کاوش های باستان شناسی اخیر در محوطه های پیش از تاریخِ جیرفت با بسیاری آثار و یادمان ها فرصت مناسبی برای پژوهش و بررسی دوباره را در ناحیه جنوب شرق ایران بعد از 3 دهه فراهم نمود. از جمله مهم-ترین آثار این تمدن سنگ های نرم و کنده کاری شده هستند. که به واسطه نقوش نمادین شان توجه بسیاری از متخصصین را به خود جلب کرده اند. نامشخص بودن منابع، عدم شناخت ماهیت فیزیکی و شیمیایی ساختار آنها اساس این تحقیق می باشد. از این رو برای آگاهی از منشاء این سنگ ها، زون دگرگونی منطقه در نواحی کوه های شمال غربی جیرفت و نزدیک تپه یحیی مورد بررسی قرار گرفت و تعداد 9 نمونه از معادن (آشین(1)، آشین(2)، آشین(3) و باغ برج) که مابین سال های 1382-1388 شناسایی شده بودن برداشت شدند و سپس 5 نمونه (قطعات اشیاء) از محوطه های باستان شناسی و پیش از تاریخیِ جیرفت (کنار صندل شمالی، کنار صندل جنوبی و گورستان های محطوط آباد، قلعه کوچک و قره قتو ) آزمایش گردیدند. آنالیز پراش پرتو ایکس، فلورسانس پرتو ایکس و پتروگرافی مقطع نازک در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. ارزیابی نمونه های آنالیزی و خوشه بندی حاکی از آن است که:1) سنگ های نرم تمدن جیرفت کلریت با فازهای شاخص – کلینو کلر و سافرین – می-باشند. از این رو به کار بردن اصطلاحات سنگ صابون و استئتایت برای آنها اشتباه است و باید از آن اجتناب شود.2) نتایج آنالیز عنصری و شناسایی فازهای معدنی برای کلیهء نمونه ها نشان داد ظروف کلریتی جیرفت به لحاظ داده های آنالیزی به معدن آشین (2) نزدیک ترند و احتمال دارد آشین (2) منبع اصلی کارهای هنری هنرمندان کنار صندل باشد و تحقیق های آینده در این رابطه باید بر این مناطق متمرکز شوند.

به وسیله مطالعه کانی شناسی قطعات سفالین به دست آمده از ناحیه اوچ هاچا واقع در منطقه قره داغ آذربایجان شرقی، به تحلیل نوع تکنولوژی، زنجیره عملیاتی و مشخص نمودن بومی بودن یا نبودن نمونه ها پرداخته شد. نمونه های مورد مطالعه از بررسی های سطحی باستان شناسی که اخیراً انجام گرفته، به دست آمده اند. این منطقه دارای نظام اجتماعی و سیاسی ساده بوده و مطالعات و بررسی های باستان شناسی تا به امروز در آن بسیار کم انجام گرفته است. ساکنان این منطقه بیشتر عشایر کوچ رو هستند که کوچی عمودی بین کوه های قره داغ و دشت مغان به سمت غرب (تا تبریز) دارند. عدم وجود شرایط اقلیمی و زیست محیطی مناسب، کمبود خاک و هموار نبودن منطقه به گونه ای که ارتفاعات در منطقه گاه تا 3000 متر از سطح دریا می رسد، از موانع اصلی برای ساکنین آن است که سبب به کارگیری روش ها و تکنولوژی های ساده حتی در امور روزمره و ساخت سفال ها گردیده است. با شناخت یافته های باستان شناسی، مشخص شده که پیچیدگی های سیاسی و اجتماعی از زمان هولوسین به وجود آمده است.