نام پژوهشگر: نرگس نیکخواه قمصری

بازنمایی گفتمان حجاب در سبک معماری خانه های تاریخی کاشان دوره قاجاریه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده علوم انسانی 1393
  مرضیه بهرامی برومند   محسن نیازی

معنای خانه و روابط درون آن ایستا نبوده و همواره متاثر از تغییرات جامعه و در پیوند با پویایی¬های محیط، فرهنگ و حتی موقعیت زیست¬شناختی سکنه، شرایط اقلیمی، توپوگرافی و منطقه¬ای به عنوان متنی اجتماعی – فرهنگی برساخته می¬شود که روابط اجتماعی و خصوصی میان گروه¬های مختلف اجتماعی، اقتصادی و مراتب آنها در حیات خانوادگی و اجتماعی هر دوره تاریخی را مشخص می¬کند. بر این اساس، جنسیتی و نیز رده¬بندی و سلسله خانه در تعاملی وثیق با مناسبات میان اعضای خانواده که در پرتو نظام کلان فرهنگی جامعه تعین می¬یابد، هم ساخته شده و هم بواسطه نحوه خاص ناحیه¬بندی فضایی مکانی در ساخت روابط وهویت جنسیتی مشارکت می¬کند. اما از آنجا که سبک معماری در هر دوره ساختار فیزیکی خانه را به شکلی متفاوت تاسیس نموده و امکانات متفاوتی برای مشارکت زن و مرد به عنوان ارکان اصلی مناسبات خانوادگی فراهم می¬نماید پژوهش حاضر با تمرکز بر ویژگی¬های خاص سبک معماری خانه-های تاریخی کاشان در پی آنست تا چگونگی بازنمایی مناسبات جنسیتی و گفتمان حجاب مندرج در گفتمان اجتماعی – فرهنگی مسلط جامعه را در این سبک معماری بازجوید. اما از آنجا که تسلط ساخت¬های معنایی در هر دوره تاریخی نه به واسطه حقیقت آن بلکه به دلیل برتری مکانیزمهای اعمال قدرت و بهنجارسازی و نظارتی آن میسر می شود، بازخوانی هر متنی اعم از گفتاری، نوشتاری و حتی سبک معماری در هر دوره تاریخی نه تنها کشف روابط قدرت مندرج در آن و چگونگی برساخته شدن سوژه های زنانه /مردانه را ممکن می-سازد بلکه منازعه¬ای دائمی درون مراجع رسمی قدرت را آشکار می¬کند که ساختارهای تعین بخش زنانه/مردانه بودن را تقویت یا تضعیف می¬نماید؛ ساختارهایی که توسط نهادهای آموزشی و رسانه¬ها در سطح جامعه انتشار می¬یابند و در پرتو تکنولوژی¬های قدرت و شیوه-های اعمال کنترل و نظارت آنها تکرار یا فراموش می¬شود. به بیان دیگر شبکه در هم تنیده باورها، اعتقادات و ارزشهای مرتبط با جنسیت و تفکیک وظایف، انتظارات و قواعد زیست اجتماعی و فردی هریک از دو جنس، نظامی معرفتی را موجودیت می¬بخشد که در همه سطوح و لایه¬های حیات بشری از جمله خانه و محل سکونت وی جریان داشته و متناسب با آن، نوعی نظام مرزبندی و تقسیم¬بندی را بر ساکنان خانه اعمال نموده و قلمرو بودن آنها را در طول زمان به عنوان سوژه¬های جنسیتی تثبیت می¬کند. به هر حال پیش از شرح ویژگی-های سبک معماری دوره قاجاریه به عنوان متنی تاریخی و قابل بازخوانی و بستری برای خلق و بازآفرینی مداوم نظام معنایی دوگانه ساز زنانه /مردانه تاملی هر چند مختصر درباب امکانات مفهومی و تحلیلی بازنمایی ضروری می نماید . به این منظور در ادامه پس از تامل نظری هر چند اجمالی در مفهوم جنسیت و برشمردن امکانات مفهومی و تحلیلی روش تحلیل گفتمان به معرفی ساختارهای سازنده گفتمان در دوره قاجاریه و تشریح سبک معماری سنتی خانه¬های تاریخی کاشان پرداخته تا از قِبل آن چگونگی برساخته شدن هویت جنسیتی در مبحث نتیجه گیری مورد مداقه قرار گیرد .

گفتمان جنسیت در سرمایه کلامی امام خامنه ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده علوم انسانی 1393
  طاهره همت چقایی   مهران سهراب زاده

این پژوهش با هدف تحلیل گفتمان جنسیت در سرمایه کلامی امام خامنه ای مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که امام خامنه ای مهمترین تدوین گر گفتمان انقلاب اسلامی در عصر حاضر هستند و آراء ایشان در نظم معنایی موجود در جامعه سهم به سزایی دارد به تحلیل گفتمانی جنسیت از منظر ایشان پرداخته شده است. آراء رهبری در رابطه با جنسیت از سخنرانی های ایشان در دیدارهایشان با بانوان، بانوان نخبه،سخنرانی در روز میلاد حضرت زهرا س و سخنان ایشان در جلسات راهبردی با موضوع زن و خانواده انتخاب شده است. ابزار پژوهش حاضر استراتژی های رویکرد تاریخی گفتمانی روث وداک بوده است. یافته های تحلیل تاریخی گفتمانی نشان داد که در سرمایه کلامی امام خامنه ای دو نظم معنایی اسلام و غرب را متضاد و در مقابل یکدیگر می توان مشاهده نمود. ایشان شخصیت زن مسلمان را در تقابل با شخصیت زن غربی و زن در خانواده اسلامی را در تقابل با زن در خانواده غربی و زن در جامعه اسلامی را در تقابل با زن در جامعه غربی می دانند.زن مسلمان در کلام رهبر معظم انقلاب پیامی را برای زنان سراسر جهان دارد که می تواند با این پیام به تمامی مسائل و معضلات جنسیت در دنیا پاسخ گفت.