خدمات اکوسیستم¬های طبیعی می توانند مزایای اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کنند. اگر چه این خدمات توسط جوامع بشری استفاده می¬شوند ولی به طور کامل شناخته نشده اند. ارزش¬گذاری اقتصادی آنها می تواند راه موثری برای فهم فواید چندگانه این قبیل خدمات باشند. در این پژوهش، ارزش اقتصادی کارکرد حفظ آب و خاک توسط پوشش¬گیاهی در اکوسیستم¬های طبیعی حوضه آبخیز سدگلپایگان استان اصفهان برآورد شده است. بدین منظور از روش scs برای کمی سازی کارکرد حفظ آب و از روش mpsiac برای کمی سازی کارکرد حفظ خاک استفاده گردیده است. برای نشان دادن نقش پوشش¬گیاهی در حفظ و نگهداری آب و خاک و جلوگیری از هدر رفتن آنها، سه سناریو برای منطقه تعریف گردید که شامل 1- پوشش¬گیاهی منطقه به طور کامل حذف شود، 2-پوشش¬گیاهی منطقه به میزان 10درصد افزایش یابد، 3-پوشش¬گیاهی منطقه به میزان 20درصد افزایش یابد و سپس با استفاده از دو مدل scs و mpsiac میزان تأثیر هر یک از سناریوها بر وضعیت رواناب و فرسایش و رسوب محدوده مورد مطالعه تعیین شد. نتایج نشان می دهند پوشش¬گیاهی باعث افزایش تلفات اولیه و کاهش شماره منحنی شده و در وضع موجود توانسته است 13/13میلیون متر مکعب آب و 96/67483 مترمکعب خاک را حفظ کند. همچنین در سناریو 2 و 3 پوشش¬گیاهی 24/5 و 70/9 میلیون مترمکعب آب و 84/34814 و 76/65700 مترمکعب خاک را حفظ و از هدر رفت آن جلوگیری خواهد کرد. به منظور برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفظ آب و خاک از رویکرد هزینه جایگزینی استفاده شده و هزینه¬های لازم برای نگهداری آب و خاک و جلوگیری از هدر رفت آنها براساس هزینه¬های احداث سازه¬های مصنوعی در منطقه محاسبه گردیده است، که در اینجا هزینه احداث سد خاکی برای حفظ آب و سد گابیونی برای به تله اندازی رسوبات در زیر حوضه قرقن (یکی از زیر حوضه¬های سدگلپایگان) مربوط به سال 1378 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج ارزش¬گذاری نشان می دهد هر هکتار از اراضی محدوده مطالعاتی در وضع موجود قادر است سالانه 43/123 مترمکعب آب و 63/0 مترمکعب خاک به ارزش 35000 و 18000ریال در خود نگه داشته و از هدر رفت آن جلوگیری نماید، لذا هر هکتار از اراضی منطقه ارزشی معادل 4320050 و 12/11419 ریال از حیث نگهداشت آب و کنترل فرسایش خاک خواهد داشت. همچنین در سناریو2 و3 هر هکتار از اراضی منطقه قادر خواهد بود سالانه 31/49 و 23/91 مترمکعب آب و32/0و 61/0 مترمکعب خاک را در خود نگه دارد. بنابراین هر هکتار از اراضی از حیث نگهداشت آب ارزشی برابر با 1726002 و 3193142 ریال و از حیث کنترل فرسایش ارزشی برابر با 10/5891 و 38/11117 ریال خواهد داشت. نتایج بدست آمده گویای اهمیت و نقش قابل توجه اکوسیستم¬های مرتعی در حفظ آب و خاک بوده و می¬تواند در برنامه¬ریزی¬های عملیات اصلاحی و کنترل روند تخریب اراضی به کار گرفته شود

با توجه به بروز خشکسالی های متعدد در استان اصفهان، هدف مطالعه حاضر آشکارسازی اثر خشکسالی¬های 4 دهه اخیر بر تغییرات پوشش گیاهی منطقه مطالعاتی با مساحتی حدود 905 هزار هکتار در بخش غربی این استان با استفاده از یک روش تلفیقی مشتمل بر دو شاخص سنجش از دور و اقلیمی بوده است. برای این کار از شاخص اقلیمی بارش استاندارد شده¬ (spi) به دلیل اعتبار بالا و کاربرد وسیع و همچنین از تصاویر ماهواره ای سری زمانی لندست شامل mss سال¬های 1973 و 1976، tm سال¬های 1985، 1992، 1998 و 2009، etm+ سال¬های 2000 و 2006 و یک تصویر از لندست¬ 8 مربوط به سال 2013 که نماینده خوبی از سال¬های خشک، نرمال و مرطوب بودند استفاده و به کمک تکنیک تفریق تصاویر ¬شاخص گیاهی ndvi و طبقه¬بندی مجدد، میزان تغییرات پوشش گیاهی منطقه با درنظر گرفتن 8 بازه زمانی بر اساس تاریخ برداشت تصاویر ماهواره ای، آشکارسازی شد. در نهایت ارتباط شاخص¬های اقلیمی و سنجش از دوری مورد استفاده از طریق همبستگی فضایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج محاسبه شاخص spi در مقیاس-های 3، 6 و 12 ماهه منتهی به ماه اخذ تصاویر ماهواره ای، سال 2000 را به عنوان خشک¬ترین و سال 1992 را به عنوان مرطوب¬ترین سال در بین ایستگاه¬های موجود در منطقه معرفی کرد. همچنین نتایج آشکارسازی تغییرات حاکی از حداکثر افزایش پوشش گیاهی منطقه از سال 1973 تا سال 1998 بوده که در برابر 117893 هکتار افزایش، تنها 27305 هکتار کاهش در پوشش گیاهی منطقه به وجود آمده و حداکثر میزان کاهش پوشش گیاهی منطقه نیز حدفاصل سال های 1992 تا 2013 اتفاق افتاده که در این بازه، 99976 هکتار از پوشش گیاهی اراضی منطقه کاسته شده و در مقابل تنها 34817 هکتار پوشش جدید اضافه شده است. بررسی¬ها جهت تعیین مناطقی از هر شهرستان که بیش¬ترین تأثیر را از خشکسالی یک دوره زمانی پذیرفته¬اند نشان داد که تقریباً از سال 2000 به بعد، پوشش تمام سال¬ها تا سال 2013 کاهش شدیدی داشته و این وضعیت از سال 2009 تا 2013 به اوج خود رسیده است. این روند برای اکثر شهرستان¬های منطقه مانند اصفهان، تیران و¬ کرون و شاهین¬شهر صادق بوده است. همچنین نتایج این قسمت نشان داد در صورتی که بررسی تغییرات پوشش گیاهی در داخل و اطراف مناطق شهری مدنظر باشد، عامل جمعیت و توسعه شهرنشینی می¬تواند نقش پررنگ¬تری در تغییرات پوشش گیاهی آن نواحی به نسبت خشکسالی ایفا کند. نتایج همبستگی بین دو شاخص spi و ndvi نیز نشان داد که حداکثر ضریب همبستگی بین دو شاخص از 76/0 به 98/0 در شرایط حذف اراضی کشاورزی از مجموعه تصاویر رسیده و لذا در اراضی طبیعی نسبت به کل اراضی، نتایج همبستگی¬ها به مراتب مشخص¬تر شده و همچنین میزان همبستگی spi شش ماهه با شاخص ndvi به میزان کمی نسبت به سایر سری¬های زمانی، بالاتر بوده است.

امروزه سیل به عنوان یک عامل مخرب در جهان مطرح می باشد . به طوری که سالانه خسارات زیادی را به جوامع انسانی وارد می کند. بررسی شمار وقوع سیل در سالهای اخیر نشان می دهد، دیگر سیل نه یک مصیبت اتفاقی نادر، بلکه پدیده ای فزاینده است. هر چند سیلاب ها ، ناشی از بارندگی های رگباری وشدید هستند ولی آنچه موجب تشدید آنها شده است بهره برداری بی رویه انسان ، کاربری نادرست اراضی و استفاده نابخردانه از منابع موجود است. طبیعت با نظام پیچیده خود در سالیان طولانی بین عوامل جوی و محیطی تعادل برقرار کرده است. فشار جمعیت رو به رشد انسان و استفاده نامعقول، این تعادل را بر هم می زند به همین دلیل طبیعت با آهنگی سریع رو به تخریب گذاشته و برای خود انسان پیامدهای ویرانگری نظیر سیل را به بار می آورد. بنابراین برای شناخت پدیده سیل، علل و عوامل مؤثر و راه های پیشگیری از آن باید مطالعات لازم در حوزه های آبخیز صورت پذیرد یکی از بهترین راه هایی که می توان جلوی خسارات احتمالی ناشی از سیل را گرفت، اولویت بندی زیرحوزه های هیدرولوژیکی به لحاظ ایجاد سیل می باشد. این مطالعه بر روی حوزه سد جیرفت صورت گرفته است و به منظور شناسائی زیرحوزه های با پتانسیل بالای سیل خیزی از تکنیک gis و rs و مدل هیدرولوژیکیhec-hms استفاده شده است. به اینصورت که در ابتدا پس از استخراج نقشه بافت خاک منطقه در محیط gis، نقشه گروه های هیدرولوژیکی حوزه تهیه گردید و سپس با استفاده از تلفیق این نقشه با نقشه کاربری اراضی که از تصاویر ماهواره ای لندست و سنجنده +etm بدست آمد، نقشه وضعیت شماره منحنی حوزه استخراج شد. در مرحله بعد با استفاده از نقشه توپوگرافی رقومی 1:25000مدل ارتفاعی رقومی حوزه تهیه و زیرحوزه های هیدرولوژیکی با استفاده از برنامه هایhec-geohms و archydro استخراج شداند. در ادامه با استفاده از مدل هیدرولوژیکی hec-hms دبی های اوج هر زیر حوزه شبیه سازی گردیداند. در این راستا پارامتر های شماره منحنی، زمان تاخیر، مساحت و بارش به مدل وارد شداند و با استفاده از شاخص های سیلخیزی f% , f میزان پتانسیل سیلخیزی زیر حوزه ها برآورد شد. نتایج نشان می دهد که زیر حوزه های k4 وk6 در منطقه دارای بالاترین پتانسیل سیلخیزی هستند و همچنین نتایج نشان می دهد در حوزه سد جیرفت میزان سیلخیزی از پایین دست حوزه سد جیرفت به سمت بالا دست افزایش پیدا می کند و سرشاخه ها در افزایش دبی خروجی حوزه نقش به سزایی ایفا می کنند. جهت مدیریت این مناطق با توجه به نقشه کاربری اراضی حوزه در مناطقی که توده سنگی کاربری اصلی حوزه راتشکیل می دهد احداث سد های تاخیری بسیار موثر می باشد اما در بقیه موارد کارهای مدیریتی و بیولوژیکی جهت توسعه پایدار منطقه پیشنهاد می شود .