در سال 1299 ه.ش رضاخان، فرمانده تیپ قزاق مستقر در قزوین، با کودتا به قدرت رسید و با تاج گذاری در سال 1304ه.ش به سلسله قاجار پایان داد و سپس به انجام یک سری اصلاحات فاقد برنامه، جهت تثبیت خود و ایجاد حکومتی عاری از نفوذ مذهب و روحانیون، الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه، اقدام کرد. هر چند نوسازی در این دوره که با الگوی نوسازی "برینگتون مور" مطابقت دارد بصورت ناقص و نیم بند انجام شد، اما یک ثمره مهم آن یعنی سکولاریسم پی گیری شد و تا حد قابل ملاحظه ای اجرا گردید و در این راستا سازمان روحانیت شیعه بعنوان یک نهاد دینی که در آن زمان مخصوصا بعد از حضور موثر در نهضت تنباکو و مشروطه، قدرت و نفوذ زیادی در جریانات سیاسی و اجتماعی ایران داشت، در معرض تحدید و حذف از صحنه اجتماع قرار گرفت؛ تا جایی که اعضای این سازمان به صحنه رویارویی مستقیم با مصداقهای نوگرایی عصر رضاشاه کشیده شدند. این مجموعه تلاشی روشمند و کتابخانه ای در پاسخ به این سوال اساسی است که اصلاحات و سیاستهای نوگرایانه رضاشاه چه تأثیری بر قدرت و نفوذ سازمان روحانیت شیعه در جامعه ایران داشته است؟ و فرضیه اصلی نگارنده آن است که رضاشاه با نوسازی خود در ارتش و نظام اداری، نظام قضایی، نظام آموزشی، سازمان اوقاف و دیگر اقدامات تجددخواهانه اش نظیر خدمت اجباری سربازی، اتحاد لباس، کشف حجاب و... موجبات کاهش چشمگیر نفوذ و قدرت روحانیت شیعه را در سالهای 1299تا1320فراهم کرد و نتیجه حاصل از این تحقیق، تأیید فرضیه مذکور می باشد.

رساله بررسی تطبیقی آراء اجتماعی فارابی و ابن خلدون با محوریت این پیشفرض که نظریات و شخصیت علمی دانشمندان همواره تحت تأثیر محیط فرهنگی و شرایط سیاسی – اجتماعی عصر آنان قرار دارد و هر دانشمند به نوعی می تواند محصول عصر، دوره و تاریخ جامعه خود باشد، بیان می کند که ابونصر محمد فارابی (339- 259 ه. ق) و عبدالرحمن محمدبن خلدون (808- 732 ه. ق) هر دو گرچه فاصله زمانی زیادی از یکدیگر دارند از بنیانگذاران اندیشه اجتماعی در تمدن اسلامی قلمداد می شوند. آثار اجتماعی فارابی کاملاً فلسفی، انتزاعی، عقلانی و آرمان گرایانه است در حالیکه رویکرد اجتماعی ابن خلدون عمدتاً جامعه شناسانه، علمی، عینی و واقع گرایانه می باشد. فارابی با رویکردی اندام واره ای و ایستا به تنظیر بخشهای مختلف مدینه فاضله با بدن انسانی پرداخته و ابن خلدون با همین رویکرد ولی به شیوه ای تحولی و پویا، حیات اجتماعی انسان ها را شرح داده است. وجه تفاوت رویکرد این دو اندیشمند براساس مستندات ارائه شده علاوه بر عوامل روانشناختی وراثت و هوش و یادگیری و پشتکار به مجموعه ای از عوامل جامعه شناسانه مانند تفاوت در آموزش و تحصیل، رشته تخصصی و رویکرد علمی، حرفه و شغل، اوضاع سیاسی – اجتماعی، گرایش سیاسی و نوع مذهب باز می گردد.

رساله حاضر با موضوع «بررسی و تحلیل دیدگاه ویلفرد مادلونگ درباره عقاید امامیّه»، در تلاش است تا مجموعه ای از آموزه های اعتقادی شیعیان امامی را که در فضاهای دانشگاهی غربی بیان می شوند واکاوی نمایند. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و تحولی که به دنبال آن در جامعه جهانی ایجاد شد، توجّه بسیاری از اندیشمندان و حتّی مردمان عادی را به شیعیان که ساکنان اصلی این سرزمین بودند جلب کرد. تعداد قابل توجّهی از استادان دانشگاه ها در تلاشند با اندیشه های این گروه آشنا شوند و حتّی آنها را به دنیا معرفی نمایند. به یقین، ویلفرد مادلونگ یکی از برجسته ترین استادان شیعه شناس غربی است که هنوز کرسی تدریس او در موضوعات گوناگون شیعی، از موثرترین کرسی های شیعه شناسی در غرب به شمار می آید. وی در خلال حدود هفتاد سال پژوهش و تدریس در موضوعات شیعی موفّق شده است حجم قابل توجّهی از اعتقادات شیعیان را در مناطق گوناگونی از دنیا معرفی و تدریس نماید و البته شاگردانی را بپروراند که ادامه دهندگان راه او باشند. این رساله در صدد است آثار این استاد برجسته عرصه شیعه شناسی را بررسی نموده و عیار اعتبار گزارش های او را به دست آورد؛ نقاط ضعف را تذکر دهد و از نقاط قوت آن استفاده نماید. به همین جهت، مجموعه پژوهش ها و آثار ویلفرد مادلونگ را در خصوص شیعیان امامی جمع آوری نموده و با منابع دست اوّل و کاملاً معتبر امامی مقایسه کرده است و در نهایت به این نتیجه رسیده که مادلونگ گزارش گری با انصاف و مقید به روش های پژوهشی است که اولاً گزارش نسبتاً کاملی از اعتقادات خاص شیعیان امامی ارائه کرده و ثانیاً می توان گزارش های او را منطبق با آثار معتبر شیعیان امامی دانست و ثالثاً در شیوه ها و روش های پژوهشی خود، دارای امتیازاتی است که برای تمام شیعه پژوهان قابل استفاده است.

شیعیان دومین جمعیت بزرگ جهان اسلام اند که در اکثر کشورهای اسلامی حضور دارند. بر اساس آخرین آمارها نزدیک به ??درصد جمعیت مسلمانان جهان را شیعیان تشکیل می دهند. مطالعه سیاسی وضعیت شیعیان در خلال دو دهه گذشته توجه تعداد زیادی از اندیشمندان را در رشته های مختلف به خود جلب کرده است. امروزه به خصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شیعیان در کانون توجهات بین المللی قرار دارند.تحولات سیاسی – اجتماعی جهانی به خصوص درجهان اسلام باعث شده است شیعیان این کشور روز بروز بر تحرکات سیاسی – اجتماعی خود در مسائل مختلف داخلی و بین المللی بیافزایندکه لازم است نسبت به بررسی این موضوع اقدام عملی گردد. از دلایل اهمیت شیعیان به عنوان اقلیت اصلی عربستان سعودی، می توان به اهمیت جغرافیایی منطقه شیعه نشین در امنیت منطقه ای و بین المللی و ثبات اقتصادی و سیاسی خلیج فارس، عربستان و جهان اشاره کرد. در عین حال، پیگیری مطالبات و حقوق شیعیان به ویژه توسط ساکنان مناطق «الاحساء» و «قطیف» و تداوم تقابل با حکومت ریاض، موردی است که تحرکات شیعی در منطقه را حائز اهمیت و برجسته کرده است. واکنش شیعیان به سیاست های تبعیض آمیز، تأسیس جنبش(حرکت الرسالیین الطلع) در سال 1968با حمایت معنوی آیت الله سیدمحمد مهدی شیرازی از مراجع تقلید شیعیان بود که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 شیعیان عربستان متأثر از این تحول شدند و نقطه عطفی برای شیعیان محسوب می گردید. بر این اساس مساجد و حسینیه های شیعیان که تا پیش از آغاز انقلاب ایران نقش، چندانی ایفا نمی کردند، پس از سال 1979 به پایگاه هایی برای جنبش های مختلف مذهبی و سیاسی شیعیان تبدیل شدند. مجموع این عوامل، زمینه را برای مدیریت و رهبری ایران در دنیای تشیع فراهم آورده است. بنابراین روشن است که این کشور( ایران) نمی تواند نسبت به سرنوشت شیعیان جهان بی تفاوت باشد و باید به خواست و استقبال شیعیان عربستان برای پر کردن خلأ اعتقادی و فرهنگی و...،جامه ی عمل بپوشاند. لذا نگارنده از سال 1391 با راهنمایی علمی و معنوی استاد ادیب وفرزانه دکتر محمود تقی زاده داوری که آرزوهای بزرگ و هدفمندی برای معرفی شیعیان به جهانیان دارد، تصمیم گرفت تا دین خود را ادا کند و گوشه ای از نواقص اطلاعاتی موجود در شناخت وضعیت سیاسی – اجتماعی شیعیان عربستان را با تدوین این تحقیق جبران نماید. امید است با لطف خدای باری تعالی به این توفیق مهم دست یابد.

درباره خاستگاه جامعه انسانی و چگونگی تشکیل آن فرضیه های متفاوتی مطرح شده است و به همین جهت اختلاف نظرهای زیادی میان علما و فیلسوفان اجتماعی وجود دارد در این پایان نامه ما به شرح تفکرات و اندیشه های اجتماعی دو فیلسوف بزرگ یعنی: آگوستین و استاد مطهری خواهیم پرداخت که آگوستین براین باور است که آدمی از طریق گذشته، آن شده که اکنون هست. ولی این گذشته گناه است که هم زندگی اجتماعی را ضروری و پذیرفتنی می سازد و هم آدمی را موظف می کند که بر آن گناه و این زندگی اجتماعی چیره شود و هر دو را از میان بردارد و این چیرگی از طریق کشور خدا روی می دهد؛ بدین صورت که آدمیان نخستین بار در جامعه ایمانی به آن واقعیت تاریخی که باید از میان برداشته شود آگاه می شوند.(بیرون راندن آدم از بهشت). از نظر استاد مطهری انسانها فطرت فردی و هم فطرت اجتماعی دارند. استعدادهای انسانی در همه انسان ها یافت می شوند. اما افراد به صورت های گوناگون استعداد های خود را بروز می دهند. مجموعه استعدادهایی که برای تکامل جامعه انسانی لازم است در افراد مختلف ظهور می یابد ، نه در هر فرد خاص. برای خلقت تکامل نوع لازم است، آن هم از راه شگفته شدن استعدادهای انسانی. نوع انسان برای آنکه به کمال خود برسد، به حیات اجتماعی گرایش دارد، وجود جمع روحی در انسان ها برخاسته از استعدادهای ذاتی اوست، که غایت خاصی دارد و آن هم میل به کمال نهایی است که همان قرب الهی است. کلید واژه ها : فلسفه ی اجتماع ، جامعه ، آگوستین ، مطهری

از جمله پدیده های مهمی که در سال های اخیر در دستور کار سیاست مداران و کانون های معارض با اسلام قرار داشته است، می توان به پروژۀ ایجاد هراس از شیعیان اشاره داشت که امروزه با عنوان "شیعه هراسی" از آن یاد شده است. در دوران معاصر، جریانات جدید شیعه هراسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تقویت شده و با آگاهی یافتن از ظرفیت های ژئوپلیتیک شیعه و همچنین پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 میلادی و فعالیت های رسانه های غربی در این راستا، بر شدت شیعه هراسی افزوده شده است. در این پژوهش، شیعه هراسی در غرب معاصر بررسی می شود تا بدین پرسش پاسخ داده شود که چرا این پدیده در غرب بروز کرد و در سال های اخیر شدت گرفت. برای بررسی این موضوع به عوامل فرهنگی، سیاسی، جغرافیایی و اقتصادی توجه می شود. نتیجۀ این مطالعات حکایت از آن دارد که آموزه های شیعه، که با وقوع انقلاب اسلامی متبلور شده و موجب بیداری اسلامی در سایر نقاط جهان شد، و همچنین عوامل ژئوپلیتیکی شیعه، مانند ظرفیت های جغرافیایی، و ظرفیت های معنوی- سیاسی شیعه، تهدیدی برای غرب تلقی شده است. بنابراین پروژۀ شیعه هراسی، به هدفی راهبردی برای جامعه غربی تبدیل شده است. در راستای این هدف از ابزارهای گوناگون مانند تصویر سازی های رسانه ای، برای به حاشیه راندن و نابودی شیعه و همچنین مخدوش نشان دادن چهرۀ شیعیان استفاده می کند. لذا ضرورتِ این تحقیق را موجب می شود که با آگاهی از جوانب این پروژه، راهکارهایی مانند، شیعیان باید چهرۀ واقعی و صلح طلبانۀ شیعی را نشان دهند تا مشخص شود که هراس از شیعه توهمی بیش نیست یا شهروندان اروپایی باید بیاموزند که در منطقه ای با تنوعات قومی و فرهنگی زندگی می کنند و احترام به این تنوعات لازم است، و... برای مقابله با شیعه هراسی ارائه شود. روش این نوشتار توصیفی و تحلیلی، مبتنی بر منابع کتابخانه ای، اسنادی و اینترنتی است.

جمهوری آذربایجان که به لحاظ درصد جمعیت، دومین کشور شیعه جهان اسلام می باشد، تحولات سیاسی- اجتماعی جهانی باعث شده است تا شیعیان این کشور روز بروز بر تحرکات سیاسی، اجتماعی خود در مسائل مختلف داخلی و بین المللی بیافزایند. موقعیت راهبردی ، رشد اسلام گرایی و ایران گرایی، خلاء اعتقادی و فرهنگی و آموزه های شیعی ، توجه محافل صهیونیستی و غربی و رشد فعالیتهای پان ترکیستی، انجام مطالعات در یک حوزه شیعی با قلمرو سیاسی مشخص و با روشهای جامعه شناسانه را ضروری می نمود. در این تحقیق با اتکا به مطالعات اسنادی و میدانی مشخص شده است که شیعیان جمهوری آذربایجان مشترکات فرهنگی – اجتماعی بسیاری با جمهوری اسلامی ایران دارند. تعلیمات و تبلیغات آموزه های شیعی توسط دینداران و طلاب علوم دینی برای پر کردن خلاء های به جا مانده از 70 سال حکومت کمونیستها در راس اقدامات آنها قرار گرفته است و در مقابل حکومت نیز محدودیتهای بسیاری را برای مقابله با دینداران و گروههای شیعه اسلام گرا ایجاد و چالشهای زیادی میان حکومت و این گروهها به وجود آمده است. شیعیان تلاش می کنند با ایجاد مدارس غیر انتفاعی، آموزش های اعتقادی و فرهنگی ، انتشار روزنامه ها و مجلات هدفمند مذهبی، ایجاد شبکه های اینترنتی و ماهواره ای مذهبی، برگزاری مراسم فرهنگی – دینی و ایجاد هیئتها و مجامع دینی و فعال کردن مساجد و اماکن وارد مراحل دیگر شیعه گری همچون جریان سازی شوند که حضور در صحنه های سیاسی – اجتماعی داخلی و بین المللی همچون روز قدس و واکنش به حوادث جهان اسلام و تحرکات سیاسی برای تاثیر گذاری در سیاستهای داخلی و خارجی حکومت در این راستا بوده است . در این تحقیق خوانندگان در می یابند که گرایش به دین و زندگی دینی روند فزاینده ای را در این کشور نشان می دهد که طلاب تحصیل کرده در حوزه های علمیه ایران ، نقش تعیین کننده ای در گسترش آن دارند اما دولت و جریانات وابسته غیر مذهبی داخلی و نیروهای خارجی ، مانع مهم بازدارنده در روند گسترش دینی جامعه محسوب می شوند و افق های تازه ای برای عزت یافتگی و تبدیل شدن به عناصری تاثیر گذار در مسائل مختلف کشور گشوده اند اما با وجود رشد فعالیتهای اسلام گرایی در این کشور تا دست یابی قدرت توسط شیعیان این کشور هنوز فاصله چشمگیری وجود دارد و بلوغ و نبوغ سیاسی لازم را برای کسب قدرت ندارند.