چکیده سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی با استفاده از فناوریهای پیشرفته و متنوع سعی در بهبود کیفیت یادگیری دارد. این پژوهش به "مقایسه مهارتهای خود تنظیمی ، تفکر انتقادی و تفکر خلاق دانشجویان برخوردار از آموزش ترکیبی و سنتی(حضوری) " پرداخته است. فرضیه مورد بررسی این پژوهش این بود که بین میزان مهارتهای خود تنظیمی، تفکر انتقادی و تفکر خلاق دانشجویان برخوردار از آموزش ترکیبی و آموزش سنتی(حضوری) تفاوت معناداری وجود دارد. روش پژوهش از نوع علی – مقایسه ای و جامعه آماری کلیه دانشجویان دختر رشته پرستاری بود که در مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 89-88 مشغول به تحصیل بودند(در دو بخش سنتی با54 نفر و ترکیبی با64نفر. در انتخاب افراد نمونه، سعی پژوهشگر بر این بود که ضمن حداکثر مشابهت افراد دو گروه ( از لحاظ جنسیت ، نوع درس و ترم تحصیلی) در گروه ترکیبی افرادی انتخاب شوند که نیمسال های تحصیلی بیشتری را با این روش گذرانده باشند که 56 نفر به عنوان نمونه آموزش ترکیبی و 48 نفر به عنوان نمونه آموزش سنتی(حضوری) انتخاب شدند. سه آزمون شامل 1) پرسشنامه راهبردهای یادگیری خود تنظیمی پتنریچ و دی گروت، 2) فرم bآزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا و3) فرمa (تصویری ) آزمون خلاقیت تورنس به عنوان ابزارهای تحقیق استفاده شدند. با توجه به تحلیل داده ها در مورد فرضیه ها نتایج زیر بدست آمد: ? بین دو گروه آموزش ترکیبی و سنتی(حضوری) در خرده مقیاسهای خود تنظیمی به استثنای اضطراب امتحان تفاوت معنی داری وجود ندارد. ? بین دو گروه آموزش ترکیبی و سنتی (حضوری) در خرده مقیاسهای تفکر انتقادی تفاوت معناداری وجود دارد. ? بین دو گروه آموزش ترکیبی و سنتی(حضوری) در خرده مقیاسهای تفکر خلاق نیز تفاوت معناداری وجود دارد، به عبارتی در هر چهار خرده مقیاس نمرات افراد گروه ترکیبی بالاتر از گروه آموزش سنتی(حضوری) می باشد.

زمینه و هدف: سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی با بکارگیری ابزارهای متنوع و فناوریهای پیشرفته سعی در بهبود کیفیت یادگیری دارد. در این پژوهش پس از طراحی و بکارگیری نظام آموزش الکترونیکی ترکیبی، میزان رضایتمندی و اثربخشی آن از دید دانشجویان و اساتید مورد بررسی قرار گرفته است. روش کار: این مطالعه با روش اقدام پژوهی با رویکرد مشارکتی، در سال88 -1387 انجام گرفته است. جمعیت هدف شامل تمامی اعضا هیئت علمی گروه های مختلف آموزشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند که ابتدا به طریق تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند تا نگرش آنان در مورد تدریس از طریق سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی، تعیین شود. همچنین نظر سنجی از تمامی دانشجویان پرستاری و مامایی در ارتباط با سیستم الکترونیکی ترکیبی انجام گرفت. پس از بستر سازی مناسب و طراحی سامانه و تدوین قوانین و مقررات مربوطه، مدرسینی که داوطلب شرکت در طرح بودند(17 نفر)در کارگاه های آموزشی شرکت نمودند و دروس خود را به شیوه الکترونیکی ترکیبی آماده و اجرا نمودند. در مجموع 22 درس (45 واحد درسی) از دروس مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی پرستاری و مامایی به شیوه الکترونیکی ترکیبی در نیمسال اول 88-1387 اجرا و در پایان ترم نظرات دانشجویان و مدرسین از این شیوه با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده ها با نرم افزار spss نگارش 16 و با استفاده از آزمون های توصیفی(فراوانی و درصد) و آزمونهای تحلیلی (آزمون مجذور کای و ویلکاکسون) مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: درصد پاسخ دهی اعضاء هیئت علمی به پرسشنامه 93/33 درصد (56نفر ) بود. در خصوص نگرش اعضاء هیئت علمی به تدریس از طریق سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی یافته ها نشان دادند که 66 درصد نمونه ها نگرش مثبت و 34 درصد نگرش کاملا مثبت داشته و هیچیکدام نگرش منفی نداشتند. هم چنین 41/1 درصد تمایل زیاد خود را جهت آماده نمودن دروس به شیوه الکترونیکی بیان نمودند و 5/87 درصد مایل بودند که در کارگاه های آموزشی تدوین محتوای الکترونیکی شرکت نمایند.آنالیز آماری تفاوت معنی داری بین آمادگی شرکت در کارگاه با نگرش مدرسین نسبت به تدریس به شیوه الکترونیکی ترکیبی نشان داد (p=0/012). از مجموع 181 دانشجویی که در این مطالعه به پرسشنامه پاسخ دادند(پاسخ دهی 82/2 درصد)، 67/4 درصد از اجرای برنامه ابراز رضایت کامل داشتند و 24/3 درصد از دانشجویان از آموزش به شیوه الکترونیکی ترکیبی ابراز نارضایتی نمودند. هم چنین رضایت دانشجویان از 4 محور (مسائل فنی و ساختاری، مسائل مربوط به یادگیرنده، مسائل مربوط به طرح درس و محتوا و مسائل مربوط به حمایت از یادگیرنده) مورد بررسی قرار گرفت. 88/2 درصد مدرسین نیز از بکارگیری این شیوه در تدریس ابراز رضایت کامل داشتند. هم دانشجویان و هم مدرسین استفاده از روش الکترونیکی ترکیبی را به روش رایج تدریس ترجیح می دادند(p=0.000) نتیجه گیری: با توجه به اینکه سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی با امکان انعطاف پذیری در یادگیری و با قابلیت بهره گیری از مزایای هر دو روش آموزش حضوری و الکترونیکی رضایت مدرسین و دانشجویان را در پی داشت پیشنهاد می گردد که به عنوان یک روش ارائه آموزش موثر در دانشگاههای کشور مورد توجه قرار گیرد. ضمن آنکه به جنبه های افزایش تعامل و روشهای ایجاد انگیزه در آموزش الکترونیکی ترکیبی توجه بیشتری گردد.