دزفول شهری است که از آغاز تاریخ خود شاهد رویدادهای بی شماری بوده است. در زمان ایلامیها آوان نام داشته است، بعدها در دوره ساسانی پلی بر روی رودخانه دز و همچنین قلعه ای به نام انوشبرد ساخته شده بود. پس از ویرانی جندیشاپور در قرون چهارم و پنجم ه.ق مردم آنجا به دزفول(اندامش سپس روناش)مهاجرت کردند.در پی این مهاجرت کم کم دزفول رو به آبادانی گذاشت و دردوره ی ایلخانی و تیموری توسعه یافت(تصوف نیز موجب توسعه و تقسیم شهر به محلات حیدری و نعمتی شد)در دوره ی صفویه شهر دزفول آنچنان اهمیت یافت که به عنوان کرسی خوزستان در تقابل با مشعشعیان قرار گرفت. بدین ترتیب نیمی از خوزستان در دست خاندان محلی رعناشی که در دزفول بودند و نیمی دیگر در دست مشعشعیان قرار گرفته بود، وکشاکش قدرت بین این دو خاندان تا برکناری خاندان رعناشی درسال 949ه.ق به اتهام ارتباط با عثمانی ادامه پیدا کرد. و محله های شهر نیز بر حسب تقسیمات صنفی و صوفیانه(حیدری نعمتی وغیره) شکل گرفته بود، هدف این تحقیق روشن ساختن سیرتکوین، تداوم و تحول شهر و ولایتِ دزفول ورویدادها وحوادثی است که ازآغازتاپایان صفویه رخ نمود.