اثر عصاره ی آبی ـ الکلی غازیاقی بر بافت پانکراس در موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

مقدمه: بیماری مزمن دیابت، سومین علت مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است. هایپرگلیسمی و استرس اکسیداتیو به عنوان اصلی‌ترین عوامل موثر در پاتوژنز دیابت شناخته شده‌اند؛ هم‌چنین سیستم آنتی‌اکسیدانی اولین خط دفاعی بدن در برابر استرس اکسیداتیو است. از طرفی، گیاه غازیاقی (Falcaria vulgaris) دارای ترکیباتی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کاهنده‌ی گلوکز خون است. در این مطالعه، اثرات دزهای مختلف (50، 100، 150 میلی‌گرم/کیلوگرم) گیاه غازیاقی بر تغییرات بافتی جزایر لانگرهانس، میزان هورمون انسولین، نیتریک اکساید و گلوکز خون بررسی شد. مواد و روش‌ها: 64 سر موش صحرایی نر به 8 گروه، شامل گروه‌های کنترل، دیابتی شده به وسیله STZ و دریافت‌کننده‌ی دزهای مختلف غازیاقی (50، 100، 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و گروه‌های دیابتی دریافت‌کننده دزهای مختلف غازیاقی 50، 100، 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. تحلیل داده‌ها به روش One-Way ANOVA انجام شد و 05/0P< به عنوان سطح معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: عصاره‌ی گیاه غازیاقی (100 و 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم) باعث کاهش معنی‌دار سطح گلوکز خون (01/0P<) و بهبود قطر جزایر در گروه دیابتی تیمار شده با عصاره نسبت به گروه دیابتی شد (05/0P<). هم‌چنین دز 150 میلی‌گرم/کیلوگرم به طور معنی‌داری باعث بهبود سطح انسولین سرم (01/0P<)، کاهش سطح نیتریک اکساید (01/0P<)، افزایش وزن رت‌ها (01/0P<) و تعداد جزایر لانگرهانس در گروه دیابتی تیمار شده با عصاره شد (05/0P<). این تغییرات هم راستای مطالعات هیستو پاتولوژی بود. نتیجه‌گیری: گیاه غازیاقی احتمالاً از طریق کاهش تولید نیتریک اکساید و جلوگیری از آسیب‌های اکسیداتیو به بافت پانکراس، می‌تواند موجب افزایش ترشح انسولین و بهبود غلظت گلوکز سرم در مدل حیوانی دیابت القاء شده با STZ شود.