مدل سازی ارزیابی کیفیت زیست محیطی هوا با استفاده از منطق فازی در منطقه ویژه اقتصادی و انرژی پارس(مطالعه موردی در مناطق عسلویه، بیدخون و شیرینو)

چکیده زمینه و هدف: با توجه به توسعه فازهای مختلف پتروشیمی و پالایش گاهی در مجتمع گازی پارس و به تبع آن افزایش معضلات زیست محیطی ناشی از آن علی الخصوص و تاثیر بر هوای منطقه، انجام مطالعات دانش بنیان، دقیق و کارآمد در زمینه ارزیابی و مدیریت محیط­زیست این مناطق حایز اهمیت می باشد. روش بررسی: در این مطالعه به ارزیابی کیفیت زیست محیطی هوای منطقه ویژه اقتصادی و انرژی پارس در سال 2013 و 2014 با استفاده از منطق فازی پرداخته شده است. منطق فازی بر خلاف منطق کلاسیک (ارسطویی) که دو ارزشی (صفر یا 1) است، دارای بازه تغییرات بین صفر تا یک می باشد. در منطق چند ارزشی فازی می توان با متغیرهای زبان شناختی و داده های کیفی و کمی زیست محیطی، کیفیت و ریسک زیست محیطی را ارزیابی نمود.  شاخص فازی کیفیت هوا FAQI در مطالعه موردی از دو سامانه استنتاج فازی 1)کیفیت هوای معیار AQI شامل: ازن O3، ذرات معلق PM2.5، کربن مونواکسید CO، دی اکسید نیتروژن NO2 و دی اکسید سولفور SO2 و 2) کیفیت هوای خاص BTEXHQI شامل سولفید هیدروژن H2S، بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن تشکیل شده است. ضرایب وزنی در سامانه­ها با بهره جویی از مطالعات پیشینه تحقیق، آنالیز حساسیت و قضاوت های کارشناسان محیط زیست به دست آمده­اند. یافته‌ها: آلاینده­های موثر در بالا بردن ریسک زیست محیطی، SO2 آلاینده مسوول در AQI و تولوئن آلاینده مسوول در BTEXHQI، تعیین شده است. به عنوان نمونه شاخص های فازی کیفیت زیست محیطی هوای شهر عسلویه در سال 2013 معادل 201 (خیلی ناسالم) و در سال 2014 معادل 173 (ناسالم) محاسبه شده­اند. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج تحقیق، می توان روند رو به بهبود، شاخص های کیفیت و ریسک زیست محیطی را در محدوده مورد بررسی مشاهده نمود که این امر از جمله مهم ترین دستاوردهای سامانه های مدیریت 14001 ISO و HSE_MS به شمار می رود.