پهنه‌بندی و ارزیابی خطر تخریب اراضی با استفاده از روش مدالوس در حوضه سیاهپوش استان اردبیل

Authors

  • حسین اسدی گروه خاکشناسی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
Abstract:

سابقه و هدف: امروزه تخریب اراضی در نتیجه عوامل مختلفی از قبیل تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری و مدیریت نادرست انسان، به عنوان معضل جدی در بسیاری از مناطق خشک، نیمه خشک و خشکِ نیمه‌مرطوب دنیا مطرح می‌باشد. این پدیده مدتها است که به عنوان یک مشکل جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در بسیاری از کشورها شناخته شده است. برای ارزیابی وضعیت بیابان‌زایی و تهیه نقشه مربوط به آن مدل‌های مختلفی ارایه شده است. مناسب‌ترین روش برای بررسی عوامل مؤثر در تخریب اراضی و شدت بیابان‌زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل‌های ارزیابی بیابان می‌باشد. مدل ESAs به علت آسانی، در دسترس بودن داده‌ها و سازگاری با شاخص‌های مؤثرتر در تخریب اراضی و به کار گرفتن میانگین هندسی به‌جای میانگین حسابی، مزایای بیش‌تری نسبت به سایر مدل‌ها دارد. هدف این تحقیق پهنه‌بندی و ارزیابی تخریب اراضی در حوضه سیاهپوش استان اردبیل با استفاده از مدل مدالوس استاندارد و اصلاح شده می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این تحقیق، به منظور ارزیابی تخریب اراضی و تهیة نقشة آن در حوضه سیاهپوش، از مدل مدالوس استاندارد و اصلاح شده استفاده شد. به این منظور چهار معیار (کیفیت خاک، اقلیم، پوشش گیاهی و مدیریت و سیاست) که در بیابان‌زایی منطقه موثر بودند، انتخاب گردید. برای هر کدام از معیارها در مدل مدالوس شاخص‌هایی تعریف شده است. لایه‌های اطلاعاتی شاخص‌های مربوط به هر یک از معیارها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. این اطلاعات بر اساس روش مدالوس امتیازدهی شده و از میانگین هندسی شاخص‌های هر یک از معیارها، نقشه نهایی وضعیت هر معیار تهیه و از میانگین هندسی معیارها، نقشه حساسیت به بیابان‌زایی منطقه تهیه گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که دو معیار کیفیت مدیریت و کیفیت اقلیم به‌ترتیب با متوسط وزنی 91/1 و 62/1 بیش‌ترین تاثیر را بیابان‌زایی منطقه داشته‌اند. معیار کیفیت خاک با متوسط وزنی 39/1، در کلاس متوسط و معیار کیفیت پوشش گیاهی با متوسط وزنی 41/1، در کلاس با کیفیت بالا قرار دارد. از این‌رو، مناسب‌ترین معیار، کیفیت پوشش گیاهی می‌باشد. میزان شاخص بیابان‌زایی برای منطقه مورد بررسی در مدل مدالوس استاندارد و مدالوس اصلاح شده به‌ترتیب 38/1 تا 76/1 و 37/1 تا 93/1 به دست آمد. در هر دو روش کل منطقه مطالعاتی در کلاس بحرانی بیابان‌زایی قرار گرفت. نتیجه‌گیری: از بین معیارهای مورد مطالعه، معیارهای مدیریت و اقلیم به عنوان نامناسب‌ترین و معیار کیفیت پوشش گیاهی به عنوان مناسب‌ترین معیار مشخص شدند. با توجه به یافته‌ها وضعیت بیابان‌زایی در منطقه شدید می‌باشد، به طوری که در روش مدالوس استاندارد و اصلاح‌شده به‌ترتیب 1/90 و 2/99 درصد از منطقه مطالعاتی، در کلاس بحرانی شدید (C3) قرار گرفته است که نیازمند توجه و مدیریت هرچه بیش‌تر سازمان‌های مربوط و اعمال برنامه عملی پایش و مهار بحران بیابان‌زایی برای اصلاح شاخص‌های یادشده می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تخریب اراضی با تلفیق مدل¬سازی و سنجش از دور در حوضه سیاهپوش استان اردبیل

امروزه تخریب اراضی در نتیجه عوامل مختلفی از قبیل تغییرات اقلیمی و بهره¬برداری و مدیریت نادرست انسان، به عنوان معضلی جدی در مناطق خشک، نیمه¬خشک و خشک نیمه¬مرطوب در بسیاری از کشورهای جهان از جمله در کشورهای در حال توسعه مطرح می¬باشد. برای برآورد شدت تخریب اراضی و بیابان¬زایی روش¬های زیادی ارائه شده است که از این میان، روش esas از جدیدترین آن می¬باشد. این روش در سال 1999 توسط کمیسیون اروپا ارائه ش...

15 صفحه اول

ارزیابی خطر تخریب خاک با روش کمی فائو-یونپ در اراضی دشت جوپار استان کرمان

در مقیاس­طول عمر انسان، خاک یکی از منابع طبیعی اصلی تجدید ناپذیر در جهان است. تخریب خاک یک تهدید جدی در جهان به شمار می‌رود، زیرا در درازمدت باعث کاهش توان تولید زیستی، اقتصادی خاک و ناپایداری محیط زیست می‌شود. در نتیجه ارزیابی عوامل مؤثر در تخریب خاک و تعیین مناطق مبتلا به این معضل، در حفاظت خاک اهمیت بسزایی دارد. یکی از مناسب‌ترین روش‌ها جهت ارزیابی تخریب خاک، روش فائو – یونپ می‌با...

full text

ارزیابی خطر تخریب سرزمین و شدت بیابان‌زایی با استفاده از روش فازی (مطالعه موردی: منطقه میاندهی استان خراسان رضوی)

پدیده مخرب بیابان‌زایی یکی از بحران‌های جدی اکولوژیکی در این عصر محسوب می‌شود. به‌‌منظور بهبود کارایی پروژه‌های بیابان‌زدایی و خنثی‌سازی تخریب منابع طبیعی، ایجاد روش ارزیابی و پایش جامع و سامانمند که از انواع معیارها و شاخص‌ها برای حصول به نتایج واقعی بهره می‌برد، ضروری به نظر می‌رسد. راهکارها و راهبردهای ارزیابی شدت خطر بیابان‌زایی در ایران عموماً به ‌صورت بخشی‌نگر و بر مبنای نظرات کارشناسی بود...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار -مطالعه موردی: حوضه ده‌سفید، استان لرستان

این تحقیق با هدف پهنه‌بندی خطر نسبی ناپایداری دامنه­ای و وقوع زمین­لغزش­ در حوضه ده­سفید با استفاده از روش ترکیب خطی وزن­دار صورت گرفته است. حوضه مورد مطالعه در 15 کیلومتری شمال شرق شهر خرم‌آباد در استان لرستان واقع شده است و با توجه به نوع سازند‌های زمین‌شناسی، اقلیم و وضعیت توپوگرافی،‌ بخش‌هایی از این منطقه از نظر لغزشی ناپایدار می‌باشد. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در این حوضه ابتدا لغزش‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 1

pages  173- 187

publication date 2017-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023