هو الأوّل و الآخر سنخ و روش شناسی مکاتب تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی به اهتمام:رضا دادگر چکیده معمولا پیدایش هر دانشی در گذر زمان و با تلاش های انسان های دانش دوست و دانشورز، در راستای رفع نیازهای بشری شکل می گیرد؛ یکی از دانش های مورد نیاز و ضروری انسان، دانش طبّ است که گزارش تطوّرات آن، در قالب آثاری با عنوان «تاریخ نگاری طبّ» قرار می گیرد، در این میان در تمدّن اسلامی این دانش، از اهمیّت مضاعفی برخوردار بوده و نویسندگان زیادی به تاریخ نگاری طبّ پرداخته اند؛ این پژوهش که به روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است؛ برای بهینه سازی هر چه بیشتر آگاهی های امروزی از سیر تحوّلات این دانش به «سنخ و روش شناسی مکاتب تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی» پرداخته است؛ این پژوهش نشان می دهد که این موضوع در نگاشته های متفاوت و متنوّعی مورد توجّه نویسندگان بوده و از نظر سنخ و روش در سنخ ها و مکاتب متعدّدی قابل طبقه بندی است؛ از آن جمله می توان به چهار مکتب «ایرانی»، «عراقی»، «اندلسی» و «مصری و شامی» و دو سنخ تاریخ نگاری های طبیبان تاریخ نگار و تاریخ نگاران طبیب اشاره کرد که عامل های شکل گیری، سنخ ها و روش های هر یک از این مکاتب، ویژگی ها و مولّفه های گوناگونی به هر کدام بخشیده است. آگاهی از سنخ ها و روش های این مکاتب می تواند در بهینه سازی، پویایی و رشد تاریخ نگاری این شاخه از دانش بسیار موثّر باشد. واژگان کلیدی: سنخ شناسی تاریخ نگاری طبّ، روش شناسی تاریخ نگاری طبّ، مکاتب تاریخ نگاری طبّ، تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی، تاریخ علوم پزشکی، تمدّن اسلامی