بخش عمده فسفر خاک به شکل آلی است. اسید فیتیک و گلیسرو فسفات سدیم از جمله ترکیبات آلی فسفردار خاک می باشند. قارچ های خاک نقش مهمی در تبدیل این ترکیبات به فرم معدنی ایفا می کنند. در میان قارچ ها، aspergillus یکی از انواع موثر در هیدرولیز ترکیبات آلی می باشد. به منظور مطالعه توانایی جدایه هایaspergillus بر هیدرولیز بستره های اسید فیتیک و گلیسرو فسفات سدیم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل و سه تکرار انجام شد. فاکتور نخست آزمایش شامل 7 جدایه قارچ (4 جدایه aspergillus spp. ، و یک جدایه از هر یک از قارچ های trichoderma harzianum، rhizoctonia solani و penicillium spp.) و تیمار شاهد (فاقد قارچ) بودند. دومین فاکتور ترکیبات آلی فسفردار (اسید فیتیک و گلیسرو فسفات سدیم) بودند. فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی و قلیایی، میزان فسفر معدنی حاصل از هیدرولیز جدایه های فوق، که در محیط کشت pdb در دمای 28 درجه سانتیگراد رشد داده شده بودند، 7 و 14 روز پس از تلقیح اندازه گیری شدند. علاوه بر آن در روز 14 پس از تلقیح تغییرات ph محیط کشت و ذی توده جدایه ها نیز اندازه گیری شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که کلیه جدایه های قارچ در معدنی کردن فسفر آلی از لحاظ آماری در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری داشتند. از میان جدایه ها، بیشترین میزان معدنی شدن فسفر مربوط به قارچ niger aspergillus (جدایه a15) بود. فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی جدایه ها نیز در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری داشتند. trichoderma harzianum بیشترین فعالیت آنزیمی را در بین کلیه جدایه ها و niger aspergillus (جدایه a15) بیشترین فعالیت آنزیمی را میان جدایه های aspergillus داشتند. نتایج نشان داد که نوع بستره آلی بر تغییرات ph محیط کشت و ذی توده جدایه ها تاثیر گذار بود. گلیسرو فسفات سدیم نسبت به اسید فیتیک بیشتر هیدرولیز شد. همچنین فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی جدایه ها در محیط کشت گلیسرو فسفات سدیم نسبت به اسید فیتیک بیشتر بود. در بین اکثر جدایه ها، کاهش ph در محیط کشت اسید فیتیک نسبت به گلیسرو فسفات سدیم بیشتر بود. فسفر معدنی محیط کشت گلیسرو فسفات سدیم که جدایه های aspergillus در آن کشت شده بودند با فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی رابطه مثبت و با ph محیط کشت و ذی توده رابطه منفی و معکوس داشتند. به نظر می رسد تغییرات ph محیط کشت با معدنی شدن فسفر نسبت به فاکتورهای دیگر (فعالیت آنزیمی و ذی توده) همبستگی بیشتری دارد.