چالش‌های همکاری قلمرویی در بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی مشترک: با روش نظریه‌‌ی داده‌بنیاد

Authors

  • سیدعلی بدری دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
Abstract:

این مقاله به نقش منابع آب مشترک در شکل‌گیری همکاریی‌های قلمرویی می‌پردازد و به این منظور، حوضه‌ی ابرکوه، در مرز میان استان‌های یزد و فارس، به عنوان مطالعه‌ی موردی برگزیده شده است. در این حوضه، روستاهای بالادست و پایین دست از یک سفره‌ی آب زیرزمینی مشترک بهره می‌برند. تا اواخر دهه‌ی 1350، رابطه‌ی نظام‌مندی میان اجتماعات بالادست و پایین دست برای بهره‌برداری از منابع آب مشترک برقرار بوده است. این رابطه‌ی نظام‌مند، ریشه در توزیع جغرافیایی منابع زیستی و افتراق معیشتی داشته است. اما اکنون همکاری، جای خود را به رقابت و کشمکش‌های اجتماعی داده است که در نهایت به تخریب منابع آب زیرزمینی مشترک منجر می‌گردد. این تحقیق با روش نظریه‌ی داده‌بنیاد تلاش می‌کند تا به این پرسش، پاسخ دهد که چگونه و تحت چه شرایطی، منبع آب مشترک می‌تواند به بستری برای همکاری و تعامل نظام‌مند تبدیل شود و چگونه ممکن است تعامل نظام‌مند تبدیل به تقابل رقابت آمیز ‌گردد؟بر اساس مطالعات میدانی انجام شده، تفاوت‌های جغرافیایی در بالادست و پایین‌دست حوضه، امکانات متفاوتی را در اختیار اجتماعات انسانی مستقر در این مناطق قرار داده است. این امکانات متفاوت به ایجاد و توسعه‌ی نظام‌های اقتصادی متفاوت منجر می‌گردد که ما برای نشان دادن این وضعیت، اصطلاح "افتراق معیشتی" را به کار برده‌ایم. افتراق معیشتی به نوبه‌ی خود مبنای بهره‌برداری مسالمت آمیز از منابع آب مشترک بوده‌است. اما برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی برون‌زا در طول دهه‌های گذشته به همراه تغییرات اقلیمی منجر به حذف افتراق معیشتی شده و در نتیجه همکاری جای خود را به رقابت داده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: دشت رومشگان)

آب زیرزمینی یکی از منابع مهم تامین آب شیرین مورد نیاز انسان است. از آنجا که منابع آب سطحی در بسیاری از مناطق کشور محدود است، آب‌های زیرزمینی به عنوان مناسب‌ترین منبع در دسترس، جهت تامین آب مورد نیاز این مناطق به حساب می‌آید. امروزه استفاده از سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تبدیل به یکی از ابزارهای قدرتمند و مقرون به صرفه جهت شناسایی و اکتشاف منابع آب زیرزمینی قابل دسترس شده اس...

full text

پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)

روند روبه‌رشد استان خراسان جنوبی در سال‌های اخیر از یک‌سو و قرار داشتن این استان در یک منطقه خشک و نیمه‌خشک از سوی دیگر، راهبردهای منابع آب در این منطقه را بیش از پیش ایجاب می‌کند. یکی از راهکارهای مدیریتی منابع آب، شناسایی مناطق آبی با پتانسیل‌های مختلف و بهره‌برداری از آن‌ها با توجه به ظرفیتشان می‌باشد. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی مناطق با پتانسیل آبی در استان خراسان جنوبی با استفاده از عوامل ...

full text

تحلیل تغییرات منابع آب زیرزمینی در ارتباط با ناپایداری منابع آب حوضه زاینده‌رود

چکیده حوضه آبریز رودخانه زاینده­رود یکی از حساس‌ترین حوضه­های آبریز کشور به لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. در دو دهه اخیر حوضه زاینده‌رود دچار تنش آبی شده،‌ به طوری‌ که حدود سه پنجم طول رودخانه در قسمت‌های میانی و پایین‌دست با ناپایداری منابع آب مواجه شده و به طور موقتی در آمده است. با خشکی جریان آب رودخانه،‌ تخصیص آب به بخش کشاورزی با مشکل مواجه شده، به­ طوری ­که در 10 سال اخیر تنها 5 بار ...

full text

ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریت منابع آب دشت تالار با استفاده از مدل‏سازی آب زیرزمینی و سیستم‌های یکپارچه منابع آب

آب‌های زیرزمینی به­عنوان یکی از منابع مهم و عمده تامین آب شرب و کشاورزی به­ویژه در مناطق شمال کشور مطرح می­باشد. همچنین افزایش فاصله بین عرضه و تقاضا، توجه جدی به مبانی تخصیص بهینه آب را اجتناب‌ناپذیر نموده و مدیریت عرضه و تقاضای آب را ضروری می‏نماید. بنابراین شناخت عوامل مهم تغذیه و تخلیه آب زیرزمینی از فاکتورهای اساسی در مدیریت صحیح جامع منابع آب از جمله بخش کشاورزی می‌باشد. در این پژوهش از م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 1

pages  70- 80

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023