بی تردید یکی از ارکان اصلی ادیان الهی وحی آسمانی است زیرا پیامبران تعالیم آسمانی خود را از طریق وحی دریافت می کنند و اگر وحی نباشد ارتباط انسان با جهان معنا (خداوند عالم) قطع خواهد شد، همین طور اگر وحی به نحوی تفسیر گردد که اساساً از حفاظت لازم برخوردار نباشد اساساً اثربخش نخواهد بود چون ضمانت لازم جهت عمل را در خود ندارد. امروزه در قبال گرایش آسمانی تلقی هایی ایجاد شده که به نحوی در پی یکسان سازی وحی با تجارب دینی (که هر انسانی می تواند آن را دارا باشد) و یا تجارب عرفانی (که هر انسانی می تواند با سیر و سلوک به مراحلی از تعالی دست یابد) بر آمدند. این دیدگاه ها در حوزه ی تفکرات خارج از مرزهای مسلمین ضرورتاً به دلایل منحصر و مربوط به همان فضا تحقق یافت. و در داخل مرزهای مسلمین به جهت متأثر بودن از فرهنگ علم مداری و در نتیجه باور نداشتن به چنین ارتباطی یا تفسیر عارفانه از این ارتباط حاصل می آید که در نتیجه نحوه ی نزول هم تفسیر غیرزبانی می یابد. در تحقیق پیش رو ضمن بررسی مبادی تصوری در قالب تعریفا ت ونیز فرق های وحی الهی با عناوین مرتبط ،ویژگی های وحی رسا لی به شکل مشخص بیان شده است .سپس به برر سی موضوع (زبانی بودن وحی )با بیان مقدمات آن توجه شده ،باتوجه به اینکه نحوه ارتباط خداوند متفاوت است با بررسی این مطلب ؛به یکی از اقسام این ارتباط یعنی ارتباط وحیانی زبانی از دیدگاه آیات وروایات توجه شده است واز این رهگذر این نتیجه بدست آمد که وحی قرآنی به دو شکل زبانی (افعال گفتاری)وغیر زبانی(گزاره ای) بر پیامبر اعظم(ص) نازل شده است واین حقیقت وحیانی محصول شهود نفسانی ؛تجربه دینی؛وحی نفسانی ،یا نبوغ وامور دیگر نمی باشد ودر نتیجه عوارض انسانی را ندارد در این خصوص شبهات برخی روشنفکرین در طی بررسی وهماهنگ با روال طییعی مباحث مطرح شده است واز دیدگاه بالا مورد بررسی قرار گرفت در گفتار پایانی برخی از شبهات با قی مانده با محور قرار دادن ملاحظات یکی از دگر اندیشان در موضوع وحی، به بررسی آراء او در باب بسط تجربه نبوی ولوازم این دیدگاه پرداخته شد وبا نقد موضوعی وتبار شناسی سخنان او که ریشه در روش شناسی خاص ایشان ودیدگاه های معرفت شناسانه جدید دارد تناقضات این اندیشه مشخص گردید.چون بحث در بعضی موارد دارای زمینه ی عرفانی بوده به شکل مختصردرموارد اندک به مناسبت از این دیدگاه نیز بهره برداری شده ،در نهایت بحثی مستقل از دیدگاه رساله با هدف دفع شبهه نامبرده در خصوص یکسان انگاری کشف عرفانی وقوه قلب نبوی که منشأ دریافت وحی انبیاء است، دید گاه های عارف کامل ابن عربی را که پدر عرفان نظری می باشد درمورد جداانگاری قوه وحی نبو ی وقوه ی کشف عرفانی است با عنوان «ضمیمه » آورده شده است واین نتیجه بدست آمد که این دو قوه از هم جدا بوده ،از این رو هیچ عارف کاملی محصول کشف را در مرتبه ی وحی پیامبران نمی نشاند.

چکیده: موضوع بحث این رساله، نقش تقدیر الهی و تلاش انسان در کسب روزی است، که درآن دیدگاههای مختلفی وجود دارد؛ منطق عده ای آن است که رازق فقط خداست، روزی ما را او خود تضمین نموده و از وعده ی خود هرگز تخلف نخواهد کرد. ما بنده ایم و باید به دنبال بندگی خود باشیم و گوهر قیمتی عمر عزیز را در راه کسب معرفت وانجام عبادت صرف کنیم واز اتلاف آن در راه کسب درآمد بپرهیزیم. در مقابل کسانی که به نقش تلاش و فعالیت انسان اعتقاد بیشتری دارند، معتقدند: خداوند گرچه خالق ورازق است، اما کار انسان را به انسان واگذار کرده وخود او را مسئول بدست آوردن روزی اش دانسته است. باید در راه کسب درآمد وتحصیل روزی، عقل حسابگر داشت از زور بازو کمک گرفت. اگر کسی باتلاش فکری و عملی به دنبال گذراندن زندگی باشد، به رفاه و آسایش می رسد وگرنه سرنوشتی جز فقر و فلاکت نخواهد داشت. در این منطق نقش اصلی به توان فکری و جسمی انسانها داده شده است و نقش مفاهیمی چون تقدیر الهی و توکل و... کم رنگ و کم اثر شده است. در پایان این بررسی که مشخص می شود آیا حق با یکی از این دو دیدگاه است، یا دیدگاه سومی در کار است و حق با آن است. درپایان به این نتیجه می رسیم که نه تقدیرالهی و نه تلاش انسان به تنهایی عامل کسب روزی نیست بلکه تقدیرالهی به همراه تلاش انسان برای کسب روزی لازم است. بدین معنا که تقدیرالهی بر این است که انسان باتلاش و کوشش خودش به روزی برسد.