نام پژوهشگر: لیلا خاکی‌پور

سهم مرتع در درآمد خانوارهای روستایی و عشایری (مطالعه موردی: حوضه های آبخیز کوهدشت و همیان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1388
  لیلا خاکی پور   حسین بارانی

به منظور بررسی اثرات بهره برداری از مراتع و بازتاب آن در اقتصاد و درآمد بهره برداران مطالعه حاضر در دو حوضه ی آبخیز کوهدشت و همیان شهرستان کوهدشت در جنوب غرب استان لرستان صورت پذیرفت. با توجه به این امر که، بهره برداران عمده ی مراتع به دو دسته ی روستایی و عشایری تقسیم می شوند. لذا؛ حوضه ی آبخیز کوهدشت به منظور بررسی جامعه روستایی و حوضه ی آبخیز همیان جهت مطالعه ی جامعه ی عشایری بهره بردار از این منابع منظور گردیدند. در این تحقیق پس از تهیه ی پرسش نامه های متناسب با مناطق مورد مطالعه، جامعه بهره برداران در دو حوضه با استفاده از اطلاعات کسب شده از منابع طبیعی و امور عشایری استان مشخص شد. سپس حجم نمونه ی مورد نیاز در هر جامعه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. در مرحله ی بعد پرسش نامه ها به روش تصادفی در سطح دو حوضه تکمیل شدند. داده های استخراج شده از پرسش نامه ها در نرم افزار excel پردازش و به وسیله ی نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بررسی اقتصاد خانوارهای روستایی و عشایری حوضه های مورد مطالعه کلیه ی منابع درآمدی این بهره برداران و سهم هر یک از مولفه های درآمدی در درآمد کل خانوار و درآمد سرانه آن ها تعیین شده و مطالعه گردید. هم چنین، مولفه های هزینه ای خانوارها و سهم هریک از این مولفه ها در هزینه کل خانوار، مدت زمان بهره برداری از مراتع هر حوضه و نیز میزان وابستگی دام هر یک از جوامع مورد مطالعه به علوفه ی مرتع بررسی گردید.در این مطالعه اقتصاد مرتع به عنوان منبع اصلی تأمین علوفه ی دام این حوضه ها و نیز بهره برداری از گیاهان خوراکی آن در این مناطق مطالعه شده و سهم درآمدهای حاصل از مرتع در درآمد دامداری و درآمد کل خانوارهای بهره بردار روستایی و عشایر تعیین و بررسی شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و نیز بررسی فرضیات و یافته های تحقیق نشان داد، سهم مرتع در درآمد خانوار بهره بردار روستایی (حوضه آبخیز کوهدشت) نزدیک به 15 درصد درآمد کل بوده و برای خانوار بهره بردار عشایری (حوضه آبخیز همیان) حدود 60 درصد از درآمد کل را تشکیل می دهد.