نام پژوهشگر: هاجر سامان

بررسی تطبیقی چکامه های علوی صاحب بن عباد و ابن ابی الحدید
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  هاجر سامان   محمود شکیب انصاری

صاحب بن عباد شاعر شیعه مذهب ایرانی قرن چهارم و وزیر اهل علم و ادب دربار آل بویه که صاحب آثار علمی و ادبی فراوانی است،بیشترین اشعار خود را در وصف امیر مومنان(ع) و به عشق او سروده است. ابن ابی الحدید معتزلی شارح نامدار نهج البلاغه و یکی از علمای اهل سنت قرن هفتم که در اواخر عصر عباسی می زیسته،و آثار متعددی از خود به جا گذاشته است،حضرت علی (ع)را در هفت چکامه با عنوان علویات سبع، به زیبایی ستوده است. پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی علویات این دو شاعر علوی سرا از بعد چهار عنصر ادبی؛معنا،عاطفه،خیال و اسلوب که علاوه بر آشنایی با اشعار این دو شاعر،سعی در شناخت سطح فنی این اشعار دارد. برخی صفات وجود مبارک امیرمومنان (ع) هم چون زهد،سخاوت،علم ،شجاعت و ... موضوعاتی است که اکثر شعرای علوی سرا و به خصوص این دو شاعر، به آنها پرداخته اند و هم چنین وقایع و حوادثی هم چون جنگ های بدر،خیبر،حنین،و دیگر وقایع حیات حضرت (ع) نیز از نگاه تیز بین آنها دور نمانده و مورد هدف اشعار آنها قرار گرفته است. پر واضح است که عاطفه ی علویات بسیار پر رنگ جلوه کرده است وخود را در قالب محبت،حزن واندوه از مصایب اهل بیت و شوق زیارت و ... بروز داده است.صور خیال به کار رفته در علویات، سبب اوج گیری هر چه بیشتر این عواطف شده است و هم چون دو بال پرواز ،خواننده را برای عروج با خود همراه می کند. زبان شعری این اشعار فاخر،متین ، استوار و متناسب با مضامین خود می باشد و استفاده از آرایه های بدیعی برجسته،سبب کمال هر چه بیشتر آنها شده است.