تاثیر اندوده سطحی بر فرسایش‌بین‌شیاری در شیب و شدت بارندگی مختلف در شرایط آزمایشگاهی

پیامدفرسایش بین­شیاری در هدر رفت خاک و عناصر غذایی به خصوص در اراضی کشاورزی بسیار قابل توجه است. از این­رو شناخت دقیق عوامل مؤثر بر آن ضروری است. یکی از این عوامل اندوده سطحی است که بیش­تر در نواحی خشک و نیمه­خشک رایج است.تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر اندوده سطحی بر فرسایش‌پذیری بین‌شیاری (Ki) صورت گرفت. به این منظور دو خاک لومی شنی (S1) و لومی رسی (S2) از منطقه ایلخچی و یک خاک رسی (S3 ) از منطقه کلیبر با کاربری زراعی انتخاب شدند. بعد از اندازه­گیری ویژگی­های شیمیایی و فیزیکی خاک، آزمایش­ شبیه‌سازی باران با اعمال چهارشدت بارندگی 21، 38، 50 و 81 میلی‌متر بر ساعت در سه شیب 5، 15 و 25 درصدروی هر خاک انجام گرفت. در هر ترکیبی از شیب و شدت بارش، زمان (tlim) رسیدن به سرعت نفوذ نهایی اندازه‌گیری وشاخص اندوده سطحی نسبی (RSI)  محاسبه شد. نتایج نشان داد که خاک S1 با داشتن RSI برابر با 23/2 و tlim برابر با 6 دقیقه، به عنوان  خاک حساس به تشکیل اندوده سطحی و خاک S3 با داشتن RSI برابر با 9/8 و tlim برابر با 102 دقیقه به عنوان خاک مقاوم یا با حساسیت کم به تشکیل اندوده سطحی هستند. بررسی فرضKi ثابت در شیب­ها و شدت­های بارندگی مختلف نشان داد که در خاک­های S2 و S3 تفاوت معنی­داری بین Ki در شیب­های مختلف وجود ندارد. به بیان دیگر فرض Ki ثابت درست بود. اما در خاک  S1 که بسیار حساس به تشکیل اندوده سطحی بود، تفاوت معنی­داری (درسطح احتمال 1 %) بین  Ki در شیب­های مختلف مشاهده شد. اما بین Kiها در شدت بارش­های  مختلف تفاوت معنی‌داری در هیچ کدام از خاک‌ها مشاهده نشد.