نام پژوهشگر: طاهره هاشمی بقا

تحلیل محتوای کتابهای درسی عمومی دوره متوسطه براساس میزان توجه به مباحث آموزش جهانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده علوم انسانی و تربیت بدنی 1389
  طاهره هاشمی بقا   سید محمد رضا امام جمعه

هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های عمومی دوره متوسطه بر اساس میزان توجه به مسائل و مباحث جهانی است. این مباحث به دلیل تغییرات سریع در عرصه های گوناگون اجتماعی در جهان و لزوم تحولی گسترده در جامعه جهانی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.در این پژوهش روش تحلیل محتوای کریپندروف (2004)که طرح برآورد پدیده در متن داده هاست به کارگرفته شده و برای تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردیده است.در طی این بررسی 10 کتاب عمومی دوره متوسطه براساس هفت مفهوم کلی مطرح در برنامه های آموزش جهانی و تعداد 49 مورد مولفه مورد تحلیل قرار گرفت . واحد تحلیل در این پژوهش می تواند یک جمله ،کلمه و یا یک پاراگراف باشد که در بردارنده یکی از چند مولفه موردنظر ما باشد .کلیه جداول، نمودارها ،شکل ها ،پاورقی و حتی تصویر روی جلد به عنوان واحد تحلیل مورد توجه قرار گرفته است.در این بررسی تعدادکل فراوانی ها 587 مورد بود. که مجموعه کتاب های دین وزندگی با 87/24 % و 146 مورد بیشترین فراوانی و تاریخ معاصر با 02/9% و 53 مورد کمترین فراوانی را داشتند .در میان هریک از کتابها ادبیات سوم و دین وزندگی اول هریک با 47/6% و 38مورد کمترین فراوانی و مطالعات اجتماعی با35/16% و 96 مورد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند.نتایج حاصل نشان می دهد، در حالی که به آموزش توسعه،محیطی ،شهروندی و آموزش چند فرهنگی بیشتر از حد انتظار توجه گردیده ،به آموزش صلح و برابری سلامت و آموزش رسانه ها و فناوری اطلاعات کمتر از حد انتظار توجه شده است .در درون هر مفهوم نیز مفاهیم به طور متوازن مورد توجه قرار نگرفته چنانکه به برخی مقوله ها هیچ اشاره ای نگردیده است . در بررسی مفاهیم به تفکیک هر کتاب و نتایج آزمون های آماری برای معنی دار بودن تفاوت ها معلوم گردید علی رغم نظر طراحان برنامه آموزش جهانی که باید مفاهیم به صورت تلفیقی در برنامه درسی پوشش داده شوند ، مفاهیم به صورت متوازن مورد توجه نگرفته .به طوری که در کتاب دینی به آموزش سلامت ،ادبیات آموزش چندفرهنگی و صلح ، تاریخ و مطالعات اجتماعی آموزش شهروندی ودر جغرافی و علوم زیستی به آموزش محیطی توجه بیشتری گردیده است. کلمات کلیدی : تحلیل محتوا، کتابهای درسی عمومی، دوره متوسطه ،آموزش جهانی