مفهوم و جایگاه «فضا» در سه نگاره از نگاره‌های استاد کمال‌الدین بهزاد

هدف اصلی این پژوهش، بررسی مفهوم و جایگاه «فضا» در نقاشی ایرانی دوره تیموری1 و تفسیر قواعد و ضوابط حاکم بر آن‌ها در آثار استاد کمال‌الدین بهزاد است. در این پژوهش، ساختار بصری سه اثر از معروف‌ترین نگارگری‌های ایرانی دوره تیموری بررسی و تحلیل شده است که فضای معماری را تصویر کرده‌اند. با توجه به اینکه مکتب هرات2 نقطه اوج نقاشی ایران محسوب می‌شود و در این مکتب به فضا‌های معماری و شهری بسیار توجه شده است، نگاره‌ها از این مکتب هنری انتخاب شده‌اند. ضرورت این پژوهش از جهت یافتن نوآوری‌های موجود در نگاره‌های بهزاد، نظام ترکیب‌بندی عناصر، جایگاه فضاها و تحقیق و دقت نظر در نقش، طرح و رنگ نگاره‌های استاد است. با فرض اینکه استاد سعی داشته با رعایت اصل تناسبات طلایی، فضاهای معماری را در جایگاه ویژه‌ای قرار دهد، درک و شناخت قواعد و دریافت فرم و محتوای این آثار، راهی برای درک مفهوم و معانی این نگارگری‌ها است. نتایج حاصل از تحقیق بیان می‌کند که در نگارگری‌های بهزاد، اصول خاصی بر صحنه‌پردازی فضا حاکم بوده و عناصر معماری بر اساس این ضوابط که اصل نسبت طلایی است، جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند که نشان‌‌دهنده نبوغ و نوآوری‌های استاد در نظام ترکیب‌بندی عناصر بوده است.