نام پژوهشگر: مرجان ساکی

مدلسازی رویشگاه بالقوه گونه گیاهیastragalus verus olivier با استفاده از روش های domain و logistic regression tree در منطقه فریدونشهر استان اصفهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده منابع طبیعی 1391
  مرجان ساکی   مصطفی ترکش

چکیده ارتباط بین عوامل محیطی با گونه های گیاهی همیشه یک موضوع اصلی در اکولوژی گیاهی بوده است. تعیین این روابط کمی هسته اصلی مدلسازی پیش بینی پراکنش مکانی بالقوه گونه های گیاهی به شمار می رود. این مدل ها به منظور کسب اطلاعات درباره پراکنش مکانی گونه ها، شناسایی زیستگاههای مناسب و ارزیابی آثار تغییر اقلیم در پراکنش مکانی گونه ها به کار گرفته می شوند. از اهداف این مطالعه، شناسایی عوامل محیطی موثر بر پراکنش گونه گیاهی گون زرد، تهیه نقشه پراکنش مکانی گونه با استفاده از مدل های آماری رگرسیون لجستیک درختی(lrt) و domain در یک مقیاس محلی می باشد. بدین منظور داده های حضور و غیاب گونه تحت مطالعه با استفاده از نمونه برداری به روش تصادفی طبقه بندی شده از 100 سایت مطالعاتی شامل(50 سایت حضور و 50 سایت غیاب) جمع آوری گردید. نقشه های محیطی با استفاده از روش های زمین آمار(کریجینگ و معکوس فاصله وزنی) در نرم افزار arc gis برای کل منطقه مورد مطالعه تهیه شد. برای هر مکان نمونه برداری اطلاعات مربوط به حضور و غیاب گونه و متغیر محیطی ثبت و ارتباط بین پراکنش گونه و عوامل محیطی با استفاده از دو روش آماری domain و lrt تعیین گردید و نقشه های رویشگاه بالقوه گون زرد با استفاده از این دو مدل تهیه شد. هر دو روش آماری مدل های مفید و قوی تولید نمودند. نتایج حاصل از مدل lrt نشان داد که حضورگونه با متغیرهای محیطی، میانگین درجه حرارت روزانه و3 متغیر خاک(درصدرس، هدایت الکتریکی،درصد کربن آلی) بیشترین میزان همبستگی را دارد. همچنین نتایج آنالیز pca به منظور انتخاب متغیرهای ورودی مدل domain نشان داد که 5 متغیر محیطی (درصد رس، هدایت الکتریکی، درصد کربن آلی، بارش خشکترین فصل و حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال) مهم ترین فاکتورهای محیطی در پراکنش مکانی گون زرد محسوب می شوند. با توجه به نقشه پیش بینی حاصل از مدل lrt و منحنی های عکس العمل گونه بیشترین احتمال حضور گونه در مناطقی از نظر شرایط اقلیمی با میانگین درجه حرارت روزانه بالاتر از 3/14 درجه سانتیگراد و از نظر شرایط ادافیکی در خاک هایی باec کمتر از 3/0، میزان رس 42 تا 46 درصد و کربن آلی یک تا 2 درصد یافت میشود. ارزیابی مدل ها با استفاده از مجموعه داده های مستقل و داده های مدل صورت گرفت. مقادیرضریب کاپا(95/0=kappa domain و 9/0=kappa lrt ) و سطح زیر منحنی پلات های roc (97/0 =auc domain و96/0=auc lrt ) حاصل از داده های مستقل بیانگر توان بالای مدل های مذکور جهت تولید نقشه پراکنش گونه astragalus verus در مقیاس محلی می باشند. با استفاده از آستانه اپتیمم حاصل از ارزیابی مدل ها، نقشه تناسب رویشگاه برای گونه بدست آمد. سطح رویشگاه مناسب این گونه با توجه به نقشه تناسب رویشگاه حاصل از مدل domain، 14118هکتار برابر با 14درصد و با توجه به نقشه تناسب رویشگاه حاصل ازمدلlrt، 29000 هکتار برابر با 30 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه می باشد. بر اساس ضریب کاپا و auc مدل domain از توان بالاتری جهت پیش بینی برخورداراست. نتایج این تحقیق می تواند برای برنامه ریزی های مدیریتی در توسعه پایدار اکوسیستم های مرتعی، احیاء، اصلاح، حفاظت و ارزیابی کاربرد فراوان داشته باشد.