه اگر جنگ چالدران مبین ظهور دو قدرت غیر قابل سازش بود امّا با گذر زمان این روند به پذیرش هرچند اجباری یکدیگر انجامید. عثمانی ها دریافتند حذف دولتی شیعی به سهولتی که می پنداشتند ممکن نمی نماید و از آن سو دولتمردان ایران نیز جایگزینی تعامل با رقیب در چارچوب? برقراری صلح را گزیری بر بقای خود یافتند.مبتنی بر چنین ضروریاتی هرچند در نبرد چالدران، عثمانی تا تبریز را عرص? غارت قرار داد ه و همسر اسماعیل را به اسارت برد با این حال شکست در این مهم ترین نبرد، نه به مفهوم بازگشت به شرایط پیش از سیطر? تشیع ممکن بود و نه از آنسوبرای سلاطین صفوی چاره ای جز سازش با داعیه دار جهانی باقی می گذارد. کلید واژگان:صفویه،عثمانی،جنگ چالدران،صلح قصر شیرین،شاه اسماعیل اوّل،شاه عباس اول، شاه صفی.

استقرار و نهادینگی تشیع امامیّه در عصر صفوی، نه تنها فصل نوینی در حیات سیاسی ایران به شمار می رفت که بازتاب آن خاصّه در عرص? فرهنگ و اجتماع چون میراثی به دوران پسین خود راه یافت. در جنب تأثیرات ناشی از چنین رویکردی بر کلّ ابعاد حیات ایرانیان، عالی ترین نمود تمایز عصر مذکور را می توان در تأکید خاص بر اعیاد و سوگواری های شیعی دانست. مطالعات صورت گرفته، بیانگر این است که پیش از عصر صفوی برپایی مراسم عزاداری، عاشورا، و نیز اعیاد مذهبی، خاصّه عیدغدیر خم، به صورت علنی و عمومی از دوره آل بویه، جریان داشته است. با عنایت به نهادینگی تشیع در متن جامعه صفوی و به دنبال آن پیدایی شیعه فقاهتی، بستری مناسب برای تکامل آیین های شیعی در حیات سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی آن روزگار، مهیّا گردید. بر این پایه، مبانی پژوهش حاضر بر چگونگی برپایی و روند محتوایی مراسم مذهبی استوار گردیده، برآن است تا با سازمان دهی داده های موجود، به واکاوی در عواملی چند بپردازد: روند تکوین مراسم شیعی، سیاست شاهان صفوی در این فرآیند، تأثیر نهادینگی تشیّع در عرص? برگزاری مراسم مذهبی و ارتباط میان آئین های شیعی با اختلافات صفوی و عثمانی.

چکیده: نگارگری ایرانی ،با حفظ ارزش های هنری خود در بطن تمدن اسلامی، نه تنها تدوام یافت بلکه رشد و تعالی نیز نمود و علارغم سازگاری موضوعات آثار هنری با سلیقه قدرت حاکم، نگار گران ایرانی تجربه های نوینی را آزمودند و به خلق دستاوردهای شگرفی نائل آمدند و در این میان کاربرد ادبیات تمثیلی در نگارگری موجب مصور سازی موضوعات ادبی گردید. چنانکه عالی ترین نمود آن در نگارگری را می توان در وابستگی به ادبیات تمثیلی شاهد بود. در عصر صفوی و عمدتا از عهد شاه عباس اول، گسترش روابط با غرب زمینه های مساعدی را نیز جهت آشنایی با هنر اروپایی فراهم آورد. این جریان که با علاقه مندی و حمایت دربار از هنرمندان غربی توام بود، موجب شد که هنرمندان ایرانی در ادامه روند سنتی نقاشی، با سایر سبک های هنری نیز آشنا شوند. بر این پایه پژوهش حاضر بر آنست تا با تکیه بر م‍ولفه هایی چون ساختار قدرت در عصر صفوی، حمایت سلاطین از هنر، ارتباط متقابل ثبات سیاسی و اقتصادی با رونق و شکوفایی هنر و فرآیند ارتباط ایران با غرب، روند نگارگری ایران در این عصر را به بحث گذارده و با تاکید بر آثار برجای مانده گوشه ای از تاریخ هنر نگارگری ایران را بازشناسی کند.

حیات اجتماعی اقتصادی زرتشتیان یزد در عصر قاجار در دو مقطع قابل بررسی می باشد: ضهور سلسله قاجار تا مشروطیت اول از مشروطیت تا پهلوی اول براین اساس پژوهش حاضر به وضعیت اجتماعی اقتصادی این اقلیت می پردازد بررسی شرایط اجتماعی اقلیت زرتشتی یزد در دوره قاجار واکاوی نقش زرتشتیان در عرصه اقتصاد تجاری،که در این بعد با تکیه به رشد بازرگانی منطقه از دوران ناصرالدین شاه به این سو،برسی جایگاه زرتشتیان در این اقتصادونقش آنهادر تجارت مدّنظر می باشد. باتوجه به اهداف مذکور لازم است ضمن باز نگری در منابع و اسناد و مدارک موجود،نمایی از شرایط اجتماعی زرتشتیان تا دوران قاجار ارائه گردد و حائز اهمیت است که زرتشتیان در یزد با توجه به شرایط موجود توانستند به اعتقادات خود پایبند و یزد را به عنوان کانون زرتشتی گری در فراز و نشیب دوران مورد بحث،خفظ نمایند.

چکیده با تثبیت سلسله صفوی همگام با اتحاد سیاسی کشور و امنیت راه ها، تجارت رونق گرفت و پیشه وری گسترش یافت. شاهان این خاندان که حامیان هنر وصنعت بودند زمینه های درخشش و ترقی صنعت نساجی به عالی ترین سطح خود در تاریخ ایران اسلامی را فراهم آوردند. در این میان یزد که خود سابقه ای دیرین در بافت پارچه داشت با حمله مغول به ایران به دلیل دور بودن از کانون های بحران خیز مقری جهت اسکان طیف های مختلف اجتماعی از جمله نساجان شد؛ چنان که از عصر ایلخانی به بعد و به خصوص با رشد مکاتب نگارگری در دوره تیموری و تأسیس مراکز هنری گوناگون، نام آن با چند مرکز عمده نساجی عجین شد. این منطقه بویژه در دوره شاه عباس اول به چنان مرتبه ای رسید که کارگاه هایش پارچه های مورد نیاز دربار و اشراف را با طرح و نقش های انتخابی توسط حکومت مرکزی تولید می کردند. از طرفی حمایت و تشویق سلاطین وقت باعث شد که همراه با گسترش کارگاه های بافت، طیف وسیعی از اهالی به این حرفه متمایل شوند؛ که در این میان طراح برجسته، غیاث الدین علی نقشبند یزدی، سرآمد همه آنان محسوب می شود. او مبتکر بافت نوعی پارچه به شیوه ای خاص به نام «چند تایی» است، علاوه براین مهارت وی در بافت زربفت های نفیس و مخمل های گل-برجسته با ارائه الگوهایی خاص و طرح های بدیع باعث شد تا در دوران مذکور بافته هایی به سبک یزد تولید شده و نقشه های آن در دیگر مناطق نیز بکار گرفته شود. به طور کلی هدف از این پژوهش که به شیو? توصیفی ـ تحلیلی انجام شده آن است تا ضمن واکاوی در آثار و متون تاریخی، جایگاه صنعت نساجی در یزد عصر صفوی را از چند جهت مورد بررسی قراردهد: بازتاب خصایص تاریخی یزد در ایجاد آرامش و امنیت نسبی روزگار صفوی، رشد شهرنشینی و پیشه وری درآن دوران ، گستردگی صنعتی که در تنوع پارچه و طرح و نقش های بافته ها نمود یافت و پرورش طراحان برجسته ای چون غیاث الدین علی یزدی که بزرگ ترین نقشبند تاریخ نساجی ایران اسلامی بود.

آداب و رسوم به عنوان جزء لاینفک از فرهنگ اجتماعی هر ملت، گستر? وسیعی از باورها ؛ پنداشت ها و نگرش ها را شامل می گردد که همپای شکل دهی به هویت جامعه، واکاوی آن نقشی اساسی در فهم تلقی افراد از خود و محیط پیرامون دارد. به دیگر روی تدقیق در مناسک آئینی ، نحو? برگزاری اعیاد و سوگواری ها، راهکارهای جامعه در مواجهه با مشکلات ، باورداشت به تأثیر عناصر فوق طبیعی در حیات اجتماعی وغیره از جمله مولفه هایی است که خاصه در بازشناسی طبقات زیرین جامعه نقشی بس شگرف دارد. با توجه به کارکردهای مترتب بر فرهنگ عامیانه و نیز عدم حضور پرمای? فرودستان در آثار و منابع تاریخی، پرداختن به آداب و رسوم می تواند بر سازو کارهای اجتماعی ـ فرهنگی لایه های مختلف جامع? ایران در گذر زمان پرتو اندازد.هم چنین در کمبود داده های موجود از پیکر? ذهنی و اجتماعی ایران ، ضرورتاً آثار سفرنامه نویسی ـ بواسط? اشتیاق سیاحان به شناسایی مناطق تحت بازدید ـ به زوایایی از نحو? معیشت ایرانیان می پردازند که تقریباً در سایر آثار اشاراتی بدان نرفته است. این پژوهش در صدد است تا بازتاب آداب و رسوم ایرانیان در سفرنامه های اروپائیان را در باز? زمانی پادشاهی عباس اول تا پایان عهد ناصری(996-1313ق/1588-1895م ) را در ابعادی چون: ازدواج و تشکیل خانواده، آداب و مناسک اجتماعی، بهداشت و سلامت، جشن¬ها، اعیاد و سوگواری¬ها به بحث گذارد. چنانکه در این حد فاصل ، حسب نهادینگی مذهب تشیع امامیه، نه تنها رسوم و سنت های ایرانیان نمودار برتری مفاهیم شیعی است که با گسترش روزافزون سفرنامه ها و نیز تعدد و تنوع سیاحان اروپایی از طیف های مختلف سیاسی، دینی ، اقتصادی؛ بالطبع پهن? اطلاعات وسعت بیشتری بخود پذیرفت. بر پای? این گفتار، رسال? حاضر که مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی فراهم آمده اهداف چندی را دنبال می کند: شناسایی باورهای عامیان? ایرانیان در مقطع مورد نظر، کارکرد آداب و رسوم در حیات اجتماعی ، واکاوی در دیدگاه های سفرنامه نویسان به فرهنگ عامیانه و کنکاش در آداب و سنن به عنوان دستاویزی برای فهم دغدغه ها و راهکارهای بدن? جامعه در برخورد با مشکلات و موانع موجود. کلمات کلیدی: صفویه، قاجاریه، سفرنامه¬ها، آداب ورسوم، فرهنگ عامه

پژوهش حاضر قصد دارد به چگونگی تصویر شاهان نخستین قاجار ( آقا محمد خان، فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار) در سفرنامه های نوشته شده در فاصله سال های 1209-1264 ه.ق/ 1794-1849م توسط سیاحان اروپایی معاصر آن شاهان بپردازد. در این پژوهش عواملی که بر تصویر ارایه شده از شاهان مذکور تأثیر گذاشته مثل منافع کشورهای متبوع نویسندگان و هم چنین تفاوت ها و شباهت های بین تصاویر شاهان در سفرنامه های مختلف این دوره مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت بررسی تصاویر شاهان در این آثار از آن جهت است که، تصاویر ارایه شده از آنان توسط سیاحان، بارها به طور ناقص مورد استفاده ی نویسندگان داخلی قرار گرفته است. تصویر سه شاه نخستین قاجار در پژوهش حاضر که از جمله در مکالمات آن شاهان با سیاحان انعکاس یافته است، آنان را افرادی بی اطلاع از اوضاع زمانه نشان نمی دهد. شاهانی که این افراد دیده اند به مذهب پایبند بوده و قدرت مطلقشان نیز به همین وسیله محدود می شده است. با وجود ارایه ی آمار و ارقام گاهی متضاد و ذکر مطالبی حیرت انگیز درباره ی میزان و شدت خشونت آقا محمد خان، سیاحان آن عهد، کار وی را برای ایجاد و حفظ امنیت در کشور لازم دانسته اند. طبق آن چه در سفرنامه ها آمده است، اوضاع ایران در آن زمان، به ویژه از جهت سیاسی، استبداد و خشونت شاهان قاجار و به طور خاص آقا محمد خان را اقتضا می کرده است. سفرنامه نویسان به زندگی خصوصی، علایق شخصی، ظاهر، هنرها و ویژگی های رفتاری شاهان نیز پرداخته اند. تأثیر منافع کشورهای متبوع سیاحان بر تصویر شاهان قاجار و دایره ی قدرت در ایران دیده می شود. این تأثیر بخصوص در نگاه به ساختار اداری و نحوه ی رفتار شاهان در برقراری روابط خارجی چشمگیر است. میزان و مدت نفوذ این کشورها در صحنه ی سیاست ایران، شباهت ها و تفاوت هایی را در دیدگاه سفرنامه نویسان به وجود آورده است. ملاقات مکرر، نزدیکی و صمیمیت با شاه باعث شناخت بهتر و دقیتر سیاحان از آنان می¬شد و این عامل مهمی در ایجاد تفاوت در سفرنامه هاست. سفرنامه ها، در زمینه ی توجه به زندگی خصوصی شاهان، مسئله ی جانشینی و ارتش شباهت هایی با یکدیگر دارند.

یکی از شاخصه های بررسی تاریخ جوامع، فرهنگ و تاریخ مرتبط بدان است و عصر صفوی در ایران یکی از دوران تأثیرگذار در روند فرهنگی مردم این سرزمین بر شمرده می شود. در این عصر، با رسمیت و نهادینگی تشیع امامیه هر عنصر فرهنگی در قالب آن قرار گرفته و مورد سنجش و سپس مورد قبول جامعه می گردید. با توجه به اینکه کاشان از شهرهای با سابقه شیعه به شمار می آید، می توانسته در عصر صفوی از اهمیت بالایی برخوردار باشد؛ در این زمینه تاکنون پژوهشی صورت نگرفته و مبهم و ناشناخته ماندن این بخش از تاریخ کاشان ضرورت انجام این پژوهش را می طلبید. کاشان از مراکز سنتی شیعه امامیه بود که موقعیت آن با روی کار آمدن صفویان تحکیم می شود؛ از جمله دلایل تحکیم پیشینه تشیع، موقعیت مناسب جغرافیایی، اهمیت سیاسی و اقتصادی آن را می توان بر شمرد. حسب جایگاه ذکر شده بررسی این شهر از لحاظ فرهنگی در دوره صفویه در ابعاد مختلفی چون تعدد چهره های اندیشمند و هنرمند، به عنوان یکی از مراکز اصلی فعالیت نقطویه، برگزاری آداب و سنن شیعی و نیز در ارتباط با اقلیت دینی یهودی حائز اهمیت می باشد. این رساله به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته و بر آنست تا وضعیت فرهنگی کاشان عهد صفویه را در ابعادی چند از جمله: جایگاه مذهبی و عوامل و پیامدهای آن، بررسی مراکز آموزشی این شهر، آداب و رسوم، فعالیت نقطویه، حضور بزرگان و مشاهیر در عرصه های مختلف و وضعیت اقلیت دینی یهودی مورد واکاوی قرار دهد. نتایج مطالعات انجام شده مبیّن آنست که کاشان برگرفته از سابقه دیرپای تشیع امامیه، موقعیت سوق الجیشی و اهمیت سیاسی و اقتصادی در عصر صفویه مورد توجه بسیار قرار گرفت و این عوامل اعتبار دینی و به دنبال آن فرهنگی در پی داشت تا آنجا که «پایتخت مذهبی ایران» خوانده شد.

دوره¬ی مشروطه در همه¬ی ابعاد دوره¬ای مهم و تأثیرگذار است. به دلیل همین اهمیت، بسیاری از متفکرین علوم انسانی به ویژ مورخین در پی تحلیل و بررسی زوایای مختلف آن دوره با رویکردهای گوناگون بوده¬اند. این تحلیل¬گران شناخت و فهم سیر تاریخی جامعه¬ی ایران پس از مشروطه را منوط به شناخت صحیح این دوره می¬دانند. این رساله در پی آن است تا با پاسخ به سوالاتی همچون این که چه تحلیل¬هایی در مورد این دوره وجود دارد و اساساً این تحلیل¬ها چه تفاوت¬ها و تشابهاتی با هم دارند با تأکید بر فریدون آدمیت، ژانت آفاری و ماشاءالله آجودانی به مقایسه و بررسی تحلیل¬ها و نظریات در این حوزه¬ی تاریخی بپردازد. پس از تشریح برخی حوزه-های نظری مرتبط با رساله، موضوعاتی در ارتباط با دوره¬ی مشروطه، چه قبل و چه بعد از آن، انتخاب گردیده و دیدگاه¬های مختلف در ارتباط با هر یک از آنها مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته¬اند. آدمیت با تأثیر پذیرفتن از فضای تجددخواهی که چندگاهی پیش از مشروطه از سوی غرب به ایران وارد شده بود، بیشتر فعالیت علمی خود را صرف تبیین و تفسیر مشروطه و فکر آزادی¬خواهی و ساز و کار مدرنیت در ایران کرده است. وی به دلیل همین تأثیر پذیری، برای روشنفکران در ساحت مشروطیت مهمترین جایگاه را قائل است و آنان را پی¬جویان اصلی تغییر در ایران می¬داند. آجودانی در مهمترین اثر خود مشروطه¬ی ایرانی -که بررسی آراء وی در رساله مبتنی بر همین کتاب است- به نقد نگرش¬ها و نظریات پیش از خود می¬پردازد. این نگاه نقادانه هم شامل رویکرد مورخین به تاریخ تفکرات مذهبی و هم عملکرد روشنفکران در حوزه¬ی مشروطه و نگاه تحلیل¬گران به آنان می¬شود. آفاری با استفاده از تجربیات نظریه پردازان پیش از خود به یک تحلیلی چند جانبه -آن چنان که در کتاب انقلاب مشروطه¬ی ایران آورده است- باور دارد. وی بسیار متأثر از نظریات اجتماعی مدرن و به ویژه پسامدرن بوده است. اگر چه تأکید رساله در بررسی و مقایسه¬ی آراء بر سه متفکر مذکوراست، با این حال به تحلیل¬ها و روایات دیگر متفکرین از جمله نیکی کدی، لمبتون، ادوارد براون، هما ناطق نیز اشاراتی رفته است.

در فلات مرکزی ایران از جمله یزد با توجه به موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی منطقه از دیرباز برای استحصال آب های زیرزمینی از قنات و سازه های وابسته به آن هم چون آب انبار، یخچال، آسیاب و ... بهره برده می شد. این سازه های آبی بر ابعاد مختلف زندگی انسان از جمله شرایط اجتماعی، اقتصادی، منطقه شهری و محل سکونت مردمان کویر تأثیرگذار می باشد. با هدف پی بردن به این تأثیرات، پژوهش پیش رو بر اساس روش کتابخانه ای و تا حدی میدانی همراه با مصاحبه شفاهی به بررسی سازه های آبی و اهمیت این سازه ها در منطقه یزد از دوره خوانین تا انقلاب اسلامی، با توجه به اهداف زیر مورد مطالعه قرار داده شده است. - نقش سازه های آبی در ساختار اقتصادی - کارکرد اجتماعی سازه های آبی - نقش سازه های آبی در منظر شهری بر اساس اهداف مطرح شده نتایج حاصل از این پژوهش به شرح زیر است: - قنات با توجه به اهمیت خاص آن در سیستم آبیاری یزد در اشتغال زایی و رونق اقتصادی منطقه نقش مهمی داشته است. این سازه از یک طرف در کشاورزی و باغداری منطقه تأثیرگذار بود. همچنین موجب پدید آمدن شغل هایی در زمینه آب و آبیاری، که به نحوی در اقتصاد منطقه موثر بود. - سازه های آبی در مناطق کویری به ویژه یزد با توجه به نحوه شکل گیری و حفظ آن ها در اجتماعات پیرامون خود اثرگذار بود. به نحوی که در خلق وخوی مردمان کویر یا به بیان دیگر مردمان تمدن کاریزی قابل مشاهده است. به این ترتیب روحیه آرامش طلبی و محافظه کاری، حس همکاری و تعاون در میان مردم این مناطق وجود دارد که به خصوص در زمان ساخت این سازه ها دیده می شود. همچنین خصوصیاتی مثل قناعت، صبوری و قانونمند بودن از خصوصیات بارز مردمان این خطه است. - با توجه به اهمیت این سازه ها در شکل گیری مناطقی هم چون یزد لذا در چیدمان اجتماعات شهر و پراکندگی ابنیه عمومی هم چون مسجد و زیارتگاه ها نقش مهمی داشتند به نحوی که این بناها معمولاً در کنار مظهر قنات و یا مناطقی که به آب قنات دسترسی داشت، شکل گرفته است.

نقاشی ایران از دیرباز دچار تغغییر و تحولات زیادی شده است. از زمان صفویه و کمی قبل از آن باورود هنر اروپایی به ایران در اثر عوامل مختلف هنر سنتی ایران با هنر اروپایی درهم آمیخته شد و هنر جدیدی را بوجود آورد و نتیجتا هنر ایران به هنر رئال بیشتر پرایش پیدا کرد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.