نام پژوهشگر: محمد عطائی
امیر صفاری محمد عطائی
خودسوزی ناشی از گرمایش خود به خودی زغالسنگ در معادن زغالسنگ یکی از مهم ترین مشکلات عمده در تمامی کشورهای تولیدکننده زغالسنگ و نیز ترس و وحشتی بزرگ برای صنایع و محقّقین دست اندرکار در این زمینه است. اکثر آتش سوزی های زغالی در یک ناحیه کوچک بر اثر گرمایش خودبه خودی شروع می شوند و به تدریج ناحیه وسیعی را در بر می گیرند که نتایج آن باعث از دست رفتن میلیون ها تن زغالسنگ، مرگ پرسنل، خسارت و نابودی تجهیزات در داخل معدن، آلودگی های زیست محیطی ناشی از انتشار گازها و خروج دود فراوان از داخل معدن، افزایش دمای داخل معدن، ایجاد مشکل در تهویه معدن و غیره می شود. لذا برای بررسی این پدیده، در این تحقیق ابتدا سابقه علمی موضوع مورد بررسی قرار گرفته و مهم ترین پارامترهای موثر در خودسوزی زغالسنگ شناسایی شده اند. در ادامه از کارشناسان مربوطه داخل و خارج از کشور در مورد ضریب اهمیّت هر یک از پارامترهای دخیل در قابلیت خودسوزی زغالسنگ نظرسنجی به عمل آمده است. سپس جهت ارائه ی یک سیستم طبقه بندی کمّی، بر اساس پارامترهای موثر در قابلیت خودسوزی زغالسنگ، نظرات کیفی متخصصان مذکور توسط روش تحلیل سلسله مراتبی فازی دلفی (fdahp) تجزیه و تحلیل شده اند و وزن هر پارامتر بدست آمده است. همچنین با استفاده از روش سیستم های مهندسی سنگ (res) وزن هر یک از پارامترهای موثر تعیین شد که نتایج حاصل از این دو روش تطابق خوبی با هم دارند. با دستیابی به وزن هر پارامتر، سیستم طبقه بندی جدیدی به صورت کمّی پیشنهاد شده است. این سیستم که اندیس پتانسیل خودسوزی زغالسنگ نامیده شده است (cscpi ) در مجموع به زغال ها امتیازی از 0 تا 100 اختصاص می دهد. سپس قابلیت خودسوزی زغالسنگ در 3 کلاس پایین، متوسط و بالا طبقه بندی می شوند. پس از پیشنهاد سیستم طبقه بندی، برای ارزیابی توانایی و کارآیی روش، اطلاعات لایه های 3 منطقه معدنی از مجموعه معادن شرکت زغالسنگ البرز شرقی شامل پشکلات، کلاریز و رزمجا جمع آوری شدند. بعد از مطالعه نمونه ها، لایه ها از نظر پارامترهای موجود در سیستم طبقه بندی امتیاز دهی شده و کلاس هر کدام از لایه ها در سیستم پیشنهادی cscpi تعیین شد. برای اعتبارسنجی نتایج حاصل از روش ارائه شده از حوادث رویداده در معادن منطقه استفاده شد که مقایسه ها تطابق خوبی را نشان دادند.
اسماعیل صادقی نسب دهنوی حمیدرضا کوفیگر
در این پژوهش طراحی کنترل کننده تطبیقی مقاوم حرکت موشک تحت فرمان خط- دید با وجود عدم قطعیت های مدل مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت کنترل و هدایت موشک های تحت فرمان خط - دید در صنعت هوا فضای کشور و پیشرفت های چشمگیر در زمینه پرواز اهداف مانورپذیر، دو دیدگاه کلی برای تحلیل موشک های تحت فرمان خط- دید جهت حل مسئله کنترل و تضمین مقاوم بودن سیستم حلقه بسته در برابر عدم قطعیت های مدل و اغتشاشات خارجی پیشنهاد می شود. در این پایان نامه ابتدا به بررسی انواع موشک ها با سیستم های هدایت و کنترل آیرودینامیک های مختلف پرداخته شده است. سپس با معرفی موشک های تحت فرمان خط- دید و نیازمندی های این موشک برای پیمودن مسیر مشخص شده و اصابت به اهداف فرضی، طراحی کنترل کننده های مختلف ارائه شده اند. از جمله کنترل کننده های استفاده شده برای هدایت این نوع موشک ها می توان به کنترل کننده های خطی سازی فیدبک و کنترل کننده های فازی تطبیقی با استفاده از روش گرادیان منفی اشاره کرد. در این دو طراحی با توجه به مدل موشک و هدف فرضی با شتاب های از پیش تعیین شده برای مانور دادن و نادیده گرفتن اثر اغتشاشات و عدم قطعیت ها قانون هدایت موشک را تولید و سناریوی برخورد شبیه سازی شده است. حال ایده اصلی این پژوهش اعمال اغتشاشات به سیستم موشک و در نظر گرفتن عدم قطعیت در مدل معرفی شده برای هدایت موشک می باشد که با طراحی کنترل کننده تطبیقی مقاوم، قانون هدایت موشک طراحی شده است. قسمت مقاوم کنترل کننده از کنترل کننده های غیرخطی با ساختار متغیر مد لغزشی تشکیل شده و قسمت تطبیقی از قوانین فازی برای ایجاد قوانین تطبیق بهره جسته است. الگوریتم پیشنهادی با شبیه سازی مدل حرکت موشک، هدف و نمایش سناریوی برخورد توانسته است به اهدافی همچون مقاومت در برابر اغتشاشات و نامعینی مدل سیستم با وجود پارامترهای متغیر با زمان برسد.
طیبه خانجانی محمد عطائی
پیش بینی سرعت باد در مواردی همچون کنترل توربین های بادی، برنامه ریزی جهت قطع و وصل توربین¬های بادی و تضمین عملکرد پایدار سیستم توزیع می¬تواند حائز اهمیت باشد که به طور کلاسیک به روش¬های متعددی صورت می¬گیرد. در این پایان نامه ارائه روشی صرفاً بر اساس آنالیز داده¬های اندازه¬گیری شده قبلی مدنظر می¬باشد. به این منظور ضمن بررسی آشوبناک بودن داده¬های سرعت باد، با ترکیب مفاهیم مربوط به نظریه آشوب و تکنیک¬های موجود در پیش بینی با استفاده از شبکه¬های عصبی، روشی جهت پیش بینی سرعت باد پیشنهاد می¬گردد. در این راستا ابتدا با استفاده از محاسبه بُعد همبستگی و بزرگترین نمای لیاپانوف از روی سری زمانی مفروض، آشوبناک بودن دینامیک سیستم مولد این داده¬ها اثبات می¬گردد. سپس فضای حالت سیستم دینامیکی مولد بازسازی می¬شود. بدین منظور از روش نزدیکترین همسایه¬های کاذب (fnn) برای محاسبه بعد محاط و از روش میانگین اطلاعات متقابل (ami) برای محاسبه زمان تأخیر جهت بازسازی فضای حالت استفاده شده است. در ادامه شبکه عصبی پرسپترون چندلایه (mlp) و شبکه عصبی تابع پایه شعاعی (rbf) جهت پیش بینی سرعت باد پیشنهاد می¬گردند که ساختار آن¬ها با استفاده از اطلاعات بُعد محاط و زمان تأخیر محاسبه شده طراحی شده است. شبیه سازی¬های انجام شده، این نتیجه را حاصل می¬کند که شبکه¬های عصبی تابع پایه شعاعی بخاطر استفاده از توابع شعاعی که دارای خاصیت تقریب زنندگی نیمه محلی هستند، عملکرد مناسب¬تری از لحاظ دقت و پایداری نسبت به شبکه¬های عصبی پرسپترون چندلایه دارند. در ادامه بخاطر حضور مؤلفه های تأخیری در ورودی شبکه¬های عصبی طراحی شده، ایده¬ی استفاده از شبکه¬های عصبی خودتنظیم غیرخطی (narx) مطرح می¬شود که با توجه به برتری شبکه عصبی rbf نسبت به شبکه عصبی mlp ساختار جدیدی از این گونه شبکه¬ها مبتنی بر حضور شبکه عصبی با تابع پایه شعاعی طراحی می¬شود. این شبکه پیشنهادی که آن را تحت عنوان شبکه عصبی narx-rbf نامگذاری نمودیم بخاطر دارا بودن دو مزیت مهم، یکی وجود حافظه استاتیک و دینامیک در ساختارش و دیگری استفاده از توابع پایه شعاعی برای تقریب نگاشت غیرخطی مورد نظر جهت پیش بینی مقادیر آینده سری زمانی سرعت باد از روی فضای فاز بازسازی شده، در مقایسه با هر دو شبکه دیگر نتایج بهتری از لحاظ دقت به دست می دهد. در پایان می توان به این نتیجه رسید که روش ارائه شده در این پژوهش در مقایسه با روش¬های آماری که هر دو جزء روش¬های ریاضی هستند نتایج بهتری در پیش بینی کوتاه مدت سرعت باد حاصل می¬نماید.
عباس دست آویز مهدی نیرومند
در این پژوهش طراحی کنترل کننده چند متغیره برای مبدل های چند ورودی (دو ورودی)، که در سیستم های انرژی ترکیبی به کار می روند، مورد توجه قرار گرفته است. مبدل های چند ورودی، به علت تداخل بین حلقه های ورودی- خروجی، جزء سیستم های چند متغیره محسوب می شوند. در اینجا برای طراحی کنترل کننده، بر خلاف اکثر کارها گذشته که از تداخل بین حلقه های ورودی- خروجی صرف نظر می کردند، تداخل به صورت کامل در نظر گرفته می شود. در این پایان نامه، علی رغم این که مبدل های چند ورودی دارای دینامیک غیر خطی هستند، از کنترل کننده های خطی، همانند کنترل کننده pi غیر متمرکز و کنترل کننده فیدبک حالت، برای کنترل این مبدل ها استفاده شده است. زیرا کنترل کننده های خطی نسبت به کنترل کننده های غیر خطی دارای پیچیدگی و هزینه پیاده سازی کمتری هستند. در طراحی کنترل کننده های خطی برای مبدل های الکترونیک قدرت معمولا از مدل خطی شده مبدل، حول نقطه کار مشخص، استفاده می گردد. از آنجایی که این مبدل ها در معرض اغتشاش قرار دارند و اغتشاش باعث تغییر در نقطه کار مبدل می شود، بنابراین کنترل کننده طراحی شده بر اساس مدل نامی قادر نخواهد بود پایداری و عملکرد مطلوب سیستم حلقه بسته را در برابر اغتشاش تضمین نماید. در اینجا برای این که سیستم کنترل طراحی شده در برابر اغتشاش مقاوم باشد، پارامترهای نقطه کار مدل خطی به صورت نامعینی مدل می شوند. در طراحی کنترل کننده pi غیر متمرکز نامعینی پارامتری موجود در مدل سیستم به صورت اغتشاش ورودی بر سیستم نامی به فرم ∆-m ، مدل می شود و سپس با استفاده از سنتز μ پارامتر های کنترل کننده به گونه ای تنظیم می شود که معیار ارائه شده برای عملکرد مطلوب سیستم برآورده شود. برای طراحی کنترل کننده فیدبک حالت مقاوم، مدل سیستم که دارای نامعینی پارامتری است به فرم مدل پلی تاپیک در آورده می شود و سپس با حل نامعادلات ماتریسی بهره کنترل کننده فیدبک حالت به گونه ای تنظیم می شود که محدودیت های اعمال شده برای حذف اغتشاش و جایابی قطب برآورده شوند.
مصطفی فرامین محمد عطائی
آشوب یکی از مفاهیم تقریباً جدید و جالب علم نوین می باشد که درک انسان را نسبت به هستی گسترش داده است . آشوب همانطور که از نامش پیداست ، رفتاری نامنظم و غیر قابل پیش بینی است که به علت یکی از منحصر به فردترین ویژگی هایش یعنی حساسیت به شرایط اولیه بسیار مورد توجه قرار گرفته است . از طرفی اگرچه سالهاست عصر فضا آغاز شده ، ولیکن مدت زیادی از پرتاب اولین ماهواره ی ایران نمی گذرد . حضور فعال در این حوزه نیازمند تلاش بی وقفه و کسب فناوری های لازم است . یکی از این فناوری ها ، کنترل وضعیت ماهواره می باشد . هدف سیستم کنترل وضعیت یک ماهواره آن است که با اعمال گشتاور مناسب از سوی عملگرهای موجود در ماهواره ، وضعیت ماهواره را به گونه ای تغییر دهد که به سمت وضعیت مطلوب و مورد نظر همگرا شود . دینامیک وضعیت ماهواره به ازای محدوده ای از پارامترها رفتاری فوق آشوبناک بروز می دهد که موجب نوسانات نامطلوب در زوایای وضعیت و سرعتهای زاویه ای محورهای مختلف می گردد . این نوسانات ناخواسته در ماهواره اثرات نامطلوبی بر روی وضعیت ماهواره دارند و باید میرا گردند . در این پایان نامه حرکت یک ماهواره ی ژیروستات که تحت تاثیر گشتاورهای اغتشاشی خارجی قرار گرفته است ، بررسی می شود و با استفاده از دو معیار بررسی حرکت آشوبی یعنی روش ملنیکف و روش نماهای لیاپانف محدوده ی حضور آن در ناحیه ی آشوبناک تعیین می گردد . سپس دو روش کنترلی که یکی از آنها بر اساس کنترل کلاسیک و دیگری روش مختص کنترل سیستم های آشوبی می باشد ، پیشنهاد می گردد . کنترل کننده ی کلاسیک یک مد لغزشی بازگشت به عقب است که پایداری سیستم حلقه بسته ی آن بر اساس تئوری لیاپانف اثبات می شود . همچنین به منظور نشان دادن موفقیت این کنترل کننده ، حذف پدیده ی آشوب در سیستم کنترل شده با استفاده از روش های ملنیکف و نمای لیاپانف به صورت تحلیلی بررسی می گردد . کنترل کننده ی دیگرِ مورد استفاده نیز یک کنترل ضربه ای می باشد . در پایان نیز نتایج شبیه سازی ناشی از اعمال دو کنترل کننده ی پیشنهاد شده برای نواحی مختلف کاری ارائه می گردد و معایب و مزایای آنها به همراه مقایسه ی این دو روش بیان می شود .
نیما نجفی انارکی محمد عطائی
کشور ایران دارای ذخایر عظیم معدنی است و عملیات معدنکاری در ایران از دیرباز امری شناخته شده است. عملیات حفاری و آتشکاری جزء جداناپذیر معادن بزرگ مقیاس برای استخراج مواد معدنی و باطله ی همراه است. صنعت ناریه کشور با نزدیک به صد سال قدمت یکی از صنایع با قدمت کشور است؛ به عنوان مثال، صنایع شیمیایی پارچین به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان و عرضه کنندگان انواع مواد ناریه تجاری در سال 1318 شروع به فعالیت نموده است. هیچ صنعتی نمی تواند بدون تحقیق و توسعه، در بازار رقابتی امروزه سربلند باشد. سازمان ها، صنایع و شرکت های بدون برنامه ریزی دچار روزمرگی شده و محکوم به سقوط یا انحطاط اند. یکی از روش های شناخته شده جهت برنامه ریزی استراتژیک روش آنالیز swot است. در این پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک صنعت ناریه ایران با استفاده از روش swot انجام شده است؛ در این روش تمامیت محیطی صنعت ناریه به دو محیط داخلی و خارجی تقسیم می شود. در محیط داخلی نقاط قوت و ضعف و در محیط خارجی فرصت ها و تهدیدها شناسایی و ارزیابی می شود. پس از شناسایی نقاط چهارگانه ی موردنیاز در مطالعات swot، با تشکیل ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی/خارجی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها ارزیابی شد. با توجه به نتایج، مهم ترین نقاط قوت صنعت ناریه خواست همه جانبه مسئولین جهت اعتلای صنعت ناریه کشور، توان بالای تولید مواد منفجره صنعتی با توجه به امکانات موجود، وجود نیروی انسانی با تجربه در صنعت تولید مواد ناریه، قابلیت فروش کل ناریه تولیدشده در داخل و یا صادرات آن به کشورهای همسایه، وجود پتانسیل تولید محصولات بر اساس استانداردهای رایج در جهان و رشد صعودی فروش(داخلی) طی سالیان اخیر با توجه به افزایش روزافزون حجم استخراج مواد معدنی است. مهم ترین نقاط ضعف این صنعت تغییر متوالی قیمت محصول نهایی با توجه به تغییر متغیرهای کلان اقتصاد کشور، پایین بودن دقت و صحت خواص محصولات نهایی، وجود دیدگاه امنیتی نسبت به مواد منفجره ی صنعتی و نبود شفافیت اطلاعات لازم جهت تحقیقات موسسات تحقیقاتی و دانشگاه های کشور، ضعف در تولید بر اساس استانداردهای کشورهای صنعتی مهم تولیدکننده ی ناریه، نبود شرکت تخصصی مشاوره ای درزمینه ی مهندسی انفجار در کشور و بالا بودن قیمت تمام شده در مقایسه با رقبای خارجی در اکثر واحدهای تولیدی می باشد. مهم ترین فرصت هایی که این صنعت با آن روبرو است به ترتیب عبارت اند از: پتانسیل افزایش مصرف تولیدات ایرانی با توجه به نام گذاری سال (ها) توسط رهبری در جهت اهتمام به تولیدات ملی و اجرای اقتصاد مقاومتی، حمایت دولت از بخش معدن و ارائه تسهیلات به آن ها جهت طرح های توسعه معادن، وجود زیرساخت های مناسب حمل ونقل برای صادرات ناریه به کشورهای همسایه و در داخل کشور، وجود ظرفیت بالا در بخش معدن و تقاضا برای انواع ناریه و رشد روزافزون حجم استخراجی ذخایر معدنی و نیز ذخیره ی اکتشاف شده ی معادن و پیش بینی افزایش رشد متوسط سالانه تقاضای داخلی ناریه. مهم ترین تهدیداتی که این صنعت را می تواند تحت تأثیر قرار دهد به ترتیب عبارت اند از: بالا بودن نرخ تورم، وجود دیدگاه امنیتی مدیران کلان و سیاست گذاران مربوطه نسبت به مواد منفجره ی صنعتی، عدم وجود ثبات سیاسی در سطح کلان کشور، احتمال افزایش واردات ناریه به دلیل کاهش نرخ تعرفه های وارداتی پس از عضویت در wto و آزادسازی محدودیت های موجود و از دست دادن تمام یا بخشی از بازار مصرف داخلی، عدم تناسب قوانین و مقررات مرتبط با صنعت با الزامات جهانی شدن و تجارت جهانی، دشواری یا گاها عدم امکان واردات دانش فنی و تکنولوژیکی از کشورهای صاحب نام درزمینه ی ناریه صنعتی و هزینه بالای تولید در کشور نسبت به شرایط جهانی. ارزیابی عوامل داخلی/خارجی نشانگر این است که وضعیت صنعت ناریه ایران در حالت تدافعی است، در وضعیت تدافعی نقاط ضعف نسبت به نقاط قوت صنعت اهمیت و اثربخشی بیشتری دارد و همین طور از نظر محیط خارجی نیز تهدیدها اهمیت بیشتری نسبت به فرصت ها دارد. پس از شناسایی دقیق وضعیت صنعت ناریه در قالب مختصات swot با توجه به وضعیت شناسایی شده (حالت تدافعی) استراتژی های مناسب با وضعیت فعلی ارائه شده است؛ در نهایت استراتژی های مورد شناسایی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی و اولویت سنجی قرار گرفته اند. از بین استراتژیهای مشخص شده، مهمترین اولویت در استراتژی های شناسایی شده عبارت است از: "تولید بر اساس استانداردهای جهانی و در کل بهبود کیفیت تولید".
مهدی صادقی محمد عطائی
نمک به عنوان یکی از قدیمی ترین ماده حیاتی در ایران و جهان، همچنان از موارد اصلی کاربردی در تولیدات و مصرف صنعتی به شمار می آید. امروزه در برخی از صنایع تبدیلی غذایی، شوینده ها، اسید سازی و غیره نیز از این ماده گرانبها استفاده می گردد . کشور ایران نیز با ذخایر غنی و درجه خلوص و عیار بالا از جمله بزرگترین و مرغوب ترین منابع نمکی دنیا را در اختیار دارد و نقش استراتژیکی مهمی را می تواند ایفا کند ولی متاسفانه از بازارهای جهانی سهمی بسیار ناچیز در اختیار ایران است. با وجود این شرایط تدوین استراتژی و سیاست گذاری های صحیح و مورد نیاز که میتواند نقش مفیدی در ارتقاء صنعت نمک ایران داشته باشد، امری مهم و موثر به حساب می آید. در این پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک صنعت نمک ایران با استفاده از آنالیز swot انجام شده است. برای انجام این برنامه ریزی، ابتدا صنعت نمک ایران مورد بررسی قرار گرفته و عوامل موثر بر این صنعت که در چهار دسته نقاط قوت ، نقاط ضعف ، فرصت ها و تهدیدها دسته بندی می شوند ، شناسایی شده اند. از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نمک ایران، سرمایه گذاری مناسب در این صنعت، توان تولید بالای معادن، امکان تولید نمک با درجه خلوص بالا و فراوری آسان به عنوان نقاط قوت و اعمال مدیریت سنتی، نبود سیستم های پشتیبانی و مدیریتی، عدم وجود سیستم مناسب نگهداری و تعمیرات، پایین بودن راندمان تولید، ضعف در برنامه ریزی مناسب برای صادرات، بالا بودن قیمت تمام شده، ضعف اکثر واحدها در بسته بندی محصولات ضعف در تولید بر اساس استانداردهای کشورهای صنعتی از جمله مهمترین نقاط ضعف صنعت نمک هستند. از جمله مهمترین فرصت های موجود در صنعت نمک ایران، وجود ذخایر بالای نمک، تسهیلات دولت جهت سرمایه گذاری در این صنعت، وجود ظرفیت نصب شده بالا در بخش فرآوری، پیش بینی توسعه صادرات غیر نفتی در برنامه های 5 ساله توسعه کشور، وجود دانش آموختگان دانشگاهی برای فعالیت در صنعت نمک می باشد. تصویب تحریم ها علیه کشور، افزایش هزینه انرژی و حمل و نقل، ضعف قانون کار در حمایت از تولید کنندگان، بالا بودن قیمت ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در صنعت، وابستگی به کارگران غیر ایرانی و احتمال اخراج آنها از کشور، عدم تناسب قوانین و مقررات مرتبط با صنعت با الزامات جهانی شدن و تجارت جهان از مهمترین تهدیدهایی هستند که صنعت نمک ایران با آنها مواجه است. پس از شناسایی عوامل کلیدی موثر بر صنعت نمک، با استفاده از نظر کارشناسان و فعالان بخش معدن و به ویژه صنعت نمک، این عوامل بررسی و تحلیل شده اند. با تحلیل این عوامل و شناسایی میزان اهمیت و نوع اثر هر عامل بر این صنعت، با استفاده از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک (ماتریس های swot efe ، ife و ie )، موقعیت استراتژیک صنعت نمک ایران شناسایی شده است. با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل ها و محاسبات در ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک، وضعیت استراتژیک صنعت نمک ایران در حالت تدافعی شناخته شد. لذا استراتژی های متناسب با حالت استراتژیک تدافعی با استفاده از ماتریس swot برای این صنعت پیشنهاد شدند. پس از تدوین ، جذابیت استراتژی های طرح شده ، با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (ahp) مورد ارزیابی قرار گرفته بر اساس مقایسه زوجی اولیت بندی شده اند.
امید سعیدی محمد عطائی
در معدن¬کاری روباز سرمته¬ سه¬مخروطی دورانی که از جنس مواد کارباید سیمانی¬شده (cc) است و حاوی دندانه¬های تنگستن کارباید (wc) می¬باشد محبوبترین ابزار برای حفاری چال¬های عمیق با قطر زیاد می¬باشند. نرخ نفوذ و نرخ سایش این سرمته¬ها دو پارامتر بسیار تعیین¬کننده در راندمان حفاری می¬باشند که تحقیق و مطالعه جهت بهبود نرخ نفوذ و ارزیابی سایش سرمته¬ها برای تعیین بهترین زمان تعویض آنها با کمترین وقفه در عملیات حفاری الزامی می¬باشند. ساختار کلی این رساله شامل سه موضوع اصلی می¬باشد: (الف) ارائه یک شاخص طبقه¬بندی قابلیت حفاری توده¬سنگ با در نظر گرفتن پارامترهای توده¬سنگ و دستگاه حفاری، (ب) مدل¬سازی احتمالاتی معادله نرخ نفوذ حفاری به روش مونت¬کارلو، (ج) ارزیابی سایش سرمته سه¬مخروطی دورانی به روش پردازش تصاویر. در این تحقیق در ابتدا از روش سیستم¬های مهندسی سنگ برای در نظر گرفتن اندرکنش بین عوامل موثّر حفاری و کل سیستم استفاده شده است و پارامترهایی که در مدل مشارکت دارند از صفر تا چهار امتیاز دهی شدند. ماتریس اندرکنش پارامترها تنظیم شد و از آنجا که اعداد این ماتریس متغیّر بوده و یک عدد یکتا و منحصر به فرد نیستند پس شدت اندرکنش هر ماتریس محاسبه و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن پارامترهای مورد نیاز تعیین شد. در نهایت شاخص قابلیت حفاری توده¬سنگ بدست آمد که از صفر (سنگ خیلی سخت از دیدگاه حفاری) تا صد (خیلی آسان) متغیّر است. در ادامه یک معادله جدید نرخ نفوذ سرمته¬های سه¬مخروطی بر اساس مهمترین پارامترهای موثّر در حفاری شامل پارامترهای دستگاه حفاری و خواص سنگ بکر و توده¬سنگ بدست آمد. این پارامترها براساس مطالعات آزمایشگاهی و صحرائی روی نمونه¬های جمع¬آوری شده از دو معدن بزرگ روباز مس سرچشمه و گل¬گهر سیرجان تعیین شدند. با توجه به اینکه پارامترهای بسیاری در نرخ نفوذ سرمته¬های حفاری موثّر می¬باشند در این رساله از تکنیک کاهش ابعاد، آنالیز مولفه¬های اصلی (pca) برای انتخاب مهمترین پارامترهای تأثیرگذار براساس نسبت واریانس آنها استفاده شد. پس از استخراج پارامترهای مهم، معادله نرخ نفوذ به عنوان تابعی از این پارامترها و با استفاده از رگرسیون چندمتغیّره غیر خطی ارائه شد. بیشتر این پارامترها بخصوص پارامترهای توده¬سنگ غیرقطعی بوده و دارای سطحی از عدم اطمینان می¬باشند بنابراین بایستی به صورت احتمالاتی مطالعه شوند. توابع توزیع متغیّرهای ورودی و خروجی معادله بر اساس داده¬های آزمایشگاهی و صحرائی تعیین شدند و در نهایت تحلیل تصادفی روی معادله حفاری با استفاده از تکنیک شبیه¬سازی مونت¬کارلو صورت گرفت. نتایج نشان دادند که pca و روش مونت¬کارلو تکنیک¬های مناسبی برای مدل¬سازی و ارزیابی تغییرات پارامترهای نفوذ توده¬سنگ و عملیاتی دستگاه حفاری می¬باشند. به منظور ارزیابی سایش سرمته¬ها از سه تکنیک در پردازش تصویر در نرم¬افزار matlab، یعنی بافت سطح ، ماتریس رخداد همزمان سطوح خاکستری و طبقه¬بندی¬های مبتنی بر حداقّل فاصله استفاده شدند. برای اعتبارسنجی نتایج این تکنیک¬ها از دو روش استفاده شد. ابتدا سرمته¬ها قبل و بعد از عملیات حفاری به منظور تعیین افت وزن آنها توسط باسکولی با دقت 1/0 گرم توزین شدند. به منظور تعیین افت ابعاد سرمته¬ها از میکرومتری با دقت 02/0میلیمتر استفاده شد. نتایج نشان داد در میان شاخص¬های سطح: مساحت سرمته و محور طولی بزرگ؛ در میان شاخص¬های ماتریس رخداد همزمان سطوح خاکستری: کنتراست، انتروپی و همبستگی؛ و در میان شاخص¬های مبتنی بر حداقّل فاصله: طول اقلیدوسی، فاصله شهری، چبیشف و ضریب همبستگی سطوح خاکستری روابط منطقی با میزان سایش اندازه¬گیری شده داشتند.
سپیده نقنه محمد عطائی
موتور توسعه اقتصادی در هر کشور معمولا متکی بر مزیت های آن کشور است. آلومینیوم به دلیل خصوصیات برجسته و کاربرد گسترده در صنایع حائز اهمیت فراوان است. ایران با استخراج بوکسیت از معادن داخلی به ویژه معادن اطراف شهرستان جاجرم واقع در استان خراسان شمالی و یزد در حال تولید آلومینا است و در حال حاضر حدود دوسوم از نیاز کشور به آلومینا از طریق واردات تامین می گردد. یکی از مناسب ترین فنون استراتژیک برنامه ریزی و تجزیه و تحلیل استراتژی، تکنیک تجزیه و تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها، تهدیدها (swot) است که امروزه به عنوان ابزاری نوین برای تحلیل عملکردها و وضعیت شکاف، مورد استفاده طراحان و ارزیابان استراتژی قرار می گیردبرای انجام این تحقیق، با استفاده از جمع آوری اطلاعات معادن فعال کشور شامل اطلاعات مرتبط با آلومینیوم و نیز مسائل و مخاطرات پیش روی این صنعت علی الخصوص نقطه نظرات کارشناسان ارشد فلزات غیرآهنی، پرسنل ارشد معادن، و بخش های ارتباط با صنعت، صنایع بزرگ تولید آلومینیوم کشور سعی بر برآورد نقاط قوت و ضعف این صنعت و نیز نقاط فرصت و تهدید این صنعت در سطح کشوری بوده است. پس از شناسایی موارد مذکور، این عوامل تحت بررسی قرار گرفته و با تشکیل ماتریس swot ، راهکارهایی ارائه شده است. وضعیت صنعت آلومینیوم که تلفیقی از نقاط ضعف و تهدیدات (وضعیت تدافعی) است مشخص شد. از جمله مهم ترین نقاط ضعف تشخیص داده شده، راندمان پایین کارخانه های فرآوری بود که به تبع آن نیاز به واردات مواد اولیه افزایش می یابد و از جمله مهم ترین تهدیداتی که صنعت با آن روبروست دشواری تامین مواد اولیه از خارج از کشور به دلیل تبلیغات سوء و تحریم های ناعادلانه است. با کمک روش تحلیل سلسله مراتبی فازی دلفی(fdahp)، مناسب ترین استراتژی انتخاب شده و اولویت بندی شده است. مهم ترین اولویت تعیین شده، بهبود وضع صنعت با افزایش ظرفیت های تولیدی در کشور با هدف کاهش نیاز به واردات، حمایت از تولید کنندگان داخلی و تجهیز واحدهای تولیدی است.
رامین رفیعی رضا خالو کاکائی
پیش بینی قابلیت تخریب توده سنگ یکی از ابزارهای مورد نیاز در طراحی و تخمین اندازه زیربرش برای رسیدن به تخریب پیوسته است.پیچیدگی سازوکارهای تخریب در معادن بزرگ مقیاس تخریب بلوکی سبب شده است که روش های معمول به طور کامل قادر به تحلیل و پیش بینی تخریب نباشند. یکی از عوامل را می توان به متعدد بودن پارامترهای کنترل کننده تخریب و از طرف دیگر اندرکنش موجود میان این پارامترها ربط داد. برای غلبه بر این مشکل، رویکرد سیستم های مهندس سنگ (res) مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق در ابتدا به عنوان یک ایده جدید و یک بهبود کلی در رویکرد res، روش کدگذاری فازی ماتریس اندرکنش ارایه شده است که طی آن از دو روش سیستم های فازی و اعداد و جبر فازی برای بهبود کدگذاری ماتریس اندرکنش استفاده شده است. در ادامه با استفاده از رویکرد بهبود یافته res شاخص قابلیت تخریب در معادن تخریب بلوکی توسعه داده شده است.