بیوسیستماتیک سرده viola در شمال ایران از لحاظ مورفولوژیکی، آناتومیکی، گرده شناسی و ملکولی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. مطالعات آناتومیکی بخش های مختلف ریشه، ساقه، برگ و دمبرگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفات مورد بررسی در تمایز بخشه ها و گونه ها مفید هستند. بر این اساس دو گونه v. alba ssp. alba و v. sintenisii، در برش های ریشه، در وجود یا عدم وجود مغز از یکدیگر متمایز گردیدند. دو گونه نزدیک v. caspia و v. rechinbachiana نیز در برش های ساقه بر اساس تعداد دستجات آوندی از یکدیگر قابل تمایز بودند. مطالعات گرده شناسی مشخص نمود که این ویژگی در تفکیک گونه ها در سطح بخشه اهمیت دارد. بخشه melanium با دانه های گرده بزرگ با 5-4 منفذ از سایر بخشه های دارای دانه گرده متوسط با 4-3 منفذ متمایز می شود. در بررسی ملکولی، از توالی its برای تعیین حدود گونه ها (در شمال ایران) استفاده شد. نتایج نشان می دهد از این سرده 12 گونه و 2 زیر گونه در شمال ایران پراکنش دارد. همچنین نتایج نشان داد که v. alba ssp. alba و v. sintenisii به صورت سیمپاتریک در شمال ایران پراکنش دارد. حضور v. richenbachiana که در فلورا ایرانیکا به عنوان گونه مشکوک از شمال ایران ذکر شده بود، مورد تایید قرار گرفت و جمع آوری نمونه هیبرید بین v. caspia و v. richenbachiana نیز، شاهد دیگری بر وجود این گونه در شمال ایران است. v. spathulata با توجه به شواهد مورفولوژیکی با تاکسون های بخشه viola در نداشتن گل های کلیستوگام، برگ های قاشقی و خامه پهن متفاوت بوده و در درخت فیلوژنتیکی نیز کلاد مونوفیلیتیک با ارزش حمایت bootstrap %100 را تشکیل داد. این شواهد نیاز به داشتن بخشه جداگانه ای برای این گونه را نشان داد. v. somchetica نیز با بررسی های مورفولوژی و ملکولی در بخشه جداگانه plagiostigma قرار گرفت.

چکیده سرده شیر پنیر با داشتن 45 گونه متعلق به 8 بخشه بزرگترین سرده ی تیره ی روناس در ایران محسوب می گردد. از این تعداد 10 گونه انحصاری ایران هستند. مطالعه کنونی به منظور بررسی برخی از گونه های این سرده با استفاده از صفات ریخت شناسی با تکیه بر میکروساختارهای سطح بذر و میوه، تشریح مقایسه ای ساقه، گرده شناسی و کاریولوژی صورت گرفته است. در ارتباط با آنالیز کلادستیک، ماتریس اطلاعات تنها بر اساس 46 صفت ریخت شناسی تشکیل شد که از این تعداد 12 صفت کمی و 34 صفت کیفی بودند. سپس دو روش آنالیز عددی upgma و pca صورت گرفت. درخت ترسیم شده به روش upgma/euclidian و پلات دو بعدی pca بر یکدیگر منطبق بودند. گونه های مورد مطالعه در دو شاخه عمده یکساله ها شامل بخشه های jubogalium و kolgyda و چندساله ها شامل بخشه های trachygalium، orientigalium و galium، قرار گرفته اند. شاخه یکساله ها به 5 گروه: 1. g. setaceum subsp. setaceum و g.setaceum subsp. decaisnei،2. g. aparine، g. spurium subsp. spurium و g. spurium subsp. ibicinum، 3. g. tricornutum و g. ceratopodum، 4. g. tenuissimum و g. ghilanicum، 5. g. verticillatum و شاخه ی چندساله ها به 4 گروه عمده 1. g. verum subsp verum f. verum، 2. g. verum subsp. glabrescence و g. humifusum، 3. verum subsp. verum f. subpubscence، 4. g. pojarkovae 5. g. hyrcanicum تقسیم شدند. شمارش عدد کروموزومی نشان داد که عدد پایه کروموزومی در سلول های سوماتیک این سرده x=11 می-باشد و سطوح مختلف پلوئیدی (دیپلوئید، تتراپلوئید وهگزا پلوئید) در بین گونه ها به چشم می خورد. گونه g. aparine با x=10 تنها گونه نولوزوم معرفی گردید. به نظر می رسد، شکل سطح مقطع ساقه و شکل بذر و میوه از جمله صفات مفید در جدایی بخشه ها از یکدیگر باشد. در حالی که گونه ها و زیرگونه ها به راحتی با استفاده از صفات میکروساختاری سطح بذر و میوه، ضخامت پارانشیم پوست، بافت آوند آبکش، آوند چوب و پارانشیم مغزی از یکدیگر قابل تشخیص هستند. مطالعه دانه گرده نشان داد که شکل، اندازه و تعداد منافذ دانه گرده در بین گونه ها مشابه بوده و فاقد ارزش تاکسونومیکی در کلیه سطوح می باشد.

تیره ی loranthaceae دارای 3 سرده با 5 گونه ی نیمه انگل در ایران است. سرده های این تیره، اساساً در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان گسترش دارند. سرده های این تیره، در دو منطقه ی جغرافیایی از جمله نواحی البرز و قسمت های مرکزی ایران پراکنش دارند. تنها یک گونه به نام viscum album، در مناطق معتدل و سرد نیز یافت می شوند. تاکسون های موجود در ایران که در این آنالیز مورد بررسی قرار گرفتند شامل سرده loranthus jacq. است که خود دو گونه دارد : l. europaeus و l. grewinkii ، سردهviscum l. با دو گونه v. album و v. laxum، و arceuthobium oxycedri . سرده l. europaeus که انگل درختان بلوط است و l. grewinkii که بر روی درختان گلابی و بادام مشهود است. سرده های v. album و v. laxum که به درختان مختلفی حمله می کنند و arceuthobium oxycedri، که به وفور در جنگل های سرو در استان سمنان یافت می شوند. تمام dna با استفاده از روش ctab تغییر یافته، از نمونه های تازه و هرباریومی جدا شده و قطعات nrdna its وcptrnl-f تکثیر و توالی یابی شدند. در این مطالعه 27 تاکسون (24 تاکسون در آنالیز cptrnl-f، 23 تاکسون در آنالیز nrdna its و 20 تاکسون در آنالیز ترکیبی) به عنوان درون گروه و 3 تاکسون به عنوان برون گروه انتخاب شدند. توالی های nrdna its و cpdna trnl-f برخی از تاکسون ها نیز از بانک ژنی برداشته شد. به منظور بازسازی روابط فیلوژنی تیره ی loranthaceae و بررسی میزان خویشاوندی این تیره با سایر تیره های راسته ی santalales، داده های مولکولی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup* 4.b10 و tnt v. 1.1، روش bayesian در نرم افزار mrbayes v. 3.0b4 و روش بیشینه احتمال در نرم افزار paup* 4.b10 آنالیز شدند. نتایج ما نشان می دهد تیره ی loranthaceae تک تبار است زیرا سرده های arceuthobium و viscum، نسبت به loranthus در ارتباط نزدیکتری با یکدیگر هستند و می توان سرده های viscum و arceuthobium را در تیره ای مجزا از loranthus قرار داد. درخت مطلق مرکزی با بیشترین پارسیمونی برای داده های ترکیبی its و trnl-f، دو کلاد تک تبار با ارزش حمایت bootstrap 100% برای دو تیره ی loranthaceae و viscaceae را نشان می دهد. گونه viscum laxum به عنوان مترادف viscum album ssp. austriacum در نظر گرفته می شود(nagl & stein,1998) ، در حالیکه این گونه به عنوان یک گونه ی مجزا توسط (szafer (1924 و (lindacher (1995 ثبت شدند. نتایج ما مجزا بودن این دو گونه را تأیید می کند.

دو تیره loranthaceae و viscaceae از گیاهان نیمه انگل هستند. از تیره loranthaceae یک جنس loranthus با دو گونه l. europaeus و l. grewinkii در ایران پراکنش دارد و از تیره viscaceae جنس viscum با دو گونه v. album و v. laxum و جنس arceuthobium با یک گونه a. oxycedri در ایران پراکنش دارد. مطالعه حاضر به منظور تمایز این گونه ها با استفاده از صفات، ریخت شناسی و تشریحی انجام گرفته است. نتایج این مطالعات، مفید بودن این بررسی ها را در تمایز گونه ها تایید کرد. بر اساس نتایج ریخت شناسی دو گونهl. europaeus و l. grewinkii از نظر طول میانگره، وجود یا عدم وجود برگه در محل انشعاب ساقه، دوام برگی، شکل و اندازه برگ و ... قابل شناسایی می باشند. در تیره viscaceae جنس arceuthobium و viscum از نظر صفات اندام های رویشی براحتی از هم شناخته می شوند. از سوی دیگر جنس viscum با دو گونه در ایران در نظر گرفته شد. گونه v. album و v. laxum از نظر طول میانگره، رنگ برگ، تعداد برگه در محل انشعاب ساقه و نوع انشعاب ساقه از هم متمایز می شوند. بر اساس نتایج تشریحی، دو گونه l. europaeus و l. grewinkii از نظر شکل سطح مقطع ساقه، وجود یا عدم وجود کریستال در ساقه و برگ، قطر دستجات آوندی ساقه، شکل و تزئینات سطح دانه قابل شناسایی می باشند. در تیره viscaceae جنس arceuthobium و viscum از نظر نوع کریستال در ساقه و برگ، نوع دستجات آوندی در ساقه و برگ از هم شناخته می شوند و دو گونه v. album و v. laxum از نظر قطر دستجات آوندی برگ، نوع کریستالها، تراکم روزنه ای، شکل و تزئینات سطح دانه از هم جدا شدند. ماتریس اطلاعات از 72 صفت، شامل صفات ریخت شناسی و تشریحی تشکیل شد که از این تعداد30 صفت کمی و 42 صفت کیفی هستند. سپس آنالیز صفات توسط برنامه نرم افزاری nt-sys صورت گرفت.

جنس euphrasia l. از گیاهان نیمه انگل و متعلق به تیره scrophulariaceae می باشد که پراکنش جهانی دارد و اغلب در مناطق معتدل دو نیمکره شمالی و جنوبی پراکنده اند. این سرده در ایران دارای 6 گونه ,e. juzepczukii ,e. petiolaris e. salisburgensis ,e. sevanensis ,e. hirtella ,e. pectinata می باشد که عمدتا در شمال کشور پراکندگی دارند. مطالعه حاضر به منظور تمایز این گونه ها با استفاده از صفات ریخت شناسی، تشریحی و مورفولوژی دانه گرده انجام گرفته است. نتایج حاصل، مفید بودن این صفات در تمایز گونه ها را نشان می دهد. از میان صفات تشریحی انتخاب شده، 5 صفت در جداسازی گونه ها دارای ارزش تاکسونومیکی می باشد که عبارتند از: وجود یا عدم وجود کلانشیم در ساقه، نوع کرک، تعداد ردیف های پارانشیم در ساقه و نسبت بافت آبکش به چوب در ساقه و ریشه. شرح کامل مشخصات ساقه، ریشه و برگ هر تاکسون و کلید شناسایی تاکسون ها ارائه می شود. نتایج بدست آمده نشان داد که دانه گرده در سرده euphrasia از نظر شعاعی متقارن، هم قطب، سه شیاره (در برخی گونه ها چهار شیاره نیز مشاهده گردید مانند e. juzepczukii) و از دید قطبی به صورت کروی تا تقریبا کروی و از دید استوایی به صورت کروی – کشیده تا کروی – مستطیلی می باشند. تزئینات اگزین صفت تمایز کننده خوبی می باشد. 3 نوع تزئینات اگزین micro-rugulate, micro-gemmate و micro-pilateمشاهده گردید. به منظور تعیین روابط بین گونه ها از آنالیز عددی به روش euclidian/upgma و نرم افزار ntsyspc ver 2 استفاده گردید، بدین منظور 28 صفت کمی مورد بررسی قرار گرفت. نمودار های حاصل از دو روش upgma و pca تایید کننده جدایی گونه ها از یکدیگر می باشد.

خانواده راش (fagaceae) یکی از بزرگترین خانواده های گیاهان گلدار و دارای 9 جنس و بیش از 1000 گونه است. جنس بلوط quercus)) یکی از مهمترین جنس های این خانواده است که از نظر اکولوژیکی و اقتصادی از اهمیت زیادی برخورداراست. دو گونه از این جنس به نام های بلند مازو q. castaneifolia)) و اوری(q. macranthera) بومی شمال ایران بوده و از اعضای مهم جنگل های شمال ایران محسوب می شوند. از آنجاییکه عوامل اکولوژیک تأثیر قابل توجهی بر گونه های گیاهی موجود در یک زیستگاه دارند، اکوتیپ های دو گونه بلوط بلند مازو و اوری در جنگل های استان گیلان به منظور بررسی ویژگی های اکولوژیکی اکوتیپ ها و صفات ریخت شناسی برگ و میوه ی گونه های مذکور و تأثیر شرایط اکولوژیک بر این دو گونه، شناسایی شدند و نمونه برداری از آنها در دو فصل رویشی در سال 88 و 89 انجام شد. این مطالعه به روش کاملاً تصادفی دانکن انجام گرفت؛ بدین ترتیب که در هر اکوتیپ 5-3 پلات به طور تصادفی مستقر شد و در هر پلات 8-5 نمونه درخت انتخاب و نمونه برداری از آنها صورت گرفت. همچنین از هر اکوتیپ دو نمونه خاک نیز برداشت شد. تمامی عوامل اکولوژیک شامل عوامل فیزیوگرافیک، عوامل اقلیمی و عوامل ادافیک (خاکی) در هر اکوتیپ بررسی و ثبت شد. داده های خام در نهایت توسط نرم افزار sas و spssآنالیز شد. نتایج به دست آمده از همبستگی صفات، بیانگر ارتباط قابل توجهی بین ویژگی های برگ و ارتفاع درخت بود. همچنین از میان عوامل فیزیوگرافیک، عامل ارتفاع، از بین عوامل اقلیمی میزان بارندگی و از میان عوامل ادافیک ( خاکی)، اسیدیته یا ph مهمترین عوامل موثر بر صفات ریخت شناسی برگ و میوه بودند. نتایج نشان داد که زیستگاه های مورد مطالعه در هر گونه را می توان به عنوان اکوتیپ در نظر گرفت.

جنسveronica l. متعلق به تیره ی بارهنگ ((plantaginaceae شامل بیش از 250 گونه در جهان می باشد که به لحاظ ریخت شناسی دارای تغییرات وسیعی است. این جنس بیشتر در نواحی معتدل نیمکره ی شمالی و استرالیا پراکنده شده است. کوه های البرز و زاگرس در ایران مراکز مهم تنوع برای گونه های veronica هستند. بر اساس فلورا ایرانیکا، 63 گونه از این جنس برای محدوده ی مطالعاتی فلات ایران ذکر شده که تعداد 56 گونه از آن برای ایران نام برده شده است و 18 گونه ی آن انحصاری ایران می باشد. این جنس شامل 5 بخش می باشد و پژوهش حاضر بر روی بخش beccabunga در شمال شرق ایران انجام شده است. گونه های این بخش از لحاظ ویژگی های ریخت شناسی بسیار متنوع بوده و بسیاری از مشکلات تاکسونومی مابین گونه های آن هنوز به صورت حل نشده باقی مانده است. لذا در این پژوهش جهت برطرف کردن مشکلات تاکسونومیکی گونه های مورد مطالعه از مطالعات ریخت شناسی، تشریحی، گرده شناسی و بذر در نمونه های جمع آوری شده طی فصل رویشی سال 1389 و نمونه های موجود در هرباریوم پژوهشکده ی علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد استفاده شد. مطالعه ی ریخت شناسی بر روی 57 فرد از گونه های مورد مطالعه انجام شد. در مطالعه ی تشریحی، مقطع عرضی از دم گل آذین و ساقه به صورت دستی تهیه و به روش سافرانین- فست گرین رنگ آمیزی شد. مطالعه ی گرده شناسی نیز به روشerdtman و به کمک میکروسکوپ نوری انجام شد. همچنین بذر نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی بررسی شد. ماتریس داده ها در هر مطالعه تهیه و صفات موردنظر بررسی شدند. معناداری اختلاف صفات ارزیابی شده با استفاده از آنالیز one way anova وindependent - samples t-test انجام شد و به منظور تعیین قرابت میان گونه ها و زیرگونه ها در این بخش، صفات متمایز کننده به کمک آنالیزهای مولفه ی اصلی (pca) و خوشه ای (ca) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این مطالعه سه گونه برای شمال شرق ایران معرفی و مرز میان آن ها مشخص شد. بر اساس مطالعات ریخت شناسی، ویژگی های گیاهشناسی این گونه ها شرح داده شد. نتایج حاصل از مطالعات تشریحی دم گل آذین و ساقه در تفکیک گونه های مورد مطالعه مفید واقع شد. مطالعات ریزریخت شناسی سطح بذر تا حدی در جدایی این گونه ها نقش داشت. در مطالعات گرده شناسی نیز تنها صفات کمّی قادر به تفکیک میان گونه ها شدند. در نهایت، کلید شناسایی جدیدی برای گونه های بخش beccabunga در شمال شرق ایران بر اساس صفات ریخت شناسی، تشریحی و بذر ارائه گردید.

جنس paeonia l. به تیره paeoniaceae، راسته saxifragales، رده magnoliopsida، شاخه magnoliophyta تعلق دارد (apgii). گونه های متعددی از این تیره در جهان معرفی کرده اند. از گونه های علفی آن 34 گونه و از گونه های درختی آن 8 گونه نام برده شده است که این گونه ها در سه بخشه زیر قرار گرفته اند: sect. moutan dc. که چوبی و درختی بوده و دارای گل های بزرگ با گلبرگهای نازک، صفحه دیسک کوچک و چرمی که لب های ضخیم و گوشتی دارند و شامل 8 گونه بوده و در غرب و شمال غرب چین پراکنش دارد. sect. paeonia (sect. paeon dc) که شامل 32 گونه علفی، دارای گلهای بزرگ با گلبرگهای رنگین بوده و در اروپا و آسیا پراکنش دارد. sect. onaepia lindl که علفی بوده و دارای گل های کوچکتری نسبت به دو بخشه قبلی بوده و پرچم ها نمود بیشتری در ساختار گل دارد و تعداد گلبرگ های آن 4 تا 5 عدد می باشد و شامل 2 گونه است که در شمال غربی آمریکا پراکنش دارد. در ایران 2 گونه از جنس paeonia در استانهای شمالی کشور گزارش شده است (قهرمان، 1373): p. wittmanniana در استان گیلان (منجیل و عمارلو)، گلستان، گرگان، البرز و شیب های شمالی کندوان وp. mlokosewitschii در گردنه الماس استان اردبیل. p. mlokosewitschii یا گل پئونیای طلایی که بومی قفقاز در جمهوری آذربایجان، گرجستان و داغستان می باشد. paeonia گیاهی علفی، چند ساله، با ریشه گوشتی و غده ای است، برگها متناوب، مرکب، بدون گوشوارک. گل ها معمولا منفرد، نر ماده (دوجنسی)، بزرگ، منظم، زیر تخمدانی (تخمدان فوقانی) کاسبرگ ها پنج تایی، جدا، ناجور شکل، دایمی در حالت میوه. گلبرگ ها جدا، پرچم های متعدد برون گرا (از مرکز به طرف بیرون گونه). برچه ها جدا، روی طبق (صفحه ای مدور و تخت و گوشتی) قرار گرفته، میوه از نوع برگه به تعداد 2 تا 8 عدد در سطح شکمی است و هر کدام دارای چند دانه می باشند، دانه تقریبا کروی بوده، تعداد دانه ها در هر برگه 8-6 بوده، شکل و اندازه دانه ها در گونه های مختلف متفاوت است. ارتفاع گونه های علفی 5/. تا 5/1 متر و گونه های درختی 5/1 تا 3 متر است. اغلب دارای گل های بزرگ و خوشبو به رنگ های قرمز و زرد و سفید می باشند و گل ها در اواخر بهار و تابستان دیده می شوند. گل دارای 5 کاسبرگ سبز نابرابر و 5 گلبرگ و یا بیشتر بوده و پرچم هایی با بساک های درون ور دارند و برگ های آن بزرگ و مرکب و در بعضی گونه ها بریدگی در برگها دیده می شود. تاکنون در ایران مطالعات تشریحی و گرده شناسی بر روی این جنس صورت نگرفته که در این پایان نامه به بررسی تشریحی و گرده شناسی آن پرداخته ایم. هدف از این تحقیق: 1. آیا می توان p.wittmanniana و p.mlokosewitschii از لحاظ ریخت شناسی از هم متما یز نمود؟ 2. بین گونه های p.wittmanniana و p. mlokosewitschii از لحاظ تشریحی چه تفاوت هایی وجود دارد؟ 3. آیا صفات گرده شناسی در تمایز دو گونه p. wittmanniana و p. mlokosewitschii می تواند موثر باشد؟ 4. آیا دو گونه p.wittmanniana و p.mlokosewitschii واقعا دو گونه مجزا هستند؟ در همین راستا در ابتدا پس از روش مطالعاتی و موردی این دو تاکسون، نسبت به تکمیل و جمع آوری آنها اقدام شد و با انجام مطالعات تاکسونومیکی، دامنه تغییرات ریخت شناسی آنها تعیین گردید، کلید شناسایی گونه تهیه و در نهایت شرح گونه نوشته شد. مطالعات تشریحی که به وسیله برش های ساقه، برگ و میوه و مقایسه برش ها و اجزای آنها انجام شد و اختلافات ثبت شد. بررسی ریخت شناسی دانه گرده در بین دو گونه و میزان اهمیت این صفات را در جداسازی تاکسون ها از یکدیگر را مورد ارزیابی قرار می دهیم. سپس ریخت شناسی بذر، شکل و اندازه بذر، نوع تزئینات دیواره در دو گونه و در رابطه با نقش آنها در جداسازی تاکسون ها از هم بحث خواهد شد. پس از بررسی مطالعاتی این دو تاکسون، در نهایت به جمع بندی کلی از نتایج بدست آمده و اینکه آیا نتایج بدست آمده حاصل از مطالعات تاکسونومیکی با نتایج تشریحی، ریخت شناسی بذر و دانه گرده تطابق دارد یا خیر می پردازیم.

جنس geranium l. متعلق به قبیله geranieae از تیره geraniaceae می باشد. این جنس همه جازی بوده و دارای 420 گونه در جهان و 25 گونه در ایران می باشد؛ از این 25 گونه، 19 گونه آن در شمال کشور رویش دارند. مطالعه حاضر به منظور تمایز گونه های شمال ایران، با استفاده از صفات تشریحی قسمت های ساقه، برگ ساقه ای و قاعده ای، دمبرگ ساقه ای و قاعده ای انجام گرفت. به منظور تعیین روابط بین گونه ها، از آنالیز عددی به روش euclidian/upgma با نرم افزار ntsyspc ver 2 استفاده شد؛ ماتریس اطلاعات از 58 صفت تشریحی تشکیل شد که از این تعداد 45 صفت کمی و 13 صفت کیفی بودند. نتایج این مطالعه، مفید بودن این بررسی ها را در تمایز گونه های نزدیک تایید نمود. وجود یا عدم وجود پارانشیم در ساقه، شکل سطح مقطع ساقه، وجود یا عدم وجود کریستال و منفرد یا دسته ای بودن آنها، تعداد و قطر لایه های پارانشیم نردبانی و اسفنجی، تعداد و قطر پارانشیم زیرین یا زبرین برگ، تعداد دستجات آوندی و نوع کرک و روزنه از جمله صفات مهم در جدایی گونه ها می باشد. از ویژگی های تشریحی منحصر به فرد در گونه ها می توان به وجود پارانشیم اسفنجی میانی و قرارگرفتن پارانشیم نردبانی در دو سطح برگ در g. stepporum، عدم وجود لایه های اسکلرانشیم بین دستجات در ساقه g. kotschyi، وجود دستجات آوندی ساقه در دو حلقه در گونه های g. gracile، g. purpureum و g. robertianum اشاره نمود. در ضمن این مطالعه ظهور صفات خشکی پسندی را نیز در گونه g. stepporum تاییدکرد. نمودار های حاصل از دو روش upgma و pca تایید کننده جدایی گونه ها از یکدیگر می باشد.

در این مطالعه، بررسی بیوسیستماتیکی بخشه viola از سرده viola در شمال ایران از جنبه های مرفولوژیکی، آناتومیکی و ملکولی انجام شد. آنالیز عددی برای تاکسونهای جمع آوری شده از ایران متعلق به دو زیربخشه viola و rostratae به صورت جداگانه انجام گرفت و بر اساس نتایج حاصل از این آنالیز، گونه های هر کدام از زیربخشه های viola و rostratae از یکدیگر متمایز شدند. به منظور انجام مطالعات آناتومیکی، بخش های ریشه، ساقه رونده، برگ، دمبرگ و دمگل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفات مورد بررسی در تمایز زیربخشه ها و گونه ها مفید هستند. بر این اساس دو گونه v. alba ssp. alba و v. sintenisii، در برشهای ریشه در وجود یا عدم وجود ناحیه مغز و تعداد لایه های پارانشیمی زیر آوند چوب از یکدیگر متمایز گردیدند. دو گونه نزدیک v. caspia و v. reichenbachiana نیز در برش های ریشه، در وجود یا عدم وجود مغز و تراکم کریستالی از یکدیگر قابل تمایز بودند. در بررسی مولکولی، از دو نشانگر، شامل nrdna its و cpdna trnl-f برای تعیین حدود گونه ها استفاده شد. بر این اساس، گونه های این بخشه به خوبی از یکدیگر متمایز شدند. به منظور بازسازی روابط فیلوژنی بخشه viola و بررسی میزان خویشاوندی این بخشه با سایر بخشه های سرده viola، داده های مولکولی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup* 4.b10 و روش بیشینه احتمال در نرم افزار treefinder (version of march 2011) آنالیز شدند. درخت مطلق مرکزی با بیشترین پارسیمونی برای داده های ترکیبی its و trnl-f، یک کلاد با ارزش حمایتی 100% را برای بخشه viola بادو زیر بخشه viola و rostratae نشان می دهد. نتایج حاصل از این مطالعه، حضور 6 گونه و 3 زیر گونه را تایید کرده است. نتایـج به دست آمده نشان داد که v. alba ssp. alba و v. sintenisii به صورت سیمپاتریک در شمال ایران پراکنش دارد

جنگل عطاکوه با وسعت تقریبی 700 هکتار در فاصله حدود 10 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان لاهیجان، در گستره ارتفاعی 240 تا 684 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. در این تحقیق، شناسایی ترکیب فلوریستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی همه گیاهان منطقه مطالعه شد. به علاوه، طبقه بندی پوشش گیاهی و ویژگی های اکولوژیک با استفاده از داده های استخراج شده از 25 رولوه صورت پذیرفت. این داده ها با استفاده از آنالیز های گونه های شاخص دو طرفه (twinspan)، تحلیل تطبیقی نااریب (dca)، واریانس یک طرفه و پیرسون، آنالیز شدند. با مطالعه فلور این منطقه، تعداد 194 گونه گیاهی از 143 جنس متعلق به 66 تیره شناسایی گردید؛ از این تعداد 24 گونه اندمیک ناحیه هیرکانی می باشند. شکل زیستی غالب منطقه ژئوفیت ها با 73 گونه (7/37%) می باشد. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیش ترین میزان فلور، به عناصر اروپا-سیبری (60 گونه، 1/31%) تعلق دارند. در این تحقیق سه گروه گیاهی تشخیص داده شد. گروه سوم با گونه غالب carpinus betulus بیش ترین غنای گونه ای را دارا است. با توجه به آنالیز dca، درصد رس (clay) و شیب (slope) مهم ترین فاکتورهای محیطی تأثیرگذار بر استقرار پوشش گیاهی منطقه می باشند. طی این پژوهش صفات ریخت شناسی و تشریحی گونه psilotum nudum l. از رویشگاه جدید آن در گیلان بررسی شد. مقایسه یافته های ما با مطالعات محققین دیگر، گویای اطمینان از صحت گونه p. nudum است.

بخشه sclerosium w. beckerاز سرده viola دارای 7 گونه در جهان است که در نیمکره شمالی پراکنش دارد. سه گونه از این بخشه در ایران گزارش شده است که به منظور تعیین دقیق حدود این گونه ها بررسی بیوسیستماتیکی از جنبه های ریخت شناسی، تشریحی، گرده شناسی و مولکولی انجام شد. نتایج به دست آمده مفید بودن صفات مورد بررسی را در تمایز گونه ها نشان می دهد. دو گونه نزدیک v. behboudiana و v. cinerea با استفاده از صفات ریخت شناسی مانند فرم رویشی، ضخامت ریزوم و وجود کرک در تخمدان از یکدیگر قابل تشخیص هستند و v. stocksii نیز با استفاده از صفت دمگل و کپسول بدون کرک، کلاله دو لوبی و برگه متقابل از دو گونه فوق جدا می شود. در مطالعه تشریحی نیز با بررسی برشها صفاتی جهت تفکیک گونه ها ارائه شد. آنالیز عددی به منظور تعیین روابط بین گونه ها و با استفاده از 102 صفت کیفی و کمی ریخت شناسی و تشریحی انجام گرفت که نمودارهای حاصل از دو روش upgma و pca تأیید کننده جدایی گونه ها از یکدیگر می باشند. نتایج حاصل از مطالعه گرده شناسی نشان داد که v. behboudiana با استفاده از شکل دانه گرده (مسطح-کروی) و وجود چند شکلی از دو گونه دیگر قابل تشخیص است. به منظور بررسی روابط فیلوژنی گونه های این بخشه و بررسی میزان خویشاوندی آن با سایر بخشه های سرده viola، مطالعات مولکولی براساس داده های حاصل از توالی ژن کم کپی nrpd2/e2-a انجام شد. همچنین از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup* 4.b10، روش بیشینه احتمال در نرم افزارtree finder (v. march 2011) و آنالیز تکاملی bayesian و network به ترتیب در نرم افزارهای beast (v.1.7.4) و(v.2.3.2) dendroscopeاستفاده شد. بر این اساس مشخص گردید که گونه های این بخشه فقط دارای هومولوگ cham از این ناحیه ژنی هستند و به خوبی از یکدیگر تفکیک می شوند. سطح پلوئیدی در سه گونه v. behboudiana، v. cinerea و v. stocksiiبه ترتیب 8x، 8x و 4x می باشد.

منطقه قره چه با وسعت تقریبی 9 هزار هکتار در شمال شرقی ایران، شمال استان خراسان رضوی و در مجاورت مرز های شرقی خراسان شمالی واقع شده است. محدوده ارتفاعی منطقه بین 1310 تا 2300 متر بالاتر از سطح دریا متغیر است. میانگین بارندگی سالیانه 1/319 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالانه 13 درجه سانتیگراد است. به منظور شناسایی و معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان، طی فصول رویشی سال های 1390 و 1391 گیاهان منطقه جمع آوری شد. در مجموع 409 گونه از گیاهان آوندی متعلق به 252 جنس و 62 تیره گیاهی شناسایی گردید که از این تعداد 6 گونه اندمیک خراسان هستند. بزرگترین تیره های گیاهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: asteraceae (65 گونه)، fabaceae (34 گونه)، brassicaceae (28 گونه)، lamiaceae (27 گونه) و apiaceae (22 گونه).جنس های astragalus با 14 گونه، centaurea، cousinia و euphorbia هر یک با 7 گونه، allium و rosa هر یک با 6 گونه و chenopodium، convolvulus و silene هر یک با 5 گونه، دارای بیشترین تعداد گونه در منطقه هستند. اشکال عمده زیستی منطقه به ترتیب عبارتند از: همی کریپتوفیت ها با 45 درصد، تروفیت ها با 27 درصد و کامفیت ها و ژئوفیت ها هر کدام با 11 درصد. درصد بالای همی کریپتوفیت ها نشان دهنده ی اقلیم سرد و کوهستانی منطقه است. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیشترین سهم مربوط به عناصر ایرانو-تورانی (59 درصد) و پس از آن عناصر چند ناحیه ای (13 درصد ) است که نشان می دهد منطقه از نظر جغرافیای گیاهی کاملاً تحت تأثیر عناصر فلورستیک منطقه ایران و تورانی است. همچنین euphorbia khorassanica saeidi, ghayormand & esser به عنوان گونه جدید شرح داده می شود. این گونه به منطقه قره چه خراسان در شمال شرقی ایران محدود شده است. صفات شاخص و ویژگی های تاکسونومیکی این گونه بیان شده و یک نقشه جغرافیایی نیز از مکان پراکنش این گونه جدید ارائه می گردد.

جنس geranium l. متعلق به قبیله geranieae از تیره geraniaceae می باشد. این جنس همه جازی بوده و دارای 420 گونه در جهان و 25 گونه در ایران می باشد. 19 گونه از این 25 گونه در شمال کشور رویش می کنند و 6 گونه دیگر آن در سرتاسر ایران به استثنای شمال ایران پراکنده اند که در این مطالعه به بررسی این 6 گونه پرداخته شده است. در این مطالعه به بررسی ساختار تشریحی و ریز ریخت شناسی این 6 گونه پرداخته شده است. به این منظور برش های عرضی از ساقه، برگ و دمبرگ این گونه ها به صورت دستی تهیه شده و پس از رنگ آمیزی با میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. تعداد لایه های پارانشیم و کلانشیم، وجود یا عدم وجود کریستال، تعداد دستجات آوندی، پیوستگی یا گسستگی لایه های اسکلرانشیم در تمام برش های عرضی مورد بررسی در ساقه و تعداد لایه های پارانشیم نردبانی، پارانشیم اسفنجی و نوع کرک در برگ مهمترین ویژگی های متمایز کننده این گونه ها بودند. ریخت شناسی گرده گونه ها با کمک میکروسکوپی نوری و عکس برداری توسط میکروسکوپ الکترونی (sem) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات نشان دادند که دانه های گرده دارای تقارن شعاعی و جور قطب اند و به فرم prolate-spherioidal، oblate-spherioidal تا suboblate هستند، 3 شیاری-منفذی می باشند. تزئینات سطحی اگزین به شکل striate/reticulate، reticulate/clavate می باشد. ساختار های میکروسکوپی دانه و میوه توسط میکروسکوپی semمورد بررسی قرار گرفت؛ اندازه و شکل مریکارپ، زائده منقاری شکل و دانه، رنگ دانه و میوه، نسبت طول ناف بذر به طول بذر و تزئینات سطح دانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مطالعه خصوصیات تشریحی و گرده شناسی جهت تفکیک گونه ها سودمندتر از بررسی ریخت شناسی میوه و بذر آن ها می باشد.

برگهای تازه تاکسون های بخشه viola از شمال ایران جمع آوری گردید. گونه های مورد مطالعه،v. odorata, v. alba v. و sintenisii v. (از زیر بخشهviola) v. caspia ,v. caspia subsp. caspia ,v.caspia subsp. sylvestroides × reichenbachiana ,v. reichenbachiana v. و v.rupestris(زیر بخشه rostratae) می باشند. این مطالعه براساس دو سیستم آنزیمی فسفوگلوکوایزومراز و اکونیتاز صورت گرفته است. فرکانس باندهای پروتئینی به وسیله روش upgma ومحاسبه فاصله اقلیدسی سنجش گردید. براساس فرکانس باندها در زیر بخشه viola ، 4ایزوآنزیم و 12 آلوزیم تشخیص داده شد و v. alba از v. sintenisii مجزا شد .4ایزو آنزیم و 16آلوزیم در زیر بخشه rostratae وجود دارد. براساس فرکانس باندها v. caspia subsp.caspia با v.caspia subsp. sylvestroides در یک گروه قرار می گیرد. نتایج ما ارتباط این تاکسون ها را نشان می دهد v. caspia× v. reichenbachiana و v. reichenbachinaدارای 4 فرکانس باند مشابه هستند.بنابراین در یک گروه قرار می گیرند. به علاوه، v. rupestris به دلیل حضور لوکوس های ویژه و حضور در موقعیت بالاتر ژل از 4 تاکسون دیگر مجزا می گردد. در نتیجه این مطالعه، حمایت قوی خود را از کاربرد ایزوآنزیم ها در سطوح زیرگونه ای و گونه ای نشان می دهد.

pedicularis (orobanchaceae) با 600-800 گونه، سرده ی بزرگ نیمه انگلی است که اکثراً در مناطق سرد و کوهستانی نیمکره شمالی پراکنش دارد. در این مطالعه 9 گونه از این سرده که در فلور ایران گزارش شده است تحت مطالعه ریخت شناسی دانه گرده و کلاله و آنالیز عددی قرار گرفتند. مطالعات گرده شناسی نشان داد که صفاتی مانند شکل گرده، اندازه، نوع دریچه و تزئینات سطح اگزین دارای ارزش سیستماتیکی بوده و برای شناسایی گونه ها مفید می باشند. دو نوع دریچه گرده از جمله دو شیاری پیوسته ((bisyncolpate (p. condensata، p. wilhelmsiana، p. sibthorpii، p. cabulica و p. rhinanthoides) و سه شیاری پیوسته (trisyncolpate) (p. caucasica، p. pycnantha، p. rechingeri و p. strausii) و چهار نوع آرایش اگزین retipilate)، microfoveolate-microscabrate، microscabrate-reticulate و (microscabrate مشاهده شد. نتایج بررسی کلاله در تحقیق حاضر روابطه ریخت شناسی کلاله و جام گل در این سرده را مورد تأیید قرار داده و با نتایج به دست آمده از مطالعات قبلی مطابقت دارد. به منظور تعیین روابط بین گونه ها، آنالیز عددی با استفاده از 44 صفت کمی و کیفی ریخت شناسی، تشریحی و گرده شناسی انجام گرفت و نمودارهای حاصل از دو روش upgma و pca ترسیم و روابط بین گونه ها مشخص شد. علی رغم وجود ویژگیهای افتراقی بین گونه ها، شباهت بین گونه های p. cabulica و p. rhinanthoides، p. rechingeri و p. strausii، p. condensata و p. wilhelmsiana مورد تأیید قرار گرفت.

سس گیاه انگلی، نهاندانه، یکساله، بدون ریشه و برگ متعلق به تیره پیچکیان است. cuscuta campestris (subg grammica)، cuscuta monogyna (subg monogynella) و cuscuta europaea (subg cuscuta) به عنوان گونه های تصادفی برای این مطالعه انتخاب شدند. برای مطالعه ساختار تشریحی اندام مکینه، برش های عرضی از محل اتصال انگل به میزبان تهیه شدند. از دانه گونه های انتخاب شده تصویر میکروسکوپ الکترونی گرفته شد. اثر سه گونه bacillus متفاوت روی جوانه زنی دانه بررسی شد. نتایج نشان می دهد که جوانه زنی دانه در c. monogyna و c. campestris توسط هر سه گونه باکتریایی و در c. europaea تنها توسط b. megaterium مهار می شود. بیشترین فعالیت مهارکنندگی جوانه زنی دانه در c. monogyna را b. pumilus، در c. campestris را b. megaterium و b. pumilus نشان داده است، در حالی که جوانه زنی دانه در c. europaea به وسیله هر سه گونه تقریباً یکسان مهار شده است. اثرات متفاوتی از گونه های bacillus روی جوانه زنی گونه های انتخابی cuscuta گزارش شد. هویت سه زیرجنس توسط صفات ریخت شناسی دانه تأیید شد. ساختار تشریحی اندام مکینه گونه های مطالعه شده یکسان بود

منطقه دستجرده با وسعت تقریبی هزار هکتار در شمال غربی ایران، شمال شرقی استان زنجان واقع شده است. محدوده ارتفاعی منطقه بین 348 تا 1350 متر بالاتر از سطح دریا متغیر است. میانگین بارندگی سالیانه 5/245 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالانه 4/17 درجه سانتیگراد است. به منظور شناسایی و معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان، طی فصول رویشی سال های 1391 و 1392 گیاهان منطقه جمع آوری شد. در مجموع 198 گونه از گیاهان آوندی متعلق به 155 جنس و 57 تیره گیاهی شناسایی گردید. بزرگترین تیره های گیاهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: asteraceae (40 گونه)، poaceae (16 گونه)، brassicaceae (12 گونه)، lamiaceae (12 گونه)، fabaceae(11 گونه) و caryophylaceae (7 گونه) و boraginaceae (7 گونه). اشکال عمده زیستی منطقه به ترتیب عبارتند از: همی کریپتوفیت ها با 41 درصد، تروفیت ها با 34 درصد. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیشترین سهم مربوط به عناصر ایرانو-تورانی (51 درصد) است که نشان می دهد منطقه از نظر جغرافیای گیاهی کاملاً تحت تأثیر عناصر فلورستیک منطقه ایران و تورانی است و از لحاظ تنوع زیستی بسیار متنوع است. کلید واژه: فلور، طارم، دستجرده

سرده campanula دارای حدود 43 گونه در ایران می باشد؛ از این تعداد 12 گونه و 1 زیرگونه در شمال کشور رویش دارند. در مطالعه حاضر به منظور تمایز گونه های شمال ایران، از صفات ریخت شناسی، صفات تشریحی برگ و صفات ریزریخت شناسی بذر استفاده شده است. به منظور تعیین روابط بین گونه ها از آنالیز عددی به روش euclidian/upgma با نرم افزار ntsys-pc (ver. 2.1) استفاده شد؛ ماتریس اطلاعات از 62 صفت ریخت شناسی، تشریحی و صفات درشت ریخت شناسی و ریزریخت شناسی بذر، شامل ارتفاع گیاه، شکل رویشی، ریخت شناسی برگ، برش عرضی برگ، تزئینات سطح بذر و... تشکیل شده که از این تعداد 44 صفت کمی و 18 صفت کیفی بودند. در مطالعه تشریحی برگ، صفاتی مانند نمای کلی سطح فوقانی رگبرگ اصلی، طول محور پشتی- شکمی رگبرگ اصلی، وجود یا عدم وجود کلانشیم در سطح فوقانی برگ، ضخامت پارانشیم فوقانی و تحتانی، طول محور پشتی- شکمی دسته آوند میانی، طول محور شکمی دسته آوند میانی، شکل دسته آوند میانی، ضخامت آوند آبکش در سمت فوقانی و ضخامت لایه های پارانشیم نردبانی و اسفنجی از جمله صفات مهم در جدایی گونه ها می باشند. بر اساس این مطالعه، صفات ریزریخت شناسی شواهد ارزشمندی را برای طبقه بندی تاکسون ها فراهم می کنند. دو تیپ اصلی و دو تیپ فرعی از تزئینات سطح بذر مشاهده شد. سطح بذر از مخطط در c. latifolia ، c. rapunculoides، c. ruprechtii ، c. saxifraga subsp. aucheri و c. trachelium تا مخطط نامشخص یا منقطع درc. lourica ، c. rapunculus subsp. lambertiana c. و مخطط - مشبک درc. glomerata subsp. hispida ، c. involucrata ، c. lactiflora ، c. patula ، stevenii subsp stevenii c. و c. stevenii subsp. beauverdiana متفاوت است. بر اساس نتایج این مطالعه شباهت بین گونه های c.rapunculoides و c. trachelium،c. saxifraga subsp. aucheri و c. ruprechtii و دو زیرگونه c. steveniiبا استفاده از صفات ریخت شناسی، تشریحی و ریزریخت شناسی بذر تأیید شد اما صفات افتراقی جهت تمایز آنها نیز وجود دارد.

تالاب ها از مهم ترین بسترهای مولد حیات و تنوعزیستی در جهان هستند. تالاب بوجاق و کیاشهر جزءپارک ملی بوجاق واقع دراستان گیلان شهرستان آستانه اشرفیه است،دارای مساحت بالغ بر3/3477 هکتارمی-باشد،ارتفاع این منطقه به طورمتوسط26مترپایین ترازسطح دریای آزاداست.این تالاب در 6 کیلومتری شمال غرب کیاشهر در ضلع غربی رودخانه سفیدرود قرار دارد.این پارک ملی در?27|?37 شمالی،?54|?49 شرقی درشما لشرق شهررشت واقع گردیده است. سیمای طبیعی پارک ملی بوجاق شامل عوامل اکولوژیکی (مناطق دریایی تاعمق 6 متر،ساحل دریای– تالابی،تالاب،اراضی چمنزاری) وعوامل بیولوژیکی شامل پوشش گیاهی (گیاهان آبزی،کنارآبزی،خشکی) است. میانگین سالیانه دما 6/15سانتیگراد و میانگین بارندگی سالانه آن 6/145 میلیمتر است.بدین منظور برای بررسی ِپوشش گیاهی رویشگاه آبی از نقشه¬های متعدد هوایی و توپوگرافی، انداختن پلات¬های 2×2 به طور تصادفی در جهات مختلف استفاده شده واز فلورهای ایرانیکا (رشینگر 1998- 1963) و فلورهای فارسی برای شناسایی استفاده شد و جمع آوری نمونه ها صورت گرفته و بعد از خشک کردن به روش علمی به هرباریوم دانشگاه گیلان انتقال داده شد.همچنین تأثیر عوامل محیطی و فاکتورهای مختلف آب نیز در نظر گرفته شد. ویژگی¬های پوششی و محیطی با استفاده از روش براون-بلانکه و آنالیز رسته بندی dcaمورد سنجش قرار گرفتند. اشکال زیستی بیشتر ژئوفیت 52% و هیدروفیت 48% است، که از سیستم رانکیر (raunkier)به دست آمد. همچنین در مناطق حاشیه تالاببیشترین شکل زیستی مربوط به تروفیت¬ها با 5/47% می¬باشد. نتایج حاکی از آن است که در مجموع 40 تیره، 83 جنس و 105 گونه وجود دارد، که ازمیان گیاهان برآمده از آب وحاشیه¬ای، تیرهpoceaeبا 17 جنس و 18 گونه و در بین گیاهان آبزی، تیره potamogetonaeaeبا 1 جنس و 5 گونه، بیشترین فراوانی را دارند و غنای گونه ای را در این منطقه تشکیل می دهند.نقشه جامعه شناسی گیاهی تالاب بوجاق و کیاشهر با مقیاس 1:55000 بر پایه¬ی مطالعات جامعه شناختی گیاهی با طیفی از رنگ¬های مختلف تهیه شد. کلید واژه:پوشش گیاهی، نقشه جامعه شناسی گیاهی، رویشگاه¬آبی، براون- بلانکه، تالاب بوجاق و کیاشهر، dca.

پناهگاه حیات وحش سرخانکل با وسعت تقریبی 1209 هکتار، در بخش مرکزی مجموعه تالاب انزلی واقع شده است. در این پژوهش ترکیب فلورستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی همه¬ی گیاهان منطقه مطالعه شد.. با مطالعه¬ی فلور این منطقه، تعداد 81 گونه¬ی گیاهی از 68 جنس متعلق به 37 تیره شناسایی گردید. شکل زیستی غالب منطقه تروفیت¬ها با 32 گونه (39.51%) می باشد. از نظر پراکنش جغرافیایی گیاهان عمدتاً به عناصر چند ناحیه¬ای تعلق دارند. در این پژوهش 4 زیستگاه، به همراه 3 گروه گیاهی تشخیص داده شد. با توجه به آنالیز dca، عمق آب (depth) و اسیدیته (ph) مهم¬ترین عوامل تاثیر گذار بر استقرار پوشش گیاهی منطقه می¬باشند.

با توجه به اهمیت اکوسیستم ساحلی پارک ملی بوجاق، لازم است نقش عوامل اکولوژیکی و تأثیر آن¬ها در پراکنش و تنوع گونه¬ای گیاهان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور این تحقیق با هدف شناخت گیاهان ساحلی، ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی، بررسی تأثیر عوامل محیطی (فاکتورهای مختلف شیمیایی خاک) بر پوشش گیاهی و تعیین مهمترین خصوصیات محیطی مؤثر بر استقرار آن¬ها انجام شد. براین اساس شش ترانسکت خطی تعیین شد و در طول هر ترانسکت چندین ایستگاه نمونه¬برداری و در هر ایستگاه یک پلات برداشت شد. تنوع¬زیستی، ویژگی¬های زیستگاهی و محیطی با استفاده از تکنیک رده¬بندی modified twinspan و آنالیز رسته بندی dca مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج حاصل از آنالیز رسته بندی dca با انجام آزمون¬های دقیق آماری مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی در بررسی فلوریستیک ماسه¬زارهای منطقه، تعداد 153 گونه گیاهی در 112 جنس و 40 تیره شناسایی شده است. از نظر پراکنش جغرافیایی گیاهان عمدتاً به عناصر چند ناحیه¬ای تعلق دارند. بیشترین شکل زیستی مشاهده شده مربوط به تروفیت¬ها با 81 گونه (94/52%) می¬باشد. در این تحقیق دو زیستگاه به همراه چهار گروه گیاهی convolvulus persicus- crepis foetida subsp. foetida، argusia sibirica، eryngium caucasicum- juncus acutus، rubus sanctus تشخیص داده شد. با توجه به آنالیزها، میزان لای و ماسه خاک به ترتیب مهم¬ترین عوامل تأثیر¬گذار بر استقرار پوشش گیاهی در زیستگاه¬های مختلف منطقه می¬باشند. شاخص¬های تنوع و غنا با درصد منیزیم و سدیم خاک و شکل زیستی همی-کریپتوفیت¬ها رابطه مستقیم دارد. به طور کلی ساختار پوشش گیاهی و تراکم آن تاحد زیادی تحت تاثیر میزان لای موجود در خاک است. نتایج حاصل از بررسی گروه¬های گیاهی تا حد زیادی نشانگر وجود تخریب در این منطقه می¬باشد.

چکیده بررسی ساختار تشریحی ساقه و برگ گونه های انتخابی سرده cyperus (cyperaceae) در شمال ایران الهام محرمی سردهcyperus l. همه جا روی بوده و دارای 950 گونه در جهان و 31 گونه در ایران است. از این تعداد، 17 گونه آن درشمال کشور رویش دارند. مطالعه حاضر به منظور بررسی گونه های شمال ایران در پنج زیر سرده موجود در کشور ، با استفاده از صفات تشریحی ساقه و برگ انجام گرفت. به منظور تعیین روابط بین گونه ها، از آنالیز عددی به روش upgma euclidian/ با نرم-افزار ver 2 ntsys pc استفاده شد؛ ماتریس اطلاعات از 58 صفت تشریحی تشکیل شد که از این تعداد 48 صفت کمی و 10 صفت کیفی بودند. آنالیز ها نشان دادند که صفات کمی در جدایی تاکسون ها نقش مهم تری دارند و صفاتی از قبیل تعداد کل دسته های آوندی برگ و ساقه، طول و عرض بزرگترین دسته آوندی ساقه، اندازه بزرگترین سلول پارانشیمی ساقه، تعداد ستون اسکلرانشیمی در ساقه، طول و عرض کوچکترین و بزرگترین حفره هوایی در برگ و ساقه و قطر مزوفیل برگ، از جمله صفات با بیشترین میزان تغییرات در گونه ها بوده اند. در درخت ترسیم شده بر اساس این صفات ابتدا دو گونه c. fuscus و c. difformis که متعلق به زیر سرده pycnostachys و بخشه fusciهستند از سایر گونه ها جدا شدند. کلید واژه: .cyperus l، cyperaceae، بررسی تشریحی، شمال ایران.

سرده l. geranium متعلق به قبیله geranieae از تیره geraniaceae می باشد. این سرده همه‏جازی بوده و دارای 420 گونه در جهان و 25 گونه در ایران می باشد. 19 گونه از این 25 گونه در شمال کشور رویش دارند که در این مطالعه به بررسی ریزریخت شناسی بذر و میوه گونه‏های شمال ایران پرداخته شد و همچنین با استفاده از آنالیز کلادیستیک، تعیین الگوهای اشتقاق بین گونه‏های این سرده در ایران صورت گرفت. سپس ساختارهای میکروسکوپی بذر و میوه گونه‏های مورد مطالعه توسط میکروسکوپ الکترونی (sem) و بررسی ساختار‏های ماکروسکوپی آن ها در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از استریوسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند. از جمله صفات متمایزکننده روابط در سطح زیرسرده، بخشه و گونه شامل: اندازه، رنگ و شکل میوه و بذر، تراکم و نوع کرک، ساختارهای میکرو و تزیینات سطح مریکارپ، موقعیت قرارگیری ناف، سلول‏های اپیدرمی، دیواره‏های آنتیکلینال و پریکلینال و تزیینات سطح بذر می باشند. در آنالیز کلادیستیکی 24 گونه به عنوان درون گروه و 2 گونه به عنوان برون گروه با استفاده از 50 صفت ریخت شناسی حاوی حالات صفتی ابتدایی و پیشرفته مورد مطالعه قرار گرفتند. روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup برای این تحلیل استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که سرده geranium تک تبار است، همچنین همه‏ی بخشه‏های مورد مطالعه تک تبار می باشند به جز دو بخشه geranium و batrachioidea که به ترتیب به صورت پارافیلتیک و پلی‏تومی بودند. همچنین مطالعه خصوصیات ریزریخت شناسی میوه و بذر به عنوان صفات کلیدی به ترتیب در شناسایی زیرسرده‏ها، بخشه‏ها و گونه‏ها سودمند می باشد و معیار تاکسونومیکی ارزشمندی برای تعیین حدود و رده بندی گونه‏های این سرده محسوب می شوند.

جنگل های اطراف روستا های باستانی آق اولر و مریان با وسعت تقریبی5000 هکتار در فاصله حدود 30 کیلومتری غرب شهر هشتپر در شهرستان تالش، در گستره ارتفاعی 1000 تا1700 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. در این تحقیق، شناسایی ترکیب فلوریستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه مطالعه شد. به¬علاوه، طبقه بندی پوشش گیاهی و ویژگی¬های اکولوژیک با استفاده از داده¬های استخراج شده از 37 قطعه نمونه (پلات) صورت پذیرفت. این داده ها با استفاده از آنالیز (twinspan) ، تجزیه و تحلیل شدند. با مطالعه فلور این منطقه، تعداد 177 گونه گیاهی از 116 جنس متعلق به 57 تیره شناسایی گردید؛ از این تعداد 8 گونه اندمیک ناحیه هیرکانی می باشند. شکل زیستی غالب منطقه، ژئوفیت ها با 63 گونه 36% می¬باشد. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیشترین میزان فلور، به عناصر اروپا-سیبری (43 گونه، 3/25%) تعلق دارند. در این تحقیق 4 گروه گیاهی تشخیص داده شد. با توجه به آنالیز twinspan modified، جهت شیب دامنه مهم¬ترین فاکتور محیطی تأثیرگذار بر استقرار پوشش گیاهی منطقه می¬باشد.

منطقه مورد مطالعه با مساحت تقریبی 5000 هکتار در شمال شرقی استان زنجـان واقـع است. محدوده ارتفاعی منطقه بین 390 تا 2110 متر بالاتر از سطح دریا متغیر است. میانگین بارندگی سالیانه245 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالانه 17.4 درجه سانتیگراد است. که فلور و پوشش گیاهی آن در طی سال های 93-1392 بررسی گردید.در این تحقیق فهرستی از گیاهان به انضمام شکل زیستی و کورولوژی گیاهان این منطقه ارائه شده است.در مجموع 279 گونه از گیاهان آوندی متعلق به 196 جنس و 65 تیره گیاهی شناسایی گردید

چاودار از گیاهان مهم خانواده poaceae به شمار می رود که بومی ایران می باشد. در این تحقیق ابتدا تنوع ژنتیکی 70 جمعیت از جنس چاودار (secale l.) که از نقاط مختلف ایران جمع آوری شده بود بر اساس 17 صفت کمی و 14 صفت کیفی ریخت شناسی مورد بررسی قرار گرفت. گونه ها و زیرگونه های این جنس با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی (principal component analysis, pca) و تجزیه تابع تشخیص(discriminant function analysis) بر اساس کلید شناسایی چاودار شناسایی شدند. در این تحقیق، صفات شکنندگی سنبله، کرک برگ و ساقه، و همچنین رنگ گوشک دارای ارزش تاکسونومیکی بالائی بودند. گونه های شناسایی شده از روی صفات ریخت شناسی توسط نشانگرهای dna چند شکل تکثیر شده تصادفی (rapd)تأیید شدندبررسی جمعیت ها از لحاظ اکوجغرافیایی نشان داد، دو جمعیتی که در یک اقلیم مشابه قرار گرفته اند لزوماً در یک گروه قرار نمی گیرند ولی در داخل یک گروه، جمعیت های مشابه از لحاظ اقلیمی در گروه های کوچکتر در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

منطقه حفاظت شده آبشار شیرگاه با وسعت منطقه 3639 هکتار در رشته کوه های البرز مرکزی، 6 کیلومتری جنوب شیرگاه (استان مازندران)، بین 55 ?52 تا 50 ?53 عرض جغرافیایی و 18 ?36 تا 12 ?36 طول جغرافیایی ، با محدوده ارتفاعی 400-855 متر واقع شده است. مطالعه فلورستیک منطقه به روش براون بلانکه و توسط پلات های نمونه برداری صورت گرفته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

موضوع این رساله بررسی سیستماتیک جنس ‏‎veronica‎‏ در ایران است. این مطالعات بررسی تعدادی از نمونه های تیپ گونه ها، تهیه کلید شناسایی گونه ها و بخش ها، شرح دقیق تاکسونهای موجود در ایران، تعیین ارتباط و قرابت آنها با گونه های مجاور و همچنین نقشه انتشارشان را در بر می گیرد. برای درک بهتر، تصاویری از اجزا زایشی و بخشهای مختلف برخی گونه ها ارائه شده است. نتایج تاکزونومیک این بررسی شامل معرفی یک گونه جدید و سه گزارش جدید می باشد. به غیر از دو گونه ‏‎v. bungei‎‏ و ‏‎v. panormitana‎‏ که برای آنها هیچ نمونه ای دیده نشد، برای کلیه 68 گونه حداقل یک نمونه (در بعضی مواقع صرفا نمونه تیپ) مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین بالغ بر 300 نمونه که 47 گونه از این جنس را در بر می گیرد طی مطالعات صحرایی جمع آوری گردید. با آنالیز برخی صفات مهم ریخت شناسی، روابط بین گونه ها در دو گروه با روش تاکسونومی عددی (مورفومتری) بررسی شد. کلیه بخش های گیاه به ویژه میوه و دانه که به نظر می رسد دارای خصوصیات با ارزشی در تعیین روابط تکاملی و شاخص تکاملی در این جنس است، در برخی گونه ها از لحاظ تشریحی و میکرومورفولوژی با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار رفت که نتایج سودمندی از آنها بدست آمد. مطالعه آنالیز کلادیستیک ‏‎veronica‎‏ بخش دیگری از این رساله است که به بررسی روابط فیلوژنتیک در گروههای طبیعی موجود در ایران می پردازد.