شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه نیافتگی اقتصاد ایران از دیدگاه خبرگان با استفاده از روش تلفیقی آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه ای فازی

توسعه، توسعه‌یافتگی و توسعه نیافتگی از دیر باز از مباحث بسیار مهم و اغلب چالش‌برانگیز در حوزه‌های مختلف علوم اقتصادی بوده است. در ایران نیز، آن چنان که بیشترین متفکران گفته‌اند از مشروطه تاکنون، جامعه‌ای در حال گذار و در حال توسعه را شاهد هستیم و طبیعی است که بحث توسعه، توسعه‌نیافتگی و علل عقب ماندگی ایران از دغدغه‌های مهم آنان بوده باشد. هر یک از این متفکران، از دیدگاهی به بررسی این امر پرداخته است که توضیح آن با توجه به نظریات توسعه می‌تواند راه‌گشا باشد. دراین پژوهش تلاش می‌کنیم عوامل مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایرانرا شناسایی و رتبه‌بندی کنیم. روش پژوهش، با توجه به ماهیت پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان فعال در حوزه اقتصاد هستند. بدین ترتیب، نخست با به‌کارگیری نظر خبرگان و کارشناسان و با استفاده از تکنیک دلفی، 20 مؤلفه مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایران را شناسایی و در پنج گروه دسته‌بندی می‌کنیم. این عوامل در نهایت با استفاده از روش‌های آماری و تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره فازی رتبه‌بندی شدند. نتایج به‌کارگیری تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره مانند تصمیم‌گیری آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه‌ای نشان می‌دهد از میان عوامل پنج‌گانه مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد، عوامل مدیریتی، بیشترین تأثیر را بر توسعه‌نیافتگی دارد و شاخص‌های عوامل فرهنگی، عوامل سیاسی، عوامل جامعه و عوامل مالی در اولویت‌های بعدی قرار دارند.