القای جنین های پارتنوژنز و تولید گیاهان هاپلوئید خیار (.Cucumis sativus L)

Authors

Abstract:

سابقه و هدف: گیاهان هاپلوئید به گیاهانی اطلاق می‌شود که تعداد کروموزوم‌های آنها در مرحله اسپروفیتی (n2) برابر با مرحله گامتوفیتی (n) باشد. هدف اصلی از تولید گیاهان هاپلوئید رسیدن به لاین‌های دابل‌هاپلوئید مطلوب جهت پیشبرد برنامه‌های اصلاحی می‌باشد. با استفاده از ارقام هیبرید F1 حاصل از تلاقی لاین‌های خالص با صفات مطلوب، بهره‌وری محصول را تا حد زیادی می‌توان افزایش داد. بنابراین لاین‌های خالص در برنامه‌های اصلاحی و تحقیقات ژنتیکی بسیار ارزشمند هستند. تولید لاین‌های خالص در روش‌های کلاسیک و با استفاده از خودگشنی نیازمند زمان و هزینه بسیار زیادی می‌باشد و به هیچ وجه امکان ندارد که این لاین‌ها صددرصد خالص باشند. لذا روش‌های پیشرفته و جدید جایگزین کارآمدتر و پایدارتر از روش‌های سنتی هستند. پرتوتابی دانه‌گرده عمده‌ترین روش مورد استفاده برای القای بکرزایی در گیاهان خانواده کدوئیان است. بر اساس آزمایشات قبلی، محققان بر سر برتری دزهای 300 و 500 گری پرتو گاما اختلاف نظر دارند. با این وجود در هیچ پژوهش جامع منتشر شده‌ای این دو دز پرتو بطور همزمان با هم مقایسه نشده‌اند. لذا این تحقیق با هدف بررسی امکان القای جنین‌های هاپلوئید در ارقام مختلف خیار از طریق گرده‌افشانی با دانه‌های گرده پرتوتابی شده توسط دزهای 300 و 500 گری پرتو گاما و تعیین مناسبترین دز پرتوتابی جهت تولید گیاهان هاپلوئید در ژنوتیپ‌های مختلف خیار انجام گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعه اثر دزهای مختلف پرتوتابی و ژنوتیپ گیاهان مادری بر تشکیل میوه، تولید دانه، القای جنین‌های پارتنوژنز پس از گرده‌افشانی با گرده‌های پرتوتابی شده و تولید گیاهان هاپلوئید مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل (دز پرتو گاما و ژنوتیپ گیاه) بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 6 تکرار اجرا گردید. هفت ژنوتیپ مختلف خیار شامل ارقام نگین، اکسترم، کریم و سوپر دامینوس (F1)، بیت آلفا (OP)، باسمنج تبریز و دستجرد اصفهان توسط گرده‌های پرتوتابی شده با دزهای 300 و 500 گری پرتو گاما گرده‌افشانی شدند. رنگ‌آمیزی دانه‌گرده و رفتار لوله‌گرده یک روز بعد از پرتوتابی مورد بررسی قرار گرفت. دانه‌های استخراج شده از میوه‌ها از طریق کشت جنین در شرایط آزمایشگاهی نجات داده شدند و سطح پلوئیدی گیاهچه‌های بدست آمده توسط دستگاه فلوسایتومتری تعیین شد. یافته‌ها: اثر دز پرتو گاما، ژنوتیپ و همچنین برهمکنش دز و ژنوتیپ بر تعداد دانه معنی‌دار بود. بیشترین میزان جنین پارتنوژنیک از پرتوتابی ژنوتیپ‌ اکسترم با دز 300 گری (25/2) و ژنوتیپ کریم (75/1) با دز 500 گری مشاهده گردید. از ژنوتیپ‌های نگین، اکسترم و آلفا بیت گرده‌افشانی شده با گرده‌های پرتوتابی شده توسط دز 500 گری هیچ جنین و هیچ گیاهی بدست نیامد. دزهای پرتوتابی بکار رفته اثر معنی‌داری بر روی تولید گیاه هاپلوئید نداشتند اما ژنوتیپ و خصوصاً برهمکنش دز و ژنوتیپ تاثیر معنی‌داری بر تولید گیاهان هاپلوئید خیار داشت. گرده‌افشانی ژنوتیپ اکسترم با گرده‌های پرتوتابی شده توسط دز 300 گری سبب تولید بیشترین گیاه هاپلوئید (25/1 در هر میوه) در این آزمایش شد. نتیجه‌گیری: در این پژوهش همانند پژوهش‌های قبل تولید گیاهان هاپلوئید خیار با استفاده از گرده‌های پرتوتابی شده بعنوان روشی کارآمد و مفید در جهت تولید لاین‌های اینبرد تایید شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق ژنوتیپ‌های مختلف پاسخ-های متفاوتی را نسبت به دزهای مختلف پرتوتابی نشان می‌دهند و با تعیین شدت تابش مناسب پرتو گاما در هر ژنوتیپ می-توان جنین‌زایی پارتنوژنیک را القا نمود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی اثر تنظیم ‏کننده ‏های رشد گیاهی بر القای کالوس و جنین در کشت بساک خیار (Cucumis sativus L.)

در مطالعه حاضر به­منظور بررسی اثر تنظیم­‏کننده‏های رشد گیاهی بر القای کالوس و جنین در کشت بساک خیار، 25 محیط مختلف برای القای کالوس و چهار مسیر مختلف برای القای جنین در نظر گرفته شد. دو آزمایش جداگانه به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار و سه تکرار، به­ترتیب برای القای کالوس و جنین انجام شد. در آزمایش القای کالوس، فاکتورها شامل دو ژنوتیپ خیار (اصفهانی و بتا آلفا)، و ترکیب غلظت‏های ...

full text

بررسی عوامل موثر بر تولید گیاهان هاپلوئید خیار (cucumis sativus l.) از طریق کشت درون شیشه ای

گیاهان هاپلوئید مواد اولیه باارزشی در مطالعات ژنتیکی، سیتوژنتیکی و عملاٌ در اهداف اصلاحی جهت تهیه نقشه ژنومی، و تولید لاین خالص و بذر هیبرید می باشند. در این تحقیق نیز تلاش شد تا با استفاده از کشت تخمدان خیار که روش سریع و کارآمدی می باشد تولید لاین شود. پنج رقم هیبرید گلخانه ای کشمیر، آدرگرین، سامراستار، 3-2010، رویال و یک هیبرید فضای آزاد 605×502 به عنوان ژنوتیپ های مادری استفاده شدند. بذور بع...

15 صفحه اول

اثر گاما- آمینوبوتریک اسید در القای مقاومت به سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار (Cucumis sativus L)

به‌منظور بررسی امکان القای مقاومت و کاهش خسارت سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه ایلام در سال 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل غلظت‌های صفر، 5، 10 و 15 میلی‌مولار گاما- آمینوبوتریک اسید (گابا) و دو روش کاربرد بذری (پرایمینگ) و محلول‌پاشی برگی در مرحله چهار برگ حقیقی بود. گیاهان تیمار شده برای مدت شش شب در دمای سه درجه...

full text

تولید گیاهان هاپلوئید مضاعف‌شده خیار از طریق کشت تخمک

تولید لاین‌های خالص یکی از مهم‌ترین ابزارها جهت تولید بذر پر عملکرد می‌باشد. با توجه به پیشرفت‌های اخیر روش‌های آزمایشگاهی می‌توان لاین‌های خالص را در زمان کوتاهی تولید کرد. در مطالعه حاضر، به منظور تولید لاین‏های خالص از طریق کشت تخمک آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه و آزمایشگاه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کر...

full text

اثر خاکپوش های پلی اتیلن و روش کاشت بر محصول خیار (.Cucumis sativus L)

به منظور بررسی کارایی خاکپوش های پلاستیکی در زراعت خیار و انتخاب روش مناسب کاشت روی پشته، آزمایشی در سال های 1379 و 1380 روی رقم خیار هیبرید سوپردامینوس در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد در شهرستان اصفهان انجام شد. طرح آماری مورد استفاده کرت های خرد شده (Split plot) در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود. پوشش خاک در سه سطح مالچ مشکی، مالچ شفاف و بدون مالچ به عنوان عامل...

full text

Localization of Stem Elongation Control in Cucumis sativus L.

Reciprocal grafts, and applications of gibberellin (GA) and indoleacetic acid (IAA) were used to localize the site of control for stem elongation in cucumber (Cucumis sativus L.). Dwarf and tall plants were reciprocally grafted to determine influence of stems and roots on stem elongation. At 21 days there were no significant differences in length between stems grafted to their own roots and tho...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 1

pages  21- 33

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023