ضرب المثل به دلیل کوتاهی عبارات، وضوح و روشنایی معنی بیشترین نقش را در تبیین مسائل و مأنوس ساختن ذهن انسان دارد؛ حضرت علی(ع) برای تربیت بشر و به کمال رساندن آنها نیز از این شیوه بهره جسته اند، حضرت در بیان مثل علاوه بر استفاده از امثال گذشتگان، از شعر و آیات قرآنی بهره برده ونیز خود مبدع ضرب المثل شده اند که با گذشت زمان و استفاده ی عوام از آنها وشیوع در فرهنگ عامه ؛ به صورت ضرب المثل استعمال شده اند. امثال علوی پیامهای تربیتی نهفته ای در خود دارند که انسان را با زبانی ساده و اثرگذار به فراگرفتن آداب وصفات پسندیده و نیز تربیت درست فرا می خوانند و عمل به آنها ضمانتی خواهد بود در تربیت صحیح افراد بشری که سرانجام آن سعادت و رستگاری خواهد بود، تأثیرات این امثال بر انسانها بر حسب بینش و دانششان متفاوت خواهد بود لذا یک مثل در شنونده بر حسب حالت و روحیات متفاوت وی در طول دوران حیاتش و بر حسب میزان آمادگی روحی و شرایط زمانی و مکانی که در آن به سر می برد متفاوت خواهد بود.