در این پژوهش اثر مغناطیسی کردن محلول نیترات و دانه بندی سنگ معدنی پومیس بر جذب (کاهش) نیترات از زه آب کشاورزی بررسی شد. بدین منظور محلول نیتراته با غلظت یک گرم در لیتر در نظر گرفته شد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه شیمی تجزیه دانشگاه علوم پایه زنجان در سال 1392 اجرا شد. عامل های آزمایش عبارت بودند از محلول نیترات عبور یافته و عدم عبوری از میدان مغناطیس و سنگ معدنی پومیس به عنوان جاذب نیترات با اندازه دانه های یک سانتی متر، پنج سانتی متر و لایه بندی پومیس با اندازه دانه های بین یک تا پنج سانتی متر. آزمایش به مدت 45 روز در ظروف پلاستیکی شفاف با حجم حداقل 3 لیتر انجام گرفت. جهت ایجاد میدان مغناطیسی از دو عدد مغناطیس ثابت با شدت 1/0 تسلا که دور لوله پلی اتیلن 16 میلی متر نصب شده بود استفاده گردید. در روزهای 1، 2، 3، 5، 10، 15، 20، 30 و 45 پس از شروع آزمایش نمونه برداری صورت گرفت. نتایج نشان داد تأثیر تیمارهای اندازه پومیس، عبور و عدم عبور از میدان مغناطیسی (نوع آب) و روز و هم چنین تأثیر متقابل روز در اندازه پومیس و میدان مغناطیسی در روز در جذب نیترات از محلول در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. اما تأثیر متقابل میدان مغناطیسی در اندازه پومیس و میدان مغناطیسی در روز در اندازه پومیس اثر معنی داری بر جذب نیترات از محلول نداشت. بر اساس نتایج، کاهش ذرات پومیس از اندازه پنج سانتی متر به یک سانتی متر موجب افزایش جذب نیترات از 19/0 گرم در لیتر به 36/0 گرم در لیتر شد. میانگین نیترات جذب شده در محلول نیترات مغناطیسی نسبت به محلول غیرمغناطیسی 04/0 گرم در لیتر بیش تر بود. روند تغییرات میزان جذب نیترات از محلول در روزهای مختلف اندازه گیری، افزایشی معنی دار بود. بیش ترین جذب مشاهده شده در طول 45 روز آزمایش، در روز 30 و به اندازه 58/0 گرم در لیتر بود. بیش ترین جذب در تیمار پومیس با اندازه یک سانتی متر و در روز 20 از شروع آزمایش به میزان 97درصد مشاهده شد. بیش ترین مقدار جذب نیترات در تیمار پومیس لایه ّبندی شده با اندازه یک تا پنج سانتی متر در روز 30 به اندازه 71/0 گرم در لیتر و در تیمار پومیس با اندازه پنج سانتی متر نیز در همان روز و به اندازه 63/0 گرم در لیتر مشاهده شد. بیش ترین جذب نیترات در روز 30 و به میزان 59/0 گرم در لیتر در تیمار مغناطیسی و 58/0 گرم در لیتر در تیمار غیرمغناطیسی بود.