سرطان یکی از عمده دلایل مرگ و میر در سراسر جهان محسوب می شود. در سال 2008 مسبب مرگ 6/7 میلیون نفر شده است (حدود 13% کل دلایل مرگ و میر). از آنجا که درمان سرطان با روش های رایج با عوارض جانبی همراه است، تمایل زیادی به استفاده از ترکیبات ضد سرطانی گیاهان وجود دارد. در این تحقیق پس از جمع آوری، عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخسک و پوسته هسته تمر هندی استخراج گردید، اثر عصاره ها در هشت غلظت متفاوت به همراه داروی 5- فلورواوراسیل در غلظت ic50 جهت سه رده سلولی سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ و سلول فیبروبلاست بررسی شد. با استفاده از آزمون mtt اثر کشندگی عصاره ها مورد بررسی قرار گرفت. 8/13، 9/27 و 4/42 به ترتیب درصد زنده مانی سلول های سرطان پروستات، روده بزرگ و فیبروبلاست در حضور عصاره گیاه خارخسک و 8/24، 1/65 و 5/60 درصد زند مانی این سه رده در حضور عصاره گیاه تمر هندی به دست آمد. شاخص 50 درصد سمیت سلولی (ic 50) برای عصاره گیاه خارخسک جهت سه رده سلولی فوق به ترتیب 308، 7150 و µg/ml 8732 و برای عصاره تمر هندی 4608، 17002 و µg/ml 13797 محاسبه گردید. اثر عصاره ها بر میزان تکثیر سلولی با استفاده از ماده brdu بررسی شد. بالاترین اثر کاهنده سنتز dna سه رده سلولی مذکور در غلظت µg/ml -12000مشاهده گردید. طول موج جذب ناشی از حضور عصاره گیاه خارخسک در این غلظت جهت سلول سرطانی پروستات، روده بزرگ و سلول فیبروبلاست به ترتیب 097/0، 018/0 و nm 031/0 و در اثر عصاره تمر هندی 433/0، 135/0 و nm 381/0 اندازه گیری شد. میزان مرگ سلولی آپوپتوز در حضور عصاره گیاه خارخسک در سلول های سرطانی پروستات و روده بزرگ به ترتیب 74 و 46% و در اثر حضور عصاره تمر هندی به ترتیب 31 و 4% تعیین گردید. یافته ها حاکی از وجود اثر کشنده، ضد تکثیر سلولی و تحریک به آپوپتوز در عصاره گیاهان مذکور است. بر اساس نتایج به دست آمده سمیت عصاره ها برای سلول های فیبروبلاست نسبت به سلول های سرطانی مورد آزمایش کمتر بوده است. واژگان کلیدی: سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ، خارخسک، تمر هندی، اثر کشندگی، تکثیر سلولی آپوپتوز

از آن جا که غلظت ترکیبات موجود در گیاهانی که از نظر داروشناسی فعال هستند بسیار پایین می باشد، جهت استخراج این ترکیبات از مواد اولیه، نیاز به یک روش استخراج موثر و کارآمد می باشد. استخراج با استفاده از سیال فوق بحرانی دارای پارامترهای زیاد قابل کنترل جهت افزایش گزینش پذیری استخراج می باشد، از این رو یکی از بهترین روش های استخراج ترکیبات موجود در گیاهان محسوب می شود. در مقایسه با سایر روش های استخراجی، به مفدار کم تری از نمونه نیاز دارد و در زمان کوتاه تری استخراج صورت می گیرد. در این کار روش sfe جهت استخراج روغن موجود در کتان به کار گرفته شد. جهت بهینه سازی شرایط استخراج از طراحی مرکب مرکزی (ccd) پس از یک مرحله غربال گری استفاده شد. مدل استفاده شده، شرایط استخراج شامل فشار atm355، دما c? 35، زمان استخراج استاتیک min10، زمان استخراج دینامیک min70 و حجم اصلاح گر lµ 150را به عنوان شرایط بهینه پیش بینی کرد. تحت این شرایط بازده ی استخراج %16.10 به دست آمد. هم چنین روغن استخراج شده توسط gc/ms شناسایی شد. ترکیبات عمده ی این روغن شامل %97 اسیدهای چرب می باشد. بیش ترین درصد ترکیب مربوط به 8, 11-octadecadienoic acid که یک اسید چرب می باشد.

نظر به شیوع جهانی مقاومت های دارویی در طیف وسیعی از عوامل بیماریزا و نیز عوارض جانبی بعضی از داروهای ضدمیکروبی، امروزه تلاش محققان به جایگزین کردن اینگونه داروها با داروهای مشتق شده از مواد طبیعی بویژه داروهای گیاهی متمرکز شده است. هدف این پروژه تعیین اثر ضدباکتریایی عصاره قسمت های هوایی گیاه ephedra strobilacea و گلهای گیاه malva sylvestris و میوه گیاه rhus coriaria بر استافیلوکک اورئوس، استافیلوکک اپیدرمیدیس، انتروکک فاسیوم، انتروکک فکالیس، سودوموناس آئروژینوزا، کلبسیلا پنومونیه، سالمونلا تیفی، اشریشیا کلی، آسینتوباکتر، باسیلوس سرئوس می باشد. ابتدا عصاره گیاهان مورد نظر مطابق روشهای استاندارد تهیه و در شرایط محیطی مورد نیاز تا زمان آزمایش نگهداری شدند. سپس غلظت های متفاوتی ( 125 و 250 میلیگرم بر میلی لیتر ) از عصاره ها در دیسک های بلانک که به همین منظور تهیه شده بودند جایگزین شدند. هریک از گونه های باکتری بر پلیت های محتوی محیط مناسب کشت داده شده و دیسک های محتوی عصاره ها بر روی آنها جایگزین شدند. پس از پایان دوره گرمخانه گذاری قطر هاله عدم رشد در اطراف هر دیسک اندازه گیری شد. در غلظت 125 میلیگرم بر میلی لیتر، بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره آبی سماق در کشت استافیلوکوک اورئوس، استافیلوکوک اپیدرمیدیس، انتروکک فکالیس، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا، کلبسیلا، اشریشیا کلی و باسیلوس سرئوس بود که به ترتیب با اندازه های 20، 22.6، 13، 21.6، 17، 13، 23 و 22.3 میلیمتر تشکیل گردید. در دو باکتری آسینتوباکتر و انتروکک فاسیوم بیشترین قطر هاله عدم رشد به ترتیب عصاره الکلی سماق 16.3 و عصاره الکلی پنیرک 7.3 میلیمتر بود. در غلظت 250 میلیگرم بر میلی لیتر، بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره آبی سماق در کشت استافیلوکوک اورئوس، استافیلوکوک اپیدرمیدیس، انتروکک فکالیس، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا، کلبسیلا، اشریشیا کلی، آسینتوباکتر و باسیلوس سرئوس بود که به ترتیب با اندازه های 22، 25.3، 17.3، 22.3، 19، 16.3، 33، 22.6 و 27 میلیمتر تشکیل گردید در حالی که برای باکتری انتروکک فاسیوم، بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره الکلی پنیرک (7.6 میلیمتر) بود.

خلاصه فارسی نظر به شیوع جهانی مقاومت های دارویی در میان عوامل بیماریزا و نیز عوارض جانبی بعضی از داروهای ضدمیکروبی، امروزه تلاش محققان بر جایگزین کردن اینگونه داروها با داروهای مشتق شده از مواد طبیعی بویژه داروهای گیاهی متمرکز شده است. در این پروژه اثر ضدباکتریایی عصاره قسمت های هوایی tamarixhispidaو گلهایcarthamustinctorius l. وبرگ های ziziphusspina_chiristiبر استافیلوکک اورئوس، استافیلوکک اپیدرمیدیس، انتروکک فاسیوم، انتروکک فکالیس، سودوموناس آئروژنیوزا، کلبسیلا پنومونیه، سالمونلا تیفی، اشریشیا کلی، آسینتوباکتر، باسیلوس سرئوس بررسی گردید. ابتدا عصاره گیاهان مورد نظر مطابق روشهای استاندارد تهیه و در شرایط محیطی استاندارد تا زمان آزمایش نگهداری شدند. جهت تعیین حساسیت میکروبی، ابتدا غلظت های متفاوتی (125 و 250 میلیگرم بر میلی لیتر) از عصاره ها در دیسک های آنتی بیوتیک خالی (بلانک) جایگزین شدند. در ادامه هریک از سوش های مورد نظر بر روی محیط مناسب کشت داده و دیسک های محتوی عصاره بر روی آنها قرار داده شدند. پس از پایان گرمخانه گذاری، قطر هاله عدم رشد در اطراف هر دیسک اندازه گیری و میانگین سه بار آزمایش بعنوان نتیجه نهایی گزارش گردید. در غلظت 125 میلیگرم بر میلی لیتر در اطراف دیسک محتوی عصاره الکلی گز در کشت استافیلوکک اورئوس، انتروکک فاسیوم، سودوموناس آئروژنیوزا، کلبسیلا پنومونیه، وآسینتوباکتر، هاله عدم رشد به ترتیب با اندازه های10 و 3/10 و 8/13 و 8/10و 5/12 میلی متر تشکیل گردید. از طرفی قطر هاله ی عدم رشد سالمونلا تیفی، اشریشیا کلی، باسیلوس سرئوس در اطراف دیسک های محتوی سدر آبی به ترتیب 11و 5/11 و 3/13 میلی متر بود. از طرفی قطر هاله ی عدم رشد انتروکک فکالیس در اطراف دیسک های محتوی گز آبی 3/11 میلی متر بود. در غلظت 250 میلیگرم بر میلی لیتر در اطراف دیسک محتوی عصاره گز الکلی در کشت استافیلوکک اورئوس، استافیلوکک اپیدرمیدیس، انتروکک فاسیوم، انتروکک فکالیس، کلبسیلا پنومونیـه، سالمونلا تیفـی، آسینتوباکتـر، باسیلوس سرئوس هاله عدم رشد به ترتیب با اندازه های 3/15، 3/10، 5/11، 3/14، 15، 6/12، 14و 8/18میلی متر تشکیل گردید. در مورد عصاره ی سدر آبی در پلیت های محتوی اشرشیاکلی و سودوموناس آئروژینوزا به ترتیب 5/12 و22 میلی متر بود. ?

شقاقل ایرانی گیاهی است علفی و پایا با نام علمی polygonatum orientale desf. که از تیره ی مارچوبه (asparagaceae) می باشد. نام اصلی این گیاه ، مهرسلیمان یا کثیرالرکب است که در حدود 30 گونه ی مختلف دارد و بومی جنگل های شمال ایران است. از ریشه های این گیاه در شمال ایران مربا تهیه می شود و از مواد غذایی مطبوع است. این گیاه دارای گونه های متعددی است که یک گونه آن که کمتر مورد تحقیق قرار گرفته است به نام شقاقل ایرانی است . گیاه شقاقل و ریشه های آن برای شناسایی علمی و بررسی های آزمایشگاهی از دو منطقه شمال ایران ( رامسر و آمل ) جمع آوری شد. تحقیقات مورد نظر شامل دو بخش است، قسمتی مربوط به خرده نگاری و گیاهشناسی برای تهیه ی مونوگراف این گیاه که تاکنون انجام نشده است و قسمت دوم تهیه ی عصاره های مختلف و آزمایشات آنتی اکسیدانی. در طب گیاهی تمام بخش ها، اندام ها و ترکیبات موجود در گیاه دارای اهمیت خاصی می باشند بنابراین خرده نگاری و مطالعات فارماکوگنوزی جهت شناسایی ویژگی های ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک گیاهان می تواند در شناسایی خواص آن ها نقش بسزایی داشته باشد. به علت ارتباط گونه های فعال اکسیژن با پیری، سرطان و بسیاری از بیماری‎های دیگر علاقه به بررسی آنتی‎اکسیدان‎ها رشد چشمگیری داشته است.با توجه به این‎که آنتی‎اکسیدان‎های سنتیک مانند bht می‎توانند کار سینوژن و هم چنین هپاتوتوکسیک باشند، وجود خاصیت آنتی اکسیدانی در مواد طبیعی مانند گیاهان از اهمیت خاصی برخوردار است. تحقیقات وسیعی که بر روی گیاهان با خواص آنتی اکسیدان صورت گرفته حاکی از آن است که شقاقل از اثرات بسیار قوی برخوردار است و با توجه به اینکه در مورد گونه ی ایرانی تحقیق زیادی صورت نگرفته ، مورد نظر این پایان نامه بدین منظورقرار گرفته است. ریزوم های گیاه پس از جمع آوری خشک گردیده و پس از آسیاب کردن، پودر حاصل با اتانول 96% به روش پرکولاسیون عصاره گیری گردید و خاصیت آنتی اکسیدانی با روش dpph مورد ارزیابی قرار گرفت. در این روش اثر مهاری غلظت های مختلف هر یک از عصاره ها و bht ( به عنوان یک ماده آنتی اکسیدان استاندارد) بر روی رادیکال dpph اندازه گیری گردید و سپس از روی معادله های حاصل ic50 برای عصاره محاسبه گردید که نتایج در ادامه ذکر می گردند.

مقدمه: در دو دهه اخیر، با توجه به گسترش روزافزون مقاومت دارویی در میکروب های بیماری زا و همچنین گزارش عوارض جانبی خطرناک بعضی از آنتی بیوتیک ها تحقیقات گسترده ای روی گیاهان به منظور کشف مواد ضد میکروبی جدید انجام گرفته است. مواد و روش ها: سر شاخه های هوایی گیاه gailonia aucheri در خرداد ماه 1391 از بندرعباس جمع آ وری گردید و به دور از نور مستقیم خورشید خشک و توسط آسیاب پودر شد. عصاره گیری اولیه در پرکولاتور و با متانول انجام شد و پس از یک هفته، عصاره به دست آمده تخلیه و تغلیظ شد و وزن عصاره حاصل برای هر کدام از عصاره ها با حلال های اتردوپترول، اتیل استات، متانول و آّب تعیین شد. اثر ضد میکروبی عصاره های به دست آمده علیه باکتری های گرم مثبت و منفی شامل: استافیلوکوک اورئوسatcc:6538 ، اشریشیاکلی atcc:8739، پسودوموناس آئروژینوزاatcc:9027 ، سالمونلاتایفی atcc:1622 و مخمر کاندیداآلبیکنس atcc:1023 با تعیین mic حداقل غلظت مهاری به روش micro dilution مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی فیتوشیمیایی اولیه روی عصاره تام متانولی نیز انجام شد. از تست mayer برای تعیین آلکالوئید، تست shinoda برای فلاونوئید، تست کف برای ساپونین، تست محلول فریک کلریدر برای تانن و تست borntrager برای آنتراکینون استفاده شد. نتایج: هیچ هاله عدم رشدی از عصاره تام متانولی و فراکسیون های آن در تست حفر چاهک مشاهده نشد. mg/ml 05/11± 33/23 mic= و mg/ml 3453/0± 7324/0 mic= برای عصاره تام متانولی این گیاه به ترتیب علیه استافیلوکوک اورئوس و کاندیدا آلبیکنس به دست آمد. حداقل غلظت مهاری فراکسیون اتردوپترولی این گیاه علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml0/0 ± 125 و برای فراکسیون اتیل استات، mg/ml 031/0± 092/0 علیه استافیلوکوک اورئوس و mg/ml 0183/0± 0481/0 علیه کاندیدا آلبیکنس تعیین شد. mic فراکسیون متانولی علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml 031/0± 092/0 و علیه کاندیداآلبیکنس mg/ml 38/1± 9297/2 به دست آمده است. حداقل غلظت مهاری فراکسیون آبی علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml 05/11±33/23 و علیه کاندیدا آلبیکنس mg/ml 17/0± 3662/0 تعیین شد. عصاره تام و فراکسیون های دیگر این گیاه علیه دیگر سوش های باکتریایی اثر قابل توجهی نداشتند. ساپونین در گیاه کارتوس وجود داشت. فلاونوئید، تانن، آلکالوئید و آنتراکینون در گیاه کارتوس وجود نداشت. نتیجه گیری: از آنجایی که اثر عصاره تام متانولی و سایر فراکسیون های gailonia aucheri بر علیه استافیلوکوک اورئوس و کاندیدا آلبیکنس نسبت به سایر باکتری های بررسی شده بسیار قابل توجه بود، انجام سایر آزمایش های تکمیلی invivo و invitro در مطالعات آتی پیشنهاد می گردد تا در صورت تائید به عنوان روشی آلترناتیو در درمان بیماری های ناشی از این عوامل استفاده شود.

از روش استخراج با سیال فوق بحرانی (sfe) برای استخراج روغن های مورینگا پرگرینا استفاده گردیده است. پارامترهای آزمایشی موثر در روش sfe مثل فشار، دما، حجم اصلاحگر، زمان استخراج استاتیک و دینامیک با استفاده از یک طراحی مختلط مرکزی (ccd) بعد از طرح فاکتوریال جزئی 2n-1 بهینه شدند. ترکیبات شیمیایی استخراج شده با روش sfe با استفاده از gc – ms تشخیص و اندازه گیری شدند. روغن های گیاهان ساختار پیچیده ای دارند که شامل چند جزء تا چند صد جزء می باشند. ترکیبات تشکیل دهنده عمده، اسانس ها شامل دو گروه مستقل، ترپن ها و ترپنوئیدها و گروه دیگر، متشکل از اجزای آروماتیک و آلیفاتیک با جرم مولکولی پایین می باشند. ترکیبات اصلی روغن استخراج شده با روش sfe در شرایط بهینه شامل اولئیک اسید (6/28%) ، لینولئیک اسید (83/29%) و بهنیک اسید (59/45%) هستند.

در این پروژه اثر ضد میکروبی عصاره تام و فراکسیون های اتردوپترولی، متانولی، اتیل استاتی، کلروفرمی و آبی حاصل از بخش های هوایی گیاه fortuynia garcinii بر استافیلوکوک اورئوس، اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، باسیلوس سرئوس بررسی گردید. نمونه گیاه از استان هرمزگان جمع آوری شد و پس از حمل به آزمایشگاه شناسایی و تأیید عملی برای عصاره گیری آماده گردید. عصاره تام متانولی و فراکسیون های اتردوپترولی، متانولی، کلروفرمی و آبی گیاه به روش ماسراسیون تهیه شدند. عصاره و فراکسیون های تهیه شده تا زمان آزمایش در شرایط استاندارد نگهداری شدند. از کشت ?? ساعته سویه های باکتریایی جهت انجام آزمایشات تعیین اثر مطابق متد استاندارد انتشار در آگار استفاده شد. بیشترین فعالیت ضد میکروبی (میانگین قطر هاله عدم رشد ?? میلی متر) مربوط به عصاره آبی بر استافیلوکوک اورئوس و اشرشیاکلی به ترتیب در رقت های 1000 میلی گرم بر میلی لیتر و 125 میلی گرم بر میلی لیتر بود. قطر هاله عدم رشد در عصاره تام (???? ملی گرم بر میلی لیتر) ? میلی متر بود. فراکسیون های کلروفرمی متانولی و اتردوپترولی فعالیت قابل ملاحظه ای بر ضد هیچکدام از سویه های مورد آزمایش نشان ندادند.

گسترش مقاومت های دارویی در میان عوامل عفونی و همچنین عوارض جانبی داروهای شیمیایی باعث تلاش بیش از پیش پژوهشگران برای یافتن داروهای جایگزین شده است. در این میان تحقیق و شناسایی خواص دارویی گیاهان گوناگون جایگاه منحصر به فردی دارد. هدف پروژه حاضر بررسی آثار ضد میکروبی عصاره تام و فراکسیون های کلروفرمی، اتیل استاتی، متانولی و آبی حاصل از گل های نسترن زرد ایرانی (rosa foetida) علیه p. aeruginosa و ایزوله های بالینی این باکتری بود.

حدود یک قرن از کشف آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین می گذرد. امروزه آنتی بیوتیک ها موثرترین سلاح موجود در دست بشر برای مبارزه با بیشتر بیماری های عفونی به حساب می آیند. در عین حال، گسترش روز افزون مقاومت های دارویی در میان عوامل پاتوژن به یکی از جدی ترین معضلات بهداشتی تبدیل شده است. دانشمندان به عنوان جزئی از راه حل این مشکل بر داروهای جایگزین در میان داروهای گیاهی تمرکز کرده اند. در این پژوهش هدف اثر ضد میکروبی گیاه چوچاق (eryngium caucasicum traut v.) بر استافیلوکوک اورئوس آزمایش شده است.

در پروژه ی حاضر اثرات ضد قارچی عصاره تام و فراکسیون های اتردوپترولی، کلروفرمی، اتیل استاتی وآبی برگ های گیاه prosopis cineraria علیه سوش های آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس فومیگاتوس، کاندیدا آلبیکنز، کاندیدا کروزئی، تریکوفایتون روبروم، میکروسپوروم کانیس و میکروسپوروم جیپسئوم بررسی شده است. فراکسیون اتیل استاتی در غلظت های 8000، 4000، 2000 میکروگرم در دیسک با میانگین قطر هاله عدم رشد به ترتیب 5/24، 8/22، 8/21 میلی متر بیشترین اثر ضد قارچی را علیه تریکوفایتون روبروم نشان داده اند که در مقایسه با اثر کتوکونازول 5/30 میلی متر قابل توجه است. از طرف دیگر فراکسیون اتیل استاتی در غلظت 40000 میکروگرم در چاهک بر روی کاندیدا آلبیکنس مورد آزمایش اثر خوبی، 30 میلی متر نشان داده اند. همچنین نتایج مثبتی از اثر آگونیستی کتوکونازول با فراکسیون اتیل استاتی و کلروفرمی بر سوش های تریکوفایتون روبروم و کاندیدا آلبیکنس به دست آمد.

با توجه به قدمت گیاه مریم نخودی یا کلپوره و استفاده گسترده آن در طب سنتی و شرایط اقلیمی و اکولوژی خاص موجود در ایران که باعث تنوع گیاه شده ، این پایان نامه برآنست تا با این کار گیاه مورد نظر را بیشتر مورد بررسی قرار دهد.لذا در این پایان نامه اهداف زیر بررسی می شود: 1-مطالعات گیاهشناسی.2-شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس توسط ‏‎gc-ms‎‏.