چکیده : این تحقیق بر آن است که با بررسی عسل های طبیعی و عسل های پردازش شده برطبق استاندارد های بیان شده به تفاوت های موجود در بین این دو نوع عسل بپردازد. موضوع تحقیق پیش رو مقایسه ی فنی و اقتصادی عسل طبیعی با عسل پردازش شده (عسل حرارت دیده و فیلتر شده ) می باشد. جامعه ی آماری در این پژوهش 10 نمونه عسل های متفاوت تولید شده از مناطق مختلف جغرافیایی بود. این 10 نمونه عسل به 3 گروه عسل های طبیعی ، عسل های حرارت دیده و عسل های حرارت دیده و فیلتر شده تقسیم می شدند. در تحقیق حاضر از آمار استنباطی one way anova استفاده گردید تا مشخص شود اثر مداخله گرها ( حرارت دادن و فیلتر کردن ) به چه میزان بوده و کدام متغیرها معنی دارشده است هم چنین از آزمون تعقیبی lsd استفاده شد تا به تفاوت بین انواع عسل ها پرداخته شود . عسل طبیعی در چهار متغیر میزان رطوبت ، نسبت فروکتوز به گلوکز ، ساکارز ، میزان قند های احیاء کننده قبل از هیدرولیز از عسل حرارت دیده بهتر و عسل حرارت دیده از عسل حرارت دیده و فیلتر شده بهتر بود، هم چنین عسل های طبیعی دارای فعالیت های دیاستازی و فاقد هیدروکسی متیل فورفورال بودند ولی عسل های حرارت دیده به همراه عسل های حرارت دیده و فیلتر شده فاقد فعالیت های دیاستازی و دارای هیدروکسی متیل فورفورال بودند . مصرف عسل های طبیعی از نظر فنی ( روش تولید ) ، خواص موجود در آن و هزینه های اقتصادی از عسل پردازش شده مناسب تر بود در حالی که خریدار به خاطر بسته بندی های شیک و کم شدن عطر و طعم طبیعی موجود در عسل های پردازش شده با وجود صرف هزینه های بیشتر عسل پردازش شده را بهتر می پسندکه به همین علت، تولید کننده ها نیز عسل طبیعی خود را به عسل پردازش شده تبدیل می کنند چون ارزش افزوده بیشتری برای آن ها خواهد داشت.