تأثیر دستورالعمل های دینی برابعاد روانشناختی انسان، یکی از موضوعات مهمی می باشد که مورد توجه روان شناسان جدید قرار گرفته است. حج و مناسک آن به عنوان یکی از اعمال مهم و اساسی دین اسلام، می تواند در ابعاد مختلف، مورد بررسی علمی قرار گیرد. رساله حاضر با هدف بررسی ابعاد تربیت فردی و اجتماعی مناسک حج و نیز 1)بررسی اهداف تربیت فردی از نظر اسلام. 2) بررسی روش های تربیت فردی حج از نظر اسلام. 3) بررسی محتوای تربیت فردی حج از نظر اسلام. 4) بررسی اهداف تربیت اجتماعی حج از نظر اسلام. 5) بررسی روش های تربیت اجتماعی حج از نظر اسلام.6) بررسی محتوای تربیت اجتماعی حج از نظر اسلام، تدوین شده است . بدین منظور، با بهره گیری از روش توصیفی و از نوع مطالعه کتابخانه ای، می توان به نتایج ذیل نائل شد:1) ) یکی از ابعادی که روح حج را تشکیل می دهد،کمال تربیت فردی است.2) تمام مراحل در طی انجام مناسک حج، روشهایی برای تربیت فرد است.3)محتوای فرایض حج در رشد و تکامل فرد تأثیر مستقیم دارد.4) مناسک حج فریضه ای است جهانشمول و دارای اهداف اجتماعی می باشد.5)حج و عبادات و فرایض ضمن آن، برای مسائل اجتماعی و حقوق جمعی روش هایی بدلیلی ارائه می دهد.6)اگر به خطاب های قرآن کریم در امر به این فریضه نگریسته شود، محتوای تربیت اجتماعی فراگیری در آن مشهود است. واژگان کلیدی:تربیت، تربیت اسلامی، مناسک حج، تربیت اجتماعی، تربیت فردی .