نام پژوهشگر: محمدحسین سینکاکریمی

مطالعه اندام های پرندگان آبزی به عنوان شاخص زیستی آلودگی فلزات (cd, pb, cr, zn, fe) در سواحل جنوب شرقی دریای خزر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده منابع طبیعی 1392
  محمدحسین سینکاکریمی   علیرضا پورخباز

فلزات سنگین به دلیل دارا بودن خاصیت تجمع و بزرگنمایی زیستی و سمیت بالا سهم عمده ای نگرانی-های مربوط به آلودگی اکوسیستم های آبی را تشکیل می دهند. پرندگان تالابی به عنوان حلقه ای از زنجیره غذائی به واسطه جذب و تجمع فلزات سنگین می توانند نشانگر افزایش این فلزات در محیط زیست خود باشند. در مطالعه حاضر برای نخستین بار از بافت های کلیه، کبد و عضله سینه ای 30 قطعه اردک سرسبز (15 قطعه نر و 15 قطعه ماده)، 30 قطعه اردک سرحنایی (15 قطعه نر و 15 قطعه ماده) و نمونه های آب 9 ایستگاه به عنوان نشان گر آلودگی فلزات سرب، کادمیوم، کروم، روی و آهن در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل زمستان 1390 استفاده شده است. در تمامی ایستگاه ها غلظت تمامی فلزات مورد مطالعه در آب بالاتر از میزان مجاز اجازه داده شده برای حیات موجودات زنده اکوسیستم های تالابی بوده است. تجمع فلزات کادمیوم و کروم در بافت های مختلف اردک های سرحنایی و سرسبز و نیز سرب در بافت های مختلف اردک های سرسبز از الگوی کلیه> کبد> عضله و تجمع فلزات روی و آهن در اردک های سرسبز و سرحنایی و نیز سرب در بافت های اردک های سرحنایی از الگوی کبد> کلیه> عضله پیروی کرد. میانگین غلظت فلزات در بافت های کبد و عضله اردک های سرسبز و سرحنایی و همچنین بافت کلیه در اردک های سرحنایی از ترتیب fe>zn>pb>cd>cr پیروی کرد در صورتی که میانگین غلظت فلزات سنگین در کلیه اردک های سرسبز از ترتیب fe>zn>pb>cr>cd پیروی کرده بود. تجمع زیستی فلزات در بافت های هر دو گونه وابسته به جنس نشان داد (05/0>p). تجمع زیستی فلزات بین بافت های مختلف دو گونه نیز با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان داد (05/0>p). میزان جذب روزانه و هفتگی فلزات مورد مطالعه ناشی از مصرف گونه های اردک های سرسبز و سرحنایی توسط مصرف کنندگان آن ها در حد مجاز بود. نتایج حاصل از تحقیق حاضر می تواند در پایش مستمر سواحل جنوب شرقی دریای خزر مورد استفاده قرار گیرد.