تحولات سیاسی ایران دردو قرن اخیر نشان می دهد که روحانیت نقش پیشتاز و پیشگام در رخدادهای سیاسی داشتند . پیوند وثیق و پایدار روحانیت با مردم به لحاظ دینی و فرهنگی بن مایه پیشتازی روحانیت در عرصه سیاسی و فرهنگی است . حضور پررنگ و موثر روحانیت در رویداد مشروطه ، مقابله با استعمارگری انگلیس و سلطه گری آمریکا و انقلاب عظیم اسلامی ایران دلالت بر نقش بنیادی روحانیت در تحولات ایران دارد . پراکندگی حوزه های علمیه در جغرافیای ایران ووجودروحانیت بیداروروشن ضمیردرشهرستانها توانست حلقه اتصال مردم به مراجع دینی راتحکیم بخشد. اتکاء روحانیت به دین واعتماد به مردم،محوراساسی درسامانه های مبارزات سیاسی روحانیت علیه نظام قاجاری وپهلوی بوده است .جایگاه و خاستگاه روحانیت در شاهرود به موازات رشد فعالیت های سیاسی و مذهبی روحانیت و مراجع و غیر در سایر شهرهای ایران به ویژه قم- تهران توانست روحیه مبارزه و ستیز سیاسی و عدالتخواهی را در مردم شاهرود تقویت نماید و در دوره های مورد بحث نقش این قشر در آگاهی بخشی مردم و گسترش اندیشه سیاسی اسلام بسیار پررنگ و اثر گذار است . هدف الهی این تحقیق نمایان ساختن نقش سیاسی روحانیون شاهرود در تحولات سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران است . محقق با بررسی منابع تاریخی و اسناد و مدارک قابل دسترسی توانست دوره نهایی از فعالیت سیاسی و مذهبی روحانیت شاهرود را دو واقعه مهم ساسی کشور نمایان سازد و در این مسیر نقش آیت الله حاج شیخ محمود شاهرودی به عنوان مرجع دینی نسبت به سایرین سرآمد بوده است .یافته های تحقیق نشان می دهد که مردم ایران به لحاظ گرایش های شیعی وحب به اهل بیت همچنان روحانیت و مراجع دینی را نقطه اعتماد ساز خود در تحولات سیاسی می دانند و روحانیت با توجه به این نگرش تلاش نمودند اعتماد متقابل خود و مردم را تقویت نموده و نقش سیاسی فرهنگی خود را در هدایت و بیدارگری مردم ایفاء نمایند . حضور 5 نفر از روحانیت در ادوار پنجگانه مجلس شورای ملی مشروطه و دلیل بر نفوذ و اقتدار روحانیت در شهرستان شاهرود است . به عبارت دیگر می توان گفت نقش شاهرود در تحولات سیاسی کشور مرهون فعالیت روحانیت است و مرجعیت آیت الله حاج شیخ محمود شاهرودی و گستره فعالیت این مرجع در دوره پهلوی نشانی از عمق نفوذ روحانیت در بین مردم دارد . کلید واژه : شاهرود . رجال مذهبی . مشروطه . مجلس ملی . نمایندگان روحانی . پهلوی . انقلاب 57