مقایسه عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی در جمعیت‌های دو گونه Mentha pulegium L. و Mentha mozaffariani Jamzad

به‌منظور بررسی عملکرد سرشاخه و خصوصیات مورفولوژیک در جمعیت‌های دو گونه نعناع تعداد 17 جمعیت از گونه Mentha pulegium L. و 8 جمعیت از گونه Mentha mozaffariani Jamzad به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی البرز کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر کرت آزمایشی 15 بوته به فواصل نیم متر در خط 5/7 متری با فواصل بین ردیف‌ها 75 سانتی‌متر کشت شدند. مزرعه با سیستم قطره‌ای آبیاری شد و در طول اجرای آزمایش از صفات عملکرد تر و خشک سرشاخه به مدت دو سال و صفات ارتفاع گیاه، تعداد شاخه اصلی، قطر تاج پوشش، طول گل‌آذین و تعداد گل در بوته و بازده اسانس به مدت یک سال اندازه‌گیری شد. پس از جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین گونه‌ها از لحاظ کلیه صفات بجز عملکرد خشک سرشاخه در سطوح احتمال 1% معنی‌دار بود. در مقایسه میانگین گونه‌ها، M. pulegium از لحاظ میانگین ارتفاع بوته، قطر تاج پوشش، تعداد شاخه در بوته و عملکرد اسانس نسبت به گونه M. mozaffariani برتری داشت. در مقابل میانگین طول گل‌آذین در گونه M. mozaffariani بیشتر بود. میانگین عملکرد تر سرشاخه M. pulegium و M. mozaffariani به‌ترتیب 183 و 147 گرم در بوته بود. در هر دو گونه بین جمعیت‌ها از نظر کلیه صفات مورفولوژیکی مورد ارزیابی، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. در گونه M. pulegium جمعیت‌های مریوان (22607) و رفسنجان (23031) به‌ترتیب با عملکرد 252 و 231 گرم در بوته بیشترین عملکرد سرشاخه تر را داشتند. از لحاظ عملکرد سرشاخه خشک جمعیت‌های رفسنجان (23031) و اراک (22381) به‌ترتیب با عملکرد 115 و 111 گرم در بوته بیشترین سرشاخه خشک را تولید کردند. در مقایسه بین جمعیت‌های گونه M. mozaffariani، جمعیت ارومیه (19625) با میانگین تولید 98 و 202 گرم در بوته به‌ترتیب بیشترین عملکرد سرشاخه خشک و تر را داشت. از لحاظ درصد اسانس تفاوت معنی‌داری بین دو گونه مشاهده نشد ولی از نظر عملکرد اسانس گونه M. pulegium با 14/1 گرم در بوته عملکرد بیشتری نسبت به گونه M. mozaffariani با 76/0 گرم در بوته داشت.