نقش عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در تغذیه کودک زیر دو سال از دیدگاه مادران، مراقبین کودک و کارکنان بهداشتی: یک مطالعه کیفی در شهرستان دماوند

سابقه و هدف: تغذیه کودک در دو سال اول زندگی نقش مهمی در رشد و تکامل او برای سال‌های بعدی زندگی دارد. در این تحقیق کیفی دیدگاه‌ها، باورها و تجارب افراد در‌گیر در تغذیه کودک در مورد نقش عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر وضعیت تغذیه و سلامت کودک زیر دو سال در شهرستان دماوند، واقع در شمال شرق تهران، در سال 1387مورد بررسی قرار گرفت. افراد و روش‌ها: طی یک مطالعه کیفی 23بحث گروهی با مادران دارای کودک زیر 2 سال، مراقبین داخل منزل (مادر‌بزرگ‌ها) و مراقبین خارج منزل (مربیان مهد کودک) و کارکنان بهداشتی شهری و روستایی درخصوص تغذیه کودک زیر دو سال در شهرستان دماوند صورت گرفت. جلسات با حضور یک هماهنگ‌کننده، دو یادداشت‌بردار و یک ناظر برگزار شد. پس از پایان عملیات میدانی، کلیه یادداشت‌ها بر اساس اهداف مطالعه کد‌گذاری شد. سپس زیر‌گروه‌های هر هدف به‌دست آمد و مضامین اصلی مطالعه از بین آنها استخراج و گزارش شد. یافته‌ها‌: چهار مضمون به‌دست آمده در مورد تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر تغذیه کودک زیر دو سال عبارت بودند از: تأثیر درآمد خانواده، سواد مادر، فرهنگ و اعتقادات والدین و حمایت عاطفی- اجتماعی مادر. بر اساس یافته‌های بررسی حاضر، هر چند مادران و مراقبین کودک به اهمیت شیردهی واقف بودند ولی تغذیه انحصاری در این منطقه به‌صورت واقعی آن رعایت نشده بود. اکثر شرکت‌کنندگان اگرچه نسبت به تغذیه تکمیلی آگاهی داشتند ولی در عمل به نوع غذا، ایجاد تنوع غذایی، ارزش تغذیه‌ای یا کیفیت غذاهای داده شده به کودکان خود توجهی نداشتند. از نظر شرکت‌کنندگان شرایط اجتماعی، اقتصادی و باورهای غلط نقش مؤثری در عدم موفقیت در اجرای شیردهی و تغذیه تکمیلی داشته است. نتیجه گیری: برای رفع مشکلات فعلی در زمینه شیردهی و تغذیه تکمیلی، علاوه بر تجدید نظر در دستورالعمل‌های فعلی تغذیه‌ای، اجرای برنامه‌های حمایتی و آموزشی با توجه به اعتقادات و فرهنگ جامعه به تمام افراد درگیر در تغذیه کودک از جمله مادران، مراقبین کودک و کارکنان بهداشتی توصیه می‌شود. واژگان کلیدی: تغذیه، نوزاد، عوامل اقتصادی، مطالعه کیفی