وحیده ناظری

استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

[ 1 ] - تأثیر تنش شوری بر برخی بوم‌جور‌های گیاه دارویی دم شیر (Leonurus cardiaca L.)

با توجه به روند افزایشی توسعۀ اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب و اهمیت گیاه دارویی دمشیر، معرفی بوم‌جور (اکوتیپ) مقاوم به شوری، اهمیت زیادی دارد. این آزمایش برای بررسی تحمل شوری گیاه دم شیر به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح شوری 0 (شاهد)، 4 ، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر چهار بوم‌جور طالقان، خوانسار، سراب و کرمان برای اندازه‌گیری وزن خشک اندام‌های هوایی و ری...

[ 2 ] - بررسی پاسخ به تنش کم‌آبی بوم‌جور‌های دم‌شیر بر پایۀ شاخص‌های تحمل تنش، عملکرد مادۀ خشک و اسانس

به‌منظور ارزیابی عملکرد بوم‌جور (اکوتیپ)های گیاه دارویی دمشیر با نام علمی Leonurus cardiac L. در شرایط تنش کمآبی، آزمایشی به‌صورت طرح کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سه سطح آبیاری شامل یک‌سوم، دوسوم و 100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان عامل اصلی و چهار بوم‌جور گیاه دارویی دمشیر شامل بوم‌جور‌های کرمان، طالقان، سراب و خوانسار به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. در...

[ 3 ] - ارزیابی پاسخ به تنش کم‌آبی در اکوتیپ‌های مختلف آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp.daenensis) با استفاده از شاخص‌های تحمل تنش

به منظور ارزیابی تحمل به تنش کم‌آبی آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp.daenensis)، بذر هشت اکوتیپ جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف، پس از تولید نشا در گلخانه، در مزرعة پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در شرایط مختلف آبی کشت شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری نرمال، قطع آبیاری در مرحلة رویشی و قطع آبیاری در مرحلة ز...

[ 4 ] - ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از گونه‏های خوراکی زعفران بومی ایران با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی ISSR

در این مطالعه 16 صفت مورفولوژیک روی 250 نمونۀ گیاهی (بوته) و 13 آغازگر ISSR بر 25 نمونه از دو گونۀ زعفران وحشی ایرانی (Crocus speciosus و Crocus cancellathus) بررسی شد. بیشترین ضریب تنوع مربوط به ضخامت گلبرگ (25/71‌درصد) و کمترین آن مربوط به صفت طول برگ (08/15‌درصد) بود. تجزیۀ خوشه‏ای بر‌اساس صفات مورفولوژیک نمونه‏های مطالعه‌شده را به سه گروه تقسیم کرد. سیزده آغازگر ISSR چند‌شکلی بالایی (‌46/94...

[ 5 ] - گزارش یک عدد کروموزومی جدید و تنوع کاریوتیپ در Thymus transcaspicus Klokov.

کاریوتیپ 5 جمعیت از گونه Thymustranscaspicus از مناطق مختلف ایران ارایه می شود. عدد پایه کروموزومی x=15 برای جمعیت های مورد مطالعه بدست آمد. وجود 30 کروموزوم در جمعیت های تیوان، هیکوه، پاکتل و گلمخاران و 60 کروموزوم در جمعیت رئین نشان دهنده دو سطح دیپلوئید و تتراپلوئید در گونه است. عدد کروموزومی 2n=30 برای اولین بار در گونه گزارش می شود. کروموزوم های متا سانتریک نوع غالب و ساب متاسانتریک بندرت...

[ 6 ] - مطالعۀ ژنتیکی دو گونۀ وحشی زعفران با استفاده از صفات مورفولوژی و نشانگر مولکولی RAPD

در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 25 ژنوتیپ زعفران ایرانی از سه گونۀ زعفران (Crocus speciosus، Crocus cancellathus وCrocus sativus) با استفاده از 16 صفت مورفولوژی و نشانگر RAPD ارزیابی شد. در صفات تعداد برگ در بوته، طول گلبرگ، وزن گل، ارتفاع ساقۀ گل‏دهنده و طول کلاله، گونۀ زعفران زراعی (C. sativus) با گونۀ speciosus متفاوت بود، ولی با گونۀ cancellatus تفاوت معناداری نداشت. از نظر صفات تعداد پوشش بیرونی...

[ 7 ] - بررسی تنوع ژنتیکی برخی از جمعیت‌های گیاه دارویی دم‌شیر (Leonurus cardiac L.) با استفاده از نشانگرهای AFLP

چکیده دم‌‌شیر (cardiaca Leonurus) گیاهیست دارویی از تیره نعنائیان که به دلیل اثرات رقیق‌کنندگی خون و آرام‌کنندگی عضلات قرنهاست که مورد استفاده قرار میگیرد. این گیاه در ایران دارای پراکندگی و تنوع بالایی است، به‌طوری‌که از 4 زیر گونه موجود در دنیا، 3 زیر گونه آن در ایران وجود دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی 47 ژنوتیپ از 6 جمعیت دمشیر و تعیین روابط خویشاوندی بین آنها از نشانگر AF...

[ 8 ] - بررسی تنوع ژنتیکی گیاه کنار (Ziziphus spina-christi (L.)Wild.) با استفاده از صفات مورفولوژیکی

بررسی تنوع مورفولوژیکی کنار، موجب افزایش شناخت نسبت به این گیاه شده و امکان انتخاب ژنوتیپ‌‌های مرغوب‌تر را برای توسعه کشت و کار فراهم می‌‌نماید و منجر به توجه بیشتر کشاورزان، اصلاح‌کنندگان گیاه و دست‌اندرکاران حفظ منابع گیاهی و مسئله تنوع زیستی شده تا بهتر مورد استفاده بشر قرار گیرد. اندام‌‌های گیاه شامل برگ و میوه از سه منطقه رویش و محل پراکنش گیاه جمع‌‌آوری و اندازه‌‌گیری صفات کمی و کیفی در ق...

[ 9 ] - بررسی تنوع اکولوژیک، مورفولوژیک و ترکیب‌های اسید چرب گیاه کتان سفید (Linum album Ky. ex Boiss.)

کتان سفید (Linum album Ky. ex Boiss.) گیاهی از تیره کتان و اندمیک ایران است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه با استفاده از صفات مورفولوژیکی و ترکیب‌های اسید چرب، 11 جمعیت از این گیاه در استان همدان انتخاب شد. در بهار و تابستان سال 1393 از هر یک از جمعیت‌های مورد نظر در فصل گلدهی و در زمان رسیدن بذر، پنج نمونه گیاهی کامل به‌طور تصادفی انتخاب و اندازه‌گیری‌های کمّی (33 صفت) و کیفی (9 صفت) برای...

[ 10 ] - تأثیر شرایط محیطی بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)

در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر برخی از عوامل محیطی بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، دوازده جمعیت از این گیاه از مناطق مختلف رویشگاهی آن جمع‌آوری شد. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر طبق فارموکوپه بریتانیا از سرشاخه‌های گلدار خشک شده انجام شد. ترکیب‌های شیمیایی اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سن...

[ 11 ] - بررسی آت‌اکولوژی بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در ایران

بررسی روابط بین یک گونه و محیط زنده و غیرزنده اطراف آن در رویشگاه‌های طبیعی اطلاعات باارزشی را از لحاظ تکثیر، اهلی کردن و اصلاح گیاهان فراهم می‌کند. به این منظور آت‌اکولوژی گیاه بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در 12 رویشگاه بررسی شد. مناطق رویش گیاه با استفاده از فلورا ایرانیکا و کمک اهالی محلی مشخص گردید. خصوصیات هر رویشگاه با استفاده از وضعیت توپوگرافی و اقلیمی تعیین گردید. ه...

[ 12 ] - بررسی برخی ویژگی‌های اکولوژیک، مورفولوژیک و میزان اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)

نوروزک با نام علمی Salvia leriifolia Benth. گیاه دارویی ارزشمندی از خانواده نعناع می‌باشد. به‌منظور بررسی تنوع موجود در نوروزک 180 نمونه گیاهی متعلق به 12 جمعیت از این گیاه از سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سمنان جمع‌آوری شد. برای بررسی صفات ظاهری نمونه‌های جمع‌آوری شده، در فصل گلدهی و بذردهی از هر رویشگاه، 15 نمونه گیاهی کامل انتخاب و 33 صفت رویشی و زایشی با پنج تکرار برای هر صفت بررسی ش...

[ 13 ] - بررسی اثر برخی عوامل محیطی بر خصوصیات ریخت‌شناسی و میزان اسانس آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas)

گیاه آویشن کرمانی با نام علمی Thymus caramanicus Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند. گونه آویشن کرمانی یکی از 4 گونه اندمیک در ایران می‌باشد که در قسمت‌های مرکزی ایران پراکنش دارد. در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاه‌های این گونه در سه منطقه از استان کرمان، یک منطقه از استان ...

[ 14 ] - بررسی تنوع ژنتیکی در بین و درون برخی از جمعیت‌های آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost) با استفاده از نشانگرهای مولکولی RAPD

در مطالعه حاضر نشانگرهای مولکولی RAPD جهت بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم برخی از جمعیت‌های وحشی آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost) در ایران بکار برده شد. از تعداد 21 آغازگر ده نوکلئوتیدی بکار برده شده، در مجموع 310 نوار با وضوح بالا تولید شد که از این تعداد، 14 نوار مونومورفیک و 296 نوار دارای چند شکلی (پلی‌مورفیسم) بودند. به‌طور میانگین تعداد 76/14 نوار به‌ازای هر آغازگر بدست...

[ 15 ] - مطالعه برخی عوامل بوم‌شناختی، ویژگی‌های ریختی، سطح پلوئیدی و ترکیب‌های اسانس آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) در دو رویشگاه طبیعی استان آذربایجان شرقی

به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بوم‌شناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی و شناسایی ترکیب‌های اسانس آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) دو رویشگاه بستان‌آباد و یام در استان آذربایجان شرقی جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شدند. در این پژوهش در بهار سال 1387 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه‌های گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و ب...

[ 16 ] - بررسی برخی خصوصیات بوم‌شناختی، ریختی و میزان اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)

گیاه آویشن آذربایجانی با نام علمی Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost. یکی از 14 گونه مختلف از جنس آویشن است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش در اوایل فصل رویش (سال 1387) طی مسافرتهای متعدد به نقاط مختلف استانهای آذربایجان‌شرقی و غربی، رویشگاه‌های این گونه شناسایی و بعد در هنگام گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه‌های گلدار برای استخراج اسانس تهیه...

[ 17 ] - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.) در رویشگاه‌های مختلف استان آذربایجان‌غربی

آویشن آذربایجانی با نام علمی .Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد، 4 گونه اندمیک ایران است. سرشاخه‌های گلدار این گیاه در اوایل خرداد 1387 از سه منطقه قوشچی، نازلو و بند واقع در استان آذربایجان‌غربی جمع‌آوری شده و بعد در سایه و در...

[ 18 ] - بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، اسانس و برخی از صفات فیزیولوژیک اکوتیپ‌های آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp. daenensis) در منطقه کرج

به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد مادهخشک، درصد اسانس و برخی خصوصیات فیزیولوژیک اکوتیپ‌های بومی آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp. daenensis)، آزمایشی بهصورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی، در سال زراعی1392در کرج به اجرا درآمد. در این پژوهش، هشت اکوتیپ آویشن دنایی جمع‌آوری شده از مناطق مختلف، تحت سه تیمار آبیاری نرمال (آبیاری تا گلدهی کامل)، قطع آبیاری در مرحله روی...

[ 19 ] - بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در شرایط رویشگاه‌های طبیعی و مزرعه

در فرایند اهلی‌سازی یک گیاه دارویی، ارزیابی تغییرات کمی و کیفی ماده موثره ضمن انتقال از رویشگاه طبیعی به مزرعه، امری ضروری است. آویشن دنایی(Thymus daenensis Celak.) از گیاهان دارویی باارزش اندمیک ایران است که به لحاظ دارا بودن اسانس بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مطالعه، کمیت و کیفیت اسانس سه اکوتیپ از استان‌های همدان، مرکزی و لرستان در شرایط رویشگاه طبیعی و مزرعه ارزیابی شد.پیکره ه...

[ 20 ] - تأثیر برخی از شرایط اقلیمی و خاکی بر کمیت و کیفیت اسانس اکوتیپ‌های مختلف آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. daenensis)

آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. daenensis) گیاهی است دارویی، اندمیک ایران و متعلق به خانواده نعناع که از میزان اسانس و تیمول اسانس بالایی برخوردار است. ارزیابی اکوتیپ‌های مختلف این گیاه بهمنظور شناسایی برترین اکوتیپ، از لحاظ بالاترین درصد اسانس و تیمول و نیز تعیین ارتباط خصوصیات خاکی و اقلیمی با کمیت و کیفیت اسانس آن بهمنظور شناسایی مناسب‌ترین اقلیم جهت تعیین محیط کشت ثانویه این گی...

[ 21 ] - Phylogenetic Assessment of Some Species of Crocus Genus Using DNA Barcoding

DNA barcoding is a simple method for the identification of any species using a short genetic sequence from a standard genome section. The present study aimed at examining the nuclear and chloroplast diversity as well as the phylogenetic relationships of eight species of saffron including four spring-flowering and five autumn-flowering species from different parts of Iran, using the nuclear barc...

[ 22 ] - بررسی تنوع مورفولوژیکی بین جمعیت‌های مختلف آویشن‌دنایی (Thymus daenensis Celak.)

گیاه دارویی آویشن‌دنایی (Thymus daenensis Celak.) متعلق به تیره‌ی نعناع (Lamiaceae) از گیاهان انحصاری ایران بوده که بواسطه‌ی میزان اسانس بالا و نیز تیمول بالایی که دارد، شایان توجه است. ارزیابی تنوع بین جمعیت‌های این گونه در راستای اهلی‌سازی آن امری ضروری است. بدین منظور هشت جمعیت از این گیاه از سه استان مرکزی (شازند، خانه‌میران بالا، خانه‌میران پائین، اراک)، همدان (ملایر 1، ملایر 2 و جوزان) و ...