نام پژوهشگر: آرش قرایی

تصحیح قسمت دوازدهم نسخه خطی تفسیر « صفوه التفاسیر » علامه شبر ( از ابتدای سوره مبارکه مریم تا انتهای سوره مبارکه انبیاء )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری 1393
  آرش قرایی   مرتضی ایروانی نجفی

از صدر اسلام تا زمان حاضر؛ متفکران، نویسندگان و دا نشمندان کوشیده اند، حاصل مطالعات و تحقیقات خود را به صورت مکتوب در دسترس همگان قرار دهند و برای آیندگان به یادگار بگذارند، و حاصل این تحقیقات در جهان اسلام به جایی رسیده است که از حد اِحصاء بیرون است و کتابخانه های بزرگ در تمام دنیا مملو از این آثار می باشد. بر کسی پوشیده نیست که ترقی و تعالی یک جامعه آن زمان مقدور می گردد که از آثار گذشتگانش آگاه باشد و آنچه را از اَسلاف بر جای مانده است با بینش علمی و انتقادی مورد بررسی قرار دهد و از رهگذر اِحیاء و بررسی میراث گذشتگان در قلمرو نوشته ها و نُسَخ خطی از دیدگاههای دانشمندان پیشین آگاهی یابد. به همین منظور تصحیح آثار مخطوط گذشتگان و به زیور چاپ آراستن آنها اهمیت می یابد. یکی از آثار ارزشمندی که به صورت نسخه خطی باقی مانده است تفسیر گرانبهای «صفوه التفاسیر» است. نویسنده این اثر «سید عبدالله شُبّر» است که از علمای برجسته شیعه اِثنی عشری در قرن سیزدهم هجری قمری می باشد. وی به سال (1188ه ق) در نجف اشرف در خانواده ای علمی و مذهبی به دنیا آمد. ایشان از بزرگان مجتهدین و فقهای امامیه و ثقات محدّثین شیعه و عالمی عامل، عابد، زاهد، متّقی و دارای خصال حمیده و اوصاف پسندیده است. در ا کثر علوم اسلامی همچون: فقه، اصول، تفسیر، حدیث، تاریخ، اخلاق ، فلسفه وکلام؛ تألیفات نافع و بسیاری داشته و در عصر خود به «مجلسی ثانی» مشهور شد. از اساتیدی چون: سید محسن اعرجی (م 1227ق)، شیخ جعفر کاشف الغطاء (م 1228 ق)، اجازه اجتهاد دریافت کرد. نزدیک به هفتاد عنوان اثر از علامه شُبّر بر جای مانده است که از جمله آنها می توان به «مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار»، «جلاء العیون»، «جامع المعارف و الأحکام» و . . . اشاره کرد. علامه شُبّر دارای سه دوره تفسیر به نامهای صفوه التفاسیر (تفسیر کبیر)، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین (تفسیر وسیط) و تفسیر شُبّر (تفسیر وجیز) می باشد. تفسیر وسیط و وجیز این مولف تاکنون به چاپ رسیده است و در اختیار محققان قرار دارد. اما مصدر اصلی این دو تفسیر که به عنوان اولین تفسیر علامه شُبّر محسوب می شود، تفسیر کبیر ایشان است که هنوز به صورت دست نوشته باقی مانده و برای بسیاری از قرآن پژوهان نیز ناشناخته است. لذا در این رساله بر آن شدیم تا به تصحیح بخشی از این اثر گرانقدر بپردازیم.