مجموعه تاریخی و باستانی بیستون که از مواریث جهانی محسوب می شود سالهاست در اثر آسیب های اجتماعی، کالبدی و تاثیرات ناشی از جنگ تحمیلی آسیب دیده و یا در معرض آسیب است. میراث طبیعی و فرهنگی – تاریخی یک ذخیره مادی و معنوی است که داستان توسعه تاریخی (جامعه) را بازگو می کند.این میراث نقشی مهم در زندگی مدرن دارد و باید برای عموم به لحاظ عینی، فکری، ویا احساسی قابل دسترس باشد.برنامه های حفظ و نگهداری از ویژگی های طبیعی و جنبه های ناملموس، ظواهر فرهنگی امروزی و بافت کلی، باید شناخت و درک اهمیت میراث را به شیوه ای معقول برای جامعه میزبان و گردشگر آسان کند با توجه به این که تعامل بین ارزش های میراث و گردشگری تعاملی پویا و تغییر یابنده است این موضوع باعث می شود چنین مجموعه هایی محفوظ مانده و اثرات منفی و آسیب های بیشتر را بر میراث و مجموعه به حداقل برساند و در همین حال پاسخ گوی نیاز ها وخواسته های گردشگران باشد. در این رساله سعی برآن شده که با بررسی وضع موجود مجموعه و توصیف وضع فعلی آن به طراحی و ساماندهی مسیر گردشگری محوطه جهانی بیستون پرداخته شود.روش تحقیق در این رساله به صورت تحلیلی- تاریخی می باشد روش گردآوری اطلاعات میدانی – کتابخانه ای است.با توجه به قدمت محوطه تاریخی بیستون و ثبت آن در فهرست میراث جهانی و وجود جاذبه های طبیعی منحصر به فردش نیاز به سامان دهی این محوطه بیش از پیش احساس می شود. به گفته مدیر پایگاه بیستون پاسخگویی به نیازهای گردشگری، انجام فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی تنها با وجود یک ساماندهی منسجم و اصولی عملی خواهد بود که با توجه به وسعت، تعدد آثار و سطوح تاریخی آن به یک طراحی خلاقانه و در شان محوطه نیاز دارد. با بررسی وضع موجود محوطه کمبود خدمات گردشگری، رفاهی، تحقیقاتی و پژوهشی، مسیرهای حرکتی به تفکیک حرکتهای سواره، پیاده و امدادی با یک مسیر یابی صحیح، خوانا شدن ورودی محوطه، نبود امکانات خدماتی گردشگری لازم از جمله باجه های اطلاع رسانی، فروش بلیط و پارکینگ را از جمله نیازهای این مجموعه جهانی می باشنددر این رساله سعی برآن شده که با بررسی وضع موجود مجموعه و توصیف وضع فعلی آن به طراحی و ساماندهی مسیر گردشگری محوطه جهانی بیستون پرداخته شود.