ناحیه تاریخی شهرها میراث گرانبهای بجای مانده از گذشتگان ماست که در طول زمان در هویت بخشی به حیات شهری همواره نقش بارزی ایفا نموده است و ارزش های نهفته در آنها باید به نسل های آینده انتقال یابد. بافت باارزشی که روزگاری کانون تعاملات اجتماعی شهروندان را تشکیل می داد، امروزه در گذر زمان و در نتیجه تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دستخوش تغییراتی عمده گردیده و نه تنها کالبد ارزشمند بلکه حیات اجتماعی منبعث از آن دچار تزلزل گردیده است. این پژوهش و طرح با هدف تقویت حیات اجتماعی، شناسایی مولفه های ارتقا دهنده تعاملات اجتماعی مثبت و افزاینده حضور ساکنان بومی در بافت قدیم شهر یزد، تعریف شده است. در این راستا شناخت ارزش های بالقوه و به فعلیت رساندن آنها با عملکردهای زندگی معاصر و شناخت تمایلات نسل جدید شهر برای استفاده از فضاهای جمعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به نظر می رسد وجود فضاهای مناسب جهت حضور و برخورد افراد نظیر مراکز فرهنگی-تجاری، سبب جذب افراد به بافت های تاریخی و ارتقا حیات اجتماعی آن می شود. لذا برای طراحی موضعی در راستای مبانی نظری گفته شده یکی از پروژه های تعریف شده در شهرداری یزد به نام مجموعه یاسپرین، که می تواند به ایده های پیشنهادی نزدیک باشد، انتخاب گردیده است. این مجموعه فرهنگی- تجاری در مرکز تاریخی و گردشگری شهر و در ضلع شمالی مجموعه تاریخی امیر چخماق تعریف شده است. یاسپرین شهری است در صد کیلومتری شرق بوداپست، پایتخت مجارستان، که اولین شهر خواهرخوانده یزد می باشد. این مرکز می توانظ???قش موثری در ارتقای حیات اجتماعی بافت تاریخی مجاور، جامعه پذیری و متعاقباً فرهنگ پذیری افراد داشته باشد. ازآنجایی که فرایند اجتماع پذیری در فضاهای جمعی مستلزم حضور، مکث و تجمع افراد است، تلاش می شود احکامی معمارانه جهت افزایش حضورپذیری و تجمع پذیری در عرصه-های فعالیت جمعی ارائه گردد. تعین، خوانایی و یکپارچگی فضا، اشراف به آنچه در جریان است، تنوع در جزئیات طرح، تنوع در هندسه و ابعاد فضاها، همگرا بودن فرم فضا، امکان دسترسی آسان، وجود سمبل ها و ایجاد حس مالکیت برای گروه های مختلف اجتماعی، دید و منظر زیبا و طراحی لبه ها، همچنین ایجاد مرزهای نرم میان حوزه های فعالیتی، امکان شکل گیری فعالیت های گوناگون در یک فضا، ایجاد کشش به سمت فعالیت مجاور، تقویت کاربری های باسابقه در عرصه و حضور فعالیت های خاطره انگیز در مجموعه موجب ارتقاء اجتماع پذیری مجموعه و به تبع آن حیات اجتماعی محدوده طرح خواهد شد. قابل ذکر است، بازتعریف موضوع ارتقای حیات اجتماعی می تواند به عنوان یکی از مولفه های اساسی شکل گیری فضاهای جمعی موفق مطرح گردد. لذا از نتایج حاصله در این پژوهش و طرح می توان جهت ارتقای کیفیت عرصه های جمعی موجود نیز بهره جست.

خانه های تاریخی بخشی ارزشمند از بافت های تاریخی شهرها محسوب می گردند. در این میان، بافت تاریخی شهر یزد با تعداد بسیاری از بناهای بر جای مانده از ادوار مختلف به عنوان یکی از بافت های غنی کشور قلمداد می شود، که عمده خانه های ارزشمند آن متعلق به دوره قاجاریه هستند، اما این خانه ها به واسطه متروک ماندن در معرض زوال قرار گرفته اند. خانه دانشمندی یکی از این موارد می باشد، که آسیب های فراوانی از این رهگذر دیده است. این خانه تاریخی در محله امیرچقماق شهر یزد واقع شده است. با توجه به ارزش های تاریخی بنا و پتانسیل های محله مذکور ارائه طرح مرمت اصولی و دادن کاربری مناسب به بنا از به وجود آمدن آسیب های جدید در آن جلوگیری می کند. علاوه بر ضرورت تمهید رویکردها و اقدامات مناسب در جهت مرمت بناهایی از این قبیل، جستجوی رویکرد و راهکار اصولی به منظور احیاء و تداوم حیات،یکی از ضروریات حفاظت از این قبیل خانه ها است. جستجوی رویکرد مناسب احیا در خانه تاریخی دانشمندی یکی از اهداف اصلی تحقیق حاضر می باشد، که از طریق مطالعه و شناخت اثر و نیز بررسی مبانی نظری مرمت به این مهم پرداخته شده است. نتیجه مطالعات صورت گرفته بر روی گزینه های امکان-پذیر نشان می دهد که در کنار سکونت به عنوان عملکرد اصلی خود اثر، استقرار کاربری فرهنگی، آموزشی نیز یکی از گزینه هایی است که می تواند تداوم حیات اثر را تضمین نماید.