ارائه برنامه ریزی یکپارچه محیط زیستی پسماند با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

زمینه و هدف :امروزه ماهیت پیچیده معضلات محیطزیستی، بخصوص در محیط‌های شهری، استفاده از روش‌های همه جانبه نگر را برای حل این مشکلات بسیار لازم و ضروری نموده ‌است که در این میان، پسماندهای شهری به علت اثرات منفی محیط زیستی و بهداشتی، مهم­ترین چالش‌ پیش­روی می­باشد. حجم بالای تولید روزانه پسماند در کلانشهر تهران، منجر شده است که مشکل پسماند به یکی از معضلات حاد این شهر تبدیل شده و مدیران شهری همواره به دنبال چاره­ای برای رفع آن باشند. روش بررسی : این تحقیق، بخشی از نتایج دومین گزارش وضعیت محیط­زیستی شهر تهران (بخش مربوط به مولفه پسماند) است که در آن، با استفاده از مدل (DPSIR) ابتدا به تحلیل اجزای مختلف این مؤلفه در شهر تهران پرداخته می‌شود. سپس با استفاده از همین چارچوب مفهومی، پاسخ‌های مناسب به تفکیک اجزای مدل ارائه می‌گردد. یافته­ها و نتیجه­گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رشد تولید پسماند در شهر تهران با نرخی بیش از نرخ رشد جمعیت در طول دوره مطالعاتی روی داده است که با توجه به کاهش نرخ رشد جمعیت شهر تهران در آخرین دوره سرشماری، عواملی نظیر تغییر سبک زندگی و مصرف­گرایی و همچنین افزایش فشار محیط­زیستی ناشی از حضور جمعیت غیر ساکن در تهران در طول مدت روز به آن دامن زده است. استفاده از مدل علی- معلولی (DPSIR) در بررسی مولفه پسماند شهر تهران، نشان می‌دهد که راه­حل‌های ریشه‌ای برای مدیریت و کنترل این پدیده مورد نیاز می‌باشد که از جمله مهم­ترین آن‌ها، کاهش فشار جمعیتی وارد بر شهر تهران از طریق برنامه­ریزی کالبدی- فضایی و توزیع مجدد جمعیت و فعالیت‌ها می‌باشد.