اثر سن زدگی دانه بر کیفیت نانوایی ارقام گندم نان

سن معمولی گندم با نام علمی eurygaster integriceps put. از آفات مهم غلات به ویژه گندم و جو در ایران است که علاوه بر خسارت کمی و کاهش عملکرد، باعث افت شدید کیفیت نانوایی گندم می شود. در این تحقیق برای بررسی میزان افت کیفیت نانوایی گندم در اثر سن زدگی، 10 رقم گندم نان تجارتی کشور با کیفیت نانوایی مختلف انتخاب شد. از هرکدام از آنها یک نمونه بذر ده کیلوگرمی از مزارع سن زده کشور (مزارع کشاورزان استانهای تهران، همدان، یزد و آذربایجان شرقی) جمع آوری شد. از هر نمونه تمام دانه های سن زده جدا و سپس با استفاده از این دانه های سن زده بطور مصنوعی تعداد 8 زیر نمونه 100 گرمی با درصدهای مختلف سن زدگی آماده گردید. این زیر نمونه ها که براساس تجربیات و مطالعات گذشته انتخاب شدند، عبارت بودند از: بدون سن زدگی، 0/5٪، 1٪، 1/5٪، 2٪، 3٪، 4٪ و 5٪ سن زدگی. این زیر نمونه ها برای هر رقم در چهار تکرار تهیه شد. علاوه بر نمونه های 5-0 درصدی، یک نمونه 10٪ نیز در دو تکرار برای هر رقم تهیه و نسبت به اندازه گیری شاخص های کیفیت نانوایی کلیه نمونه ها اقدام گردید. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از نظر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری بین ارقام وجود دارد ولی تفاوت معنی دار بین درصد های مختلف سن زدگی (صفرتا 5 درصد سن زدگی) و اثر متقابل آن با ارقام دیده نشد. در حالیکه در سن زدگی بالای 5٪ افت شدیدی در شاخص های کیفیت نانوایی از جمله درصد پروتئین، حجم رسوب زلنی، حجم رسوب sds و درصد گلوتن مرطوب مشاهده گردید. میزان کاهش شاخص های مورد بررسی در دامنه سن زدگی 10-5 درصد ارتباط مستقیمی با کیفیت نانوایی ارقام نشان داد. بطوریکه هرچه کیفیت نانوایی ارقام بالاتر بود کاهش شدیدتری در شاخص های کیفیت در اثر سن زدگی بالای 5٪ مشاهده شد.